In Memoriam

Anselmo L. Morais, cronista auriense
AFONSO VÁZQUEZ-MONXARDÍN

Galicia Hoxe, 06.10.2009

O domingo pasado, no cemiterio de San Francisco de Ourense, case ao pé da irónica lápida de Ben-Cho-Shey (aquela que prohibe hipotéticas homenaxes postmorten "porque as cousas se fan a tempo ou non se fan") enterramos a Anselmo López Morais.
Sen medo a enganarme e a pesar do manido da expresión, creo que foi un personaxe histórico. É dicir, deses que durante décadas -el sobre todo na transición política e vinte anos máis posteriomente- influíron coas súas opinións e actuacións o devir da cidade. Anselmo foi o Anselmo do PSP de Tierno, o Anselmo da Xunta Democrática, o Anselmo da Fundación Santamarina, o Anselmo do Grupo Francisco de Moure, o Anselmo delegado de Cultura, o Anselmo colaborador de prensa, pero sobre todo o Anselmo do Ateneo e mais o Anselmo pai. Porque o Anselmo fillo é o reputado medievalista que ten como irmáns a Xesús, concelleiro de Cultura de Vigo, e mais a Leo e a Mari Carme, que, seguramente para a súa sorte, non andan tanto polo medio.
Eu agardaba que dada a xerarquía do seu posto honorífico, Cronista Oficial da Cidade, houbese alí maceiros e algunha intervención oficial -do alcalde, por exemplo- que fixese unha protocolaria laudatio. Non houbo nada, agás a dobre interpretación do Himno de Riego. Non sei se as cousas transcorreron así simplemente por esa famosa desidia ourensá, que mesmo nos fai deixar caer o claustro se San Francisco sen mover unha pestana que enterrar o cronista oficial sen nada que levar á crónica do acto ou se foi polo que sería respectabilísimo desexo da familia, que tampouco interveu.
Ou se cadra é simplemente que aínda non está ben maduro o protocolo da morte laica.
O do matrimonio civil está moi consolidado. A xente vai ao concello ou ao xulgado, e o xuíz ou o alcalde din palabras formais e bonitas, len textos legais e outros máis ou menos poéticos e logo faise o banquete para consumar o matrimonio e dar lugar a outros coñecementos de solteiros e solteiras. Pero no protocolo da morte civil as cousas van máis lentas. Son momentos menos planificables, nos que sempre anda a xente triste, agobiada e, aínda por riba, apurada resolvendo papeis que non sabía que existían e buscando outros que non sabe onde van. Ademais, aquí non hai crego profesional que leve a iniciativa; pero tampouco hai alcade ou xuíz que lea un texto para dicir que o morto queda declarado morto e poña o punto e final.
En fin, os budistas falan das tres mortes. A primeira a física, a segunda a que se produce cando morre a derradeira persoa que te coñeceu e a terceira cando morre a derradeira lembranza do teu paso polo mundo. O sábado pasado Anselmo iniciou o camiño ao morrer na primeira, pero ha vivir aínda moito nas outras dúas. Deixa unha moi boa lembranza.

(Foto: Raíces de Rosa Puig)
Anselmo

Afonso V. Monxardín

La Región, 6.09.2009

Ultimamente, quero dicir as últimas veces que me crucei con el na rúa ou que mo topei no quiosco do Javier en Samuel Eiján comprando a prensa, hai disto xa uns mesiños, parecía un xunco. O cinto semellaba darlle dúas voltas ao redor da cintura, sen apertar, só axudando a ter conta daquela sucinta e elegante arquitectura vertical que desprazaba un punto atoutiñante pero, coma sempre, veloz e apurada. Os seus ollos azuis vivísimos, escrutadores, intensos, seguían falando tanto como a súa palabra rapidísima, aínda que non tanto como o seu pensamento. De aí que a medida que se metía no tema, na charla, no debate, subía o ton, apaixonábase, e arrastraba algunhas sílabas longamente, case tatexando pero sen chegar a facelo.Cando lin o outro día que morrera lembrei que era vox populi neste Ourense que conserva dimensións humanas no trato persoal, a nova, xa non tanto, de que o Anselmo andaba moi, moi maliño. 85 anos non son demasiados, pero tampouco son poucos como para dicir que é unha vida truncada inesperadamente. Cóntanme os que estiveron ao seu redor que tivo unha morte tranquila. Que estaba canso e se deixou ir sen pelexar máis do debido, máis do razoable; que se foi apagando tal que unha veliña; ou sexa, que tivo unha morte doce e prácida, algo que a medida que nos facemos maiores, valoramos cada vez máis. Tamén pensei, vendo as follas deste xornal, en que morría alguén que podemos definir, con certo pudor nacido do excesivo uso que se fai da expresión, como unha figura histórica da cidade. O Anselmo do PSP de Tierno, o Anselmo da Xunta Democrática, o Anselmo da Fundación Santamarina, o Anselmo do Grupo Francisco de Moure, o Anselmo colaborador de La Región, pero sobre todo o Anselmo do Ateneo e o Anselmo pai. Ou sexa, o pai de Anselmo fillo, per alter nome, Selmi, e de Leo, Jesu e Mari Carme, eses catro fillos que tivo coa que noutrora foi a súa encantadora muller, Leonor Carrera.Por ourensán militante, chegou incluso a mancarse moito ao caer nunha zanxa do Paseo, que se ben non era estritamente municipal si que o era dunha empresa concesionaria das obras. E contan as crónicas escritas nos fíos de néboa da cidade que da relación persoal xurdida con esta caída veu o engaiolamento do anterior alcalde con Anselmo, de forma que, como é público e notorio, foi el o que se empeñou en nomealo, contra vento e marea, alá no 2002, como Cronista da Cidade. E moitos fomos os que o saudamos encantados nesta protocolaria e bastante inútil distinción.Seica din os budistas que unha persoa morre tres veces. A primeira cando falece e a enterran, a segunda cando morre a última persoa que a coñeceu e, por último, cando desaparece a última lembranza das cousas que fixo. Anselmo morre, agora, só na primeira das formas. A bonhomía do seu trato e compromiso e as súa realizacións farán que non morra das outras dúas maneiras en moitos anos. Entrementres, seguirá vivo. Desde aquí, envíolles apertas á familia e aos amigos do Ateneo, entre eles, especialmente, claro, a Rosa que tanto o apoiou nos últimos anos.O vello Anselmo, na casa e fóra dela, só estivo rodeado de boa xente. Un motivo de satisfacción nesta despedida, como corresponde, saudosa e acougada.