Lembranza do Volter

(ANT 3-4-08)

Hai unha década, máis ou menos, xuntouse un grupo de amigos en Ourense, todos eles homes do galeguismo e da esquerda, e decidiron celebrar cada ano a festa da proclamación da Segunda República, facendo unha homenaxe sinxela a persoas da cidade significativas na memoria histórica auriense. Cun total pluralismo ideolóxico por esas homenaxes pasaron persoas como o galeguista das Mocidades, Luís Taboada, hoxe residente en Vigo; o vello comunista Clemente, peza clave ademais no mundo do xadrez nas Burgas; o anarquista Pepe Formigo e a súa dona, e moitos máis. Ese grupo constituíuse logo como Asociación de Amigos da República e impulsou a realización dun fermoso monumento, en clave simbólica-musical, no cemiterio de San Francisco, perto de onde foron fusilados varios centos de ourensáns. Con entusiasmo, estes amigos programaron cada ano múltiples actividades paralelas e foron capaces de axuntar cada 14 de abril arredor de trescentas persoas, de todos os colores políticos, nestas andainas.
Seica este ano despiden esta xeira de homenaxes e acordaron celebrar unha lembranza dos artistiñas do bar Tucho, rebautizado como Volter por Vicente Risco, ese núcleo admirable formado por pintores e escultores como Xosé Luís de Dios, Acisclo Manzano, Xaime Quessada, Manuel García Buciños, Xavier Pousa, Arturo Baltar e Virxilio. Entre as múltiples actividades programadas está previsto un Roteiro polo casco vello, conducido por Ánxeles Cuña, con 12 lugares vinculados ós artistiñas onde haberá diversos tipos de accións musicais, poéticas e teatrais. O Volter, desaparecido nos 70 pola desidia ourensá, insírese na tradición dos faladoiros da cidade nos anos 50 e 60 e reflicte, unha vez máis, o papel de maxisterio de Risco en tantas tarefas intelectuais: o creador de “O porco de pé” xa en 1960 facía crítica artística sobre a considerada primeira exposición de arte abstracta na cidade e de seguro abriu moitas mentes ás novas ideas: Carlos Casares, asiduo a outras das súas tertulias, teno contado moitas veces. Discípulo daquela xeira foi tamén o xa falecido Xaime Quessada quen definiu nunha ocasión a Risco como “O Gran Bruxo Hiperbóreo”, subliñando a súa admiración sincera pola súa figura, símbolo, na creación artística, de antidogmatismo e modernidade intelectual. (Máis fotos en Ourensanía)

en poleiro alleo: lingua e zucre

Comerá, comerá, zucre (Afonso V. Monxardín en Galicia Hoxe 8 abril)

Pero agora no dicionario da RAG, se non mirei mal, aparece só "azucre". E a min a forma resúltame un pouco estraña e non me acaba de gustar. En castelán e portugués é facilmente recoñecible a palabra árabe co seu artigo correspondente as-sukkar, pero nas outras linguas pasou ben sen este artigo e parécense máis á miña forma patrimonial, non quero dicir, claro, "máis galega". Así en catalán sucre, en francés sucre, en italiano zucchero, en alemán zucker, en inglés sugar etc. Só o castelán-portugués comparte este "a" inicial.
Pois a min ocórreseme pensar, ao ver a similitude da miña forma galega coa francesa -e coa catalá- se non tería chegado o consumo do zucre a Galicia polo camiño de Santiago en época medieval, canda outras palabras de cousas de comer, coma o xamón, que tamén nesta cousa nos afastamos do "presunto" etimolóxico do noso sur. En calquera caso, direi como me manden. E se non me gusta, bótolle zucre.

Queridísimas antenas, de Afonso Vázquez-Monxardín (La Región 8-4-08)

Esperanza Aguirre desestabiliza a Rajoy na véspera do debate de investidura
A presidenta de Madrid recoñece que “a día de hoxe” non entra nos seus plans disputarlle a presidencia do PP, pero non o descarta porque “sería un desprezo”. Insiste en que, cando o decida, o primeiro en sabelo será o actual líder dos populares (EFE . MADRID). A nova en Galicia Hoxe.

A galeguización do comercio, de X. M. Sarille (ECG 8 abril)

Cando o deputado Bieito Lobeira propón que nas axudas da Xunta aos comercios se inclúa o uso do idioma galego como mérito de concesión, este señor non está transgredindo ningunha norma, nin moito menos dereitos fundamentais. Só desde unha posición agresiva se pode considerar así. Os méritos poden ser de varios tipos, e entre eles pode estar, sen dúbida, o de mellorar a atención aos clientes que desexan ser atendidos en galego, unha das linguas oficiais de Galiza. Até aquí estamos de acordo con Lobeira.
Mais esta iniciativa xorde cando nos aproximamos ao remate da lexislatura autonómica. E ademais provoca diferencias entre os políticos que apoian o goberno galego. Todo isto é sorprendente porque o PSOE e o BNG pactaron un programa, aínda que non se note nos feitos (a penas o desenvolven), no que estableceron cinco eixes fundamentais de goberno, un dos cales é a normalización da lingua galega. E claro, se a normalización do galego é un dos cinco eixes, ao cabo de tres anos e pico de goberno, as prácticas deberían estar xa rodadas e con resultados visíbeis; no entanto hai menos febra que en calquera goberno de Fraga, dito isto con obxectividade, con datos na man e coa calma de quen está lonxe.
Que está a pasar entón? Varias cousas. Unha, que como non hai folla de ruta na política de lingua, non se sabe como facer. Outra, que Lobeira non transgride ningún dereito, pero tacticamente a súa iniciativa é pésima e calquera persoa algo avisada podía prever a controversia que agora suscita. Sería distinto se na iniciativa comprometese coa Consellaría de Industria á Secretaría Xeral de Política Lingüística, e que esta última engadise diñeiro para aqueles interesados en galeguizar o seu comercio cando o van reformar. Cunha boa proposta serían case todos. Para iso está ese organismo e non para facer estudos de filoloxía.
E a última. Nin o PSOE nin o BNG queren abordar o asunto do idioma, agás algún espontáneo. Percíbeno como unha fonte de conflitos. É unha visión simple, a moita distancia da preparación e da complexidade que require o asunto, pero é o que hai.

Negritude.

Pan por Pan martes 8 abril. Na imaxe, Steve Biko.

Na cultura universal do século XX, destacan, ó carón de Martin Luther King, varios nomes que simbolizan o mundo da negritude. Como Kwame Nkrumah,un dos líderes da independencia de Ghana e pai das teorías panafricanistas, relembrado nun dos discursos de Luther King. Leopold Senghor, o gran poeta senegalés, xefe de Estado do seu país, que xa veu a este noso curruncho cando a súa morte (2001). Aimé Cesaire, o poeta da Martinica, que fixo da poesía un arma a favor da loita anticolonial. Patrice Lumumba, líder da independencia do Congo, derrubado despois por un golpe de estado para impoñer ó ditador Mobutu. Steve Biko, símbolo da causa contra o apartheid sudafricano, e Frantz Fanon, nacido en Martinica, estudante en París, teórico da descolonización e militante da independencia de Arxelia, ensaísta e autor de obras tan relevantes como “Os condenados da terra”.