Retorno a Iria Flavia (Camilo José Cela)

Carlos Casares tiña intención de facer, con tempo e vagar, un libro sobre as relacións galegas de Camilo José Cela: díxomo varias veces e tamén a outras persoas. Non puido Carlos escribir ese libro, de seguro polémico e de moito interese, que alguén terá que facer algún día. Mentres tanto e como introdución ó tema, vai saír estes días á rúa un volume titulado “Retorno a Iria Flavia. Obra dispersa y olvidada, 1940-2001” (Editorial Alvarellos), preparado e introducido pola profesora Olivia Rodríguez, que recolleu case 50 artigos de temática galega de Cela, incluídas varias cartas a Otero, Risco e Celso Emilio. Tócanse personaxes e temas moi diversos: de Rosalía a Torrente Ballester, pasando por Noriega Varela, Celso Emilio Ferreiro, o barallete, a Casa da Troya, Valle-Inclán, Isaac Díaz Pardo e un precioso artigo, en ABC, dedicado a “el penúltimo bardo”: Manuel Luís Acuña.

Pura e Dora Vázquez

O 25 de xuño do ano 2005 as irmás Pura e Dora Vázquez recibiron unha homenaxe en Ourense, no Parque do Barbaña e no Concello: daquela ninguén sabía que un ano despois teríamos que lamentar a morte de Pura. Chégame agora, nun coidado tomo, o número que a revista “Escrita Contemporánea”, da Asociación de Escritores en Lingua Galega (AELG), lle dedicou con ese motivo: contén as intervencións daquela xornada a cargo de Cesáreo Sánchez Iglesias, Xerardo Méndez, María Xosé Queixán e a miña “laudatio” das escritoras (“Pura e Dora, poesía e sororidade”). Tamén unha ampla escolma, preparada por Xerardo Méndez, de 40 poemas das dúas irmás. E varias fotos daquela celebración. En conxunto, unha belida e merecida homenaxe e unha publicación que debera chegar, iso agardamos, a todas as bibliotecas, colexios e institutos do noso país.

O SENTIDO DE HUMOR DE RISCO

A Editorial Galaxia vén de publicar un fermoso volume que recolle toda a “Obra Gráfica” de Vicente Risco, inédita na súa maior parte, aínda que o seu fillo Antón publicara xa nun seu libro varios destes debuxos. O libro está introducido por Carlos Bernárdez, cun epílogo de David Cortón, e estruturado en nove apartados temáticos ben definidos; ademais recupera como apéndice o “Preludio a toda estética futura” aparecido en “La Centuria” de Ourense no ano 1917.
Son debuxos dun home que evidencia o seu amor ás artes, ás veces dende o inxenuísmo, ou dende o costumismo, pero sempre con achegas interesantes. Nestes debuxos está todo o mundo do escritor: a atracción polo Oriente e polo mundo medieval (como oposición á civilización materialista e racionalista), a súa interese polas vangardas europeas (con copias de artistas cubistas, expresionistas ou surrealistas) e o retrato da Galicia etnográfica, de fondas raíces rurais, ademais do poder dos mitos e dos símbolos (“A maxia e a relixión. O alén”, “A escritura como símbolo”). E tamén un poderoso sentido do humor, un risquián aceno lúdico da vida: velaí o seu lobishome en caricatura, as súas simpáticas máscaras do antroido ou os seus demiños “chistosos”.

(P.S.: cando iniciei o meu Pan por Pan en La Región, hai cinco anos, o primeiro mes apareceu ilustrado cos debuxos de Vicentre Risco, daquela os que publicara o seu fillo Antón).