Portugués no ensino
(Camiño do vao. Un artigo de Afonso Monxardín)

Polas miñas estadías arqueolóxicas en terras de Amarante, docentes no Brasil, de lecer de Portimao a Chaves, e pola achega á súa literatura, sonlles falante básico de portugués. Pero sobre todo, claro, por partir do galego; lingua tan próxima que algúns lle negan a esencia da irmandade para afirmar que son, simplemente, a mesma. Mais á cerna da miña cuestión de arestora, non importa, sempre que se concorde na bondade de coñecermos as diferenzas que existen entre os dous estándares.
E creo que estender o estudo do portugués como segunda lingua estranxeira no ensino non é a vía ideal, porque a ampliación do repertorio procurado con esa vella medida vai na liña de manter o francés e abrir portas ao alemán dentro dos idiomas coñecidos pola nosa xente formada. E non podemos deixar a unha parte importante da nosa poboación, dos nosos estudantes, totalmente alleos á realidade lingüística do sur. As laretadas de que é inútil ese estudo porque xa falamos o mesmo, non fixeron, fan nin farán avanzar o achegamento cultural entre Galicia e Portugal.
O camiño debe ser hoxe, creo, a revisión dos planos de estudo de galego para darlle entrada dentro desta materia, ao estudo das diferenzas ortográficas, fonolóxicas, léxicas e sintácticas entre galego e portugués, durante un tempo específico, se cadra un par de meses. E como xa temos moito camiño andado, cunha miguiña de dedicación e intelixencia, axiña descubrirían os nosos alumnos ese mundo a moitos nos é familiar. ¿En que cursos? Se cadra lingua en 4º da Ensinanza Secundria Obrigatoria e en 1º de Bacharelato, literatura. Pero cumpría velo.
E non creo que tecnicamente fose demasiado difícil, pois a inmensa maioría dos profesores de galego son licenciados en galegoportugués, e os que non o somos amamos tamén o sur. Ademais poderiamos arrapañar moitas axudas europeas para esta ampliación transfroteiriza do repertorio lingüístico dos galegos (ampliar significa sempre sumar e oponse a restar).
E deberiamos mesmo intercambiar profesores por tempadas durante o curso escolar: así os nosos alumnos escoitarían a mestres do sur falando de Camõens e Pessoa e nós proxectariamos en Portugal a palabra de Rosalía, Castelao, Rivas e a presenza dunha Galicia revivida, orgullosa, e con historia cultural de seu. E penso, sería ben acollido polo noso tecido social, que revalorizaría a materia de galego ao incrementarlle a través desta novidade, un valor máis de utilidade práctica. Hai que intentalo. É unha porta moi grande que se pode abrir con pouco esforzo.
(Na imaxe, Teixeira de Pascoaes)

Blog de Punto Crítico

O programa de Telemiño, Punto Crítico, que dirixe Santiago Rodríguez, vén de abrir un blog para prolongas os debates semanais dos seus diferentes encontros: www.puntocritico.tv.
Participei dúas veces nese programa de debate: unha a propósito do papel da Igrexa e a súa distancia co mundo actual, que fora abondo polémico, aínda que todos os interpelantes, en tono dialéctico moi duro, acabamos ben amigos (algúns xa o eramos antes). Do outro debate, o da guerra incivil española, xa se falou neste blog hai uns meses e aínda quedan rescoldos por aí soltos... (alguén se molestou ó verse nos papeis "virtuais", seica).

De profundis
Eu aínda non a puiden ver, pero todas as referencias son excelentes. Tamén esta de Xosé M. Sarille, hoxe en El Correo Gallego:

De profundis podería ser a derradeira viaxe de Urbano Lugrís para dentro de si. Un descenso do vello pintor deica o seu mundo, soñado nas fonduras que eles iluminan. Reinventan as formas e os sons de moitos grandes músicos e pintores que foron. Hai unha irmandade entre a música e a pintura que se asentan no sincretismo, buscando nos dous casos a influencia dos antepasados e dos artistas actuais. O eco de Gaos e Montes, de Emilio Cao e Quiroga. A cor de Patiño e Maside, as formas de Castelao. Un cre ver os rosas mariñáns de Francisco Lloréns, os contos máxicos e a arte do pobo. E todo sen palabra falada.
Estréase estes días nos cinemas de Galiza. Está feita a partir de mil e pico óleos que despois se desenvolveron na computadora e dunha música que se expande e envolve a todas as almas vivas do mar e dos ouvintes. Ver este filme é tan forte como atoparse por primeira vez diante da obra de Luís Seoane ou das prosas de Rafael Dieste. Unha película perigosa para os colgados, os traspostos e os cegos de cidade (artigo completo).

Vilas literarias
Luís González Tosar reclama para Galicia unha "vila literaria" como a que se está a crear en Valladolid (artigo completo):
E velaí que, en cousa de minutos, o comedor foise enchedo de seareiros, uns dez ou doce homes. Nada extraño, mais cando os escoitamos falar, comprobamos que a súa expresión coloquial era: en galego. Dirixímonos aos paisanos, case todos da comarca do Deza, e axiña nos informaron do seu oficio de canteiros e de que estaban traballando nas obras que convertirán ao vedraio burgo medieval na flamante Villa del Libro.
O proxecto Urueña, impulsado pola Deputación de Valladolid -dez librerías de novo e de vello, espacios para a lectura, a escrita e as súas aplicacións, áreas pedagóxicas, museísticas e para actividades, etc- ten os seus antecedentes no modelo Hay-on- Wye. Localidade do País de Gales que é referente mundial de até onde pode chegar unha iniciativa a prol do libro e de lectura respaldada pola administración e con participación veciñal. Aprobada a Lei galega do libro. Il non teremos nós a nosa Vila?

Palabras contadas

No seu último libro, “Palabras contadas” (Xerais), Camilo Franco ofrécenos un amplo abano de historias breves, fragmentarias, todas elas afíns ó xénero do microrrelato, aínda que algunhas se presenten como argumentos de novela. Ese xénero esixe, ademais de brevidade, capacidade de contar dende a sorpresa, un certo virtuosismo na arte de ver o mundo a contramán. Se fose necesario cun algo de provocación e transgresión, xénero que Camilo domina ben, ó cabo coñece con detalle o mundo do teatro: nos seus breves relatos hai tamén moito de xogo escenográfico (“Era ou non era”) e o humor e a ironía son o carimbo necesario para poñer en cuestión tanto a vida cotiá aburrida dos humanos como as grandes institucións (o Exército e a Igrexa, por exemplo). Se é preciso tamén dende o xogo ousado da truculencia: como no relato “Estaba de ser” (Foto de Eduardo Núñez). (Pan por Pan 6 febreiro)

Estaba de ser
Chamábase Jack, era carniceiro, viñera do norte. A xente desconfiaba del, que logo din que a literatura non serve para nada. A natural prevención que levantaba a súa mala prensa quedaba compensada coa amabilidade de vendedor e coa elegancia con que cortaba os finísimos filetes. Co mesmo sorriso atendía a quen pedía pescozo ou xarrete, O seu cada vez máis leve acento inglés dáballe o aire cosmopolita da elegancia. A primeira cliente da mañá non puido reprimir os xestos de puro terror ao mirar a cabeza feminina chantada nun dos ganchos e cada unha das partes anatómicas da británica esposa perfectamente despezadas sobre o mostrador.

Instinto básico

Ela entrou no bar cun chupachup na boca e hai que se foder co inmediato que é o instinto masculino.

Era ou non era

Foi naquel tempo en que as compañías de teatro subían os espectadores ao escenario. Por meter medo no patio de butacas. El, fuxitivo e desorientado, entrou no teatro buscando un refuxio. Chegou con manchas de sangue entre os dedos mentres un actor gracioso buscaba entre o público alguén con cara de bo tipo. Viuno intranquilo e sinalouno co dedo. Non tiña idea de qué ía o asunto pero subiu porque qué mellor coartada. O cómico colocouno no medio do escenario baixo as lámpadas que simulaban un interrrogatorio e preguntou: que faría vostede se acabase de asasinar a súa muller?