O Fontán

"Galicia for ever",

un interesante artigo de Anxo Tarrío

sobre o mapa de don Ramón

GALERNO (Bieito Iglesias, ECG 24 xaneiro)

a imaxe é de Capitáns intrépidos (1937), de Víctor Fleming, película que fixo chorar, máis dunha vez, ó neno que eu fun...

No século XVIII, o bibliófilo Bernardo Gomes de Brito xuntou en dous volumes as relacións de naufraxios de médio século (de 1552 a 1602). Naceu así a História trágico-marítima, monumental peza da literatura portuguesa que Saramago presenta coas seguintes palabras: "A antiepopea da xesta marítima dos portugueses! O que n´Os Lusíadas é gloria que guinda os heroes ás alturas do Olimpo, é aquí drama que os afunda nos abismos do sufrimento e da miseria humana". O lamento dos mariñeiros lusitanos que bateron todos os récords da desventura a bordo das naus que facían a carreira da India, ten a súa correspondencia na Galiza cos ventos galernos e serras de auga que mergullan os nosos pesqueiros.
Eses días viviuse e morreuse (un morto e dous desaparecidos) o naufraxio do Cordero, un episodio máis da loita desigual que libran os pescos cos mares grosos. Por algo en galego o mar leva xénero masculino, como lle acae a un cruel deus das tempestades, soando entre nós "la mar" a imperdoable prosmada. Se alguén se decidise a novelar ou filmar a traxedia dos mareantes engulidos polo mar adoecido, negro por baixo e albo por riba, a obra resultante deberá titularse Todos foron valentes.
Ultimamente xa hai escasos íncolas que desafien as ondas e os tripulantes chegan case dos antípodas, do Mar da China e do Mar da Sunda, isto é, de remotas xeografías que coñecemos polas aventuras do Tigre de Malasia, campión literario da nosa adolescencia. Seica os científicos intentan deseñar barcos de maior seguranza, corrixindo o "momento escorante" ou abalo producido polos golpes da ondada. Ese "momento" fáiseme tan abstruso como o "momento angular" do que falan os astrofísicos (propiedade dun corpo celeste de movemento circular), pero desexo vivamente que inventen naves inmortais. Grazas aos mariñeiros sobreviventes e finados sentímonos orgullosos de sermos galegos. Pouco máis temos de que orgullarnos.

(A engadir: xa saben que Manuel (Spencer Tracy), o protagonista da película de Fleming, é, en teoría, un mariñeiro portugués. Lembro un vello artigo de Ferrín, que por algures terei gardado, que dicía que nunha escena o tal Manuel cantaba unha copliña en galego dedicada ó neno encontrado no mar. Outra curiosidade: vexo na Wikipedia que en portugués a película titulouse Marujo intrépido).

Brevidade.

Pan por Pan xoves 24 xaneiro

(Fotos de www.acampamentocaurel.com/fotos.asp, que conta cunha boa reportaxe fotógrafica do Caurel)

Estiven onte pola tarde lendo poemas breves. Moi breves, case como haikus orientais, que tanto estimo. E nas letras galegas temos grandes exemplos: velaí algúns. Novoneyra, mestre no xénero, por exemplo: “Terra moura das montañas!/ Boa terra que dás auga/ e teis auga nas entrañas!”. E imaxinamos a potencia das terras do Courel, ese Courel inmenso que nos devolve á nosa insignificancia: “Courel dos tesos cumes que ollan de lonxe!/ Eiquí síntese ben o pouco que é un home”. A vida, finalmente, tamén é breve, intensamente breve. Como un haiku perdido na historia do universo. Ou como escribiu Vicente Aleixandre: “Entre dos oscuridades, un relámpago”. O tempo é limitado e nunca entenderemos por completo o seu misterio. Dicíao moi ben, apliquemos un chisquiño de humor, Charles Chaplin: “Todos somos afeccionados. A vida é tan curta que non dá para máis”.