4 abr 2007


Iris (Iris Murdoch)
Hai uns meses un amigo recomendoume con entusiasmo a película “Iris” (2001), de R. Eyre, biografía da escritora irlandesa Iris Murdoch. Botárona esoutro día a horas imposibles na tele e graveina para vela logo. Polo xeral non me convencen as películas sobre vidas de escritores, pero “Iris” é outra cousa.

Conta en paralelo a vida da autora cando nova, no Oxford dos anos 50, e o declive fatal da súa vida, corenta anos despois, cando padece alzheimer: o seu marido, o crítico John Bayley, o outro protagonista da historia, é representado como un personaxe simpático e desamañado, pouco dado ás cousas útiles da vida, que ó cabo ten que ocuparse dunha situación que lle supera. A película é dura, como o tema que trata, iso é obvio. Pero é sobre todo unha película de amor. Tamén a historia dunha muller creativa, chea de vida, coa que a fortuna se asañou inxustamente.
"Que se mueran los feos" (Afonso Vázquez Monxardín, Galicia Hoxe, 3 abril)
(Imaxe: Rapto de Proserpina, de G. Bernini, detalle)

Dicía Arsenio, o noso ideólogo favorito, que o problema do fútbol era que o balón era redondo e así, claro, nunca se sabía onde podía acabar. Algo parecido lle pasa ao mundo mundial. Como é redondo e xira, xira, as fronteiras transparéntanse como puras raias imaxinarias no pensamento que son. E así, alá ao fondo, detrás delas, andando andando, avantando muros e montañas, volvemos estar nós petando na casa. Non ten mérito nin interese, pois, cismar con este tema. Nós, os galegos, xa non o facemos nunca; chamámoslle a esa cousiña, como algo pequeno que é intranscendente, simplemente raia. A secas.
Pero hai outras fronteiras máis interesantes e perigosas que todos debemos respectar. Son os lindeiros elásticos, difusos e naturais da marabillosa terra comunal que é RSC. A República do Sentido Común. E cando se cruza, cambia un de dimensión, como os Los otros que convivían coa Nikole Kidman na casa bretoa. Que se un pasa para a parte de fóra, e queda colgado no limbo, que, como Teruel, tamén existe. Que que saberá o Papa destas cousas.
Pois as fronteiras da RSC acaban de ser violadas de forma masiva. Atácannos. Un programa da tele, revive, de forma atroz e sádica e clasista, a simpatía de Los Sirex co seu éxito de 1965 Que se mueran los feos, que no quede ninguno. Pero a súa mensaxe e que agora só morrerán feos os pobres... E non é broma. Promociónase a paranoia sobre a cirurxía estética -antes reservada a simpáticos teleñecos como a Duquesa de Alba ou persoas que facían a plástica por accidentes, malformacións. Agora trátase de meterlles á maioría da xente, aos consumidores a críticos de televisión, que é bo rebelarse contra as formas e liñas que a cada un lle cadraron. Pero non pola saúde, o coidado e o cultivo correcto do corpo. Ca. ¡Pola chapistería comercial! ¡Como vai vivir vostede con ese naso goethiano que diría Otero! ¡E esas engurras! ¡E esa teta para a que non cómpre un cesto... a quen lle gusta? Fea, que es fea. Non sei como podes vivir así, fea. Pide cartos, empéñate... Mercantilicemos o desacougo estético. Non te asumas nunca, feo, cámbiate. Que só os pobres son feos... Loita contra a natureza, loita contra o paso do tempo. Gasta. Gasta.
¿E por que non outra materia no ensino? Educación para a Cidadanía da RSC. Por nome curto. Sentido Común. Ai. Debían volver Los Sirex e co seu revolucionario Si yo tuviera una escoba, cuantas cosas barrería. Ese programa, de primeiro.