NO ACTUAL SISTEMA ECONÓMICO, OS TRABALLADORES SON IRRELEVANTES
Entrevista ó sociólogo Richard Sennet, La Vanguardia, 20-12-06
-Que fai un sociólogo como vostede nun asunto como este?
- Hai décadas impúxenme a tarefa de analizar a situación dos obreiros neste mundo cambiante. Quixen entender as consecuencias humanas e culturais destas transformacións. E o principal cambio quizais sexa que o factor tempo, na relación entre empregados e empregadores, variou por completo. Xa non hai traballos para sempre.
- Cal é a súa conclusión?
- Pois que, no actual modelo económico, os traballadores son irrelevantes. Canto máis avanza a globalización, máis o son. A globalización minguou o efecto de recursos como a folga. Agora, cando un empresario ten problemas nun lugar, traslada a súa empresa a outra parte e asunto resolto.
- Asunto resolto?
- Verá, a globalización non é o único factor que conforma este estado de cousas. Hai outros. Por exemplo, a sobreabundancia de obreiros ou profesionais preparados, titulados universitarios, iso permite ós empregados elixir. Doulle outro: o progreso tecnolóxico, que permite adelgazar plantillas.
- Supoñamos que a empresa se vai a outra parte. Pero os obreiros quedan no seu sitio. Que pasa con eles?
- Aí está a cuestión. Moitas empresas se deslocalizan. Outras se adelgazan. En todo caso, o problema é global. Incluso nun país como Xapón, onde os empregos eran de por vida, este hábito saltou feito anacos nos últimos dez anos. Xa hai xaponeses que se plantean emigrar. Creo que a solución pasa por fórmulas que agora se están empezando a explorar. Traballos compartidos, por exemplo. Ou novas orientacións para os proxectos sindicais, que quizais deban facer menos énfase nas reivindicacións salariais e máis en cuestións sociais. Ou, tamén, con novas responsabilidades dos gobernos ante o mundo laboral.
- Que queda da democracia cando o groso dos cidadáns son irrelevantes?
- Queda menos. E iso é preocupante. Pero o que me preocupa en primeiro lugar é saber cómo se pode manexar esta situación de perda de valores que os traballadores antes sustanciaban no desempeño do seu emprego. Cando os traballos son inestables e a sensación de inseguridade é constante, convén encontrar métodos para devolver a autoestima ós traballadores. O orgullo profesional que puideran ter antes viuse moi afectado por esa sensación de inutilidade, de irrelevancia, que lles provoca o novo sistema. Antes preguntábaslle a un obreiro quén era e respondíache contándoche o que facía. Iso xa non funciona así. Ó privárselles do seu valor laboral se lles roubou a súa identidade. Están desconcertados.

O tren de Dieste.
Pan por pan mércores 20 decembro (Imaxe de Cranach, que serviría para unha portada de "Os vellos..." de Castelao)

Nas letras galegas non hai ningún relato sobre o mundo do tren tan emocionado como “O vello que quería ve-lo tren” de Rafael Dieste. Seguro que coñecen a historia: nun pobo da montaña un velliño comunica un día á familia a súa ilusión por ver o tren antes de morrer. Ós familiares parécelles unha tolería, pero o apoio do neto e do crego do lugar logran que o avó consiga o seu desexo. Aló van avó e neto, nun rexo carro de bois, ata o apeadeiro ferroviario. O tren chega como un lóstrego e só teñen tempo para ver nas fiestras do tren unha señoriña ben vestida e un neno de cidade.
O neno volve ledo, seguro do seu futuro: “Eu cando medre tamén hei de andar en tren”. En cambio, o avó volve en silencio, envolto nunha tenra tristura: sabe que xa nunca poderá coñecer os mundos que se adiviñan tralo fumegar da locomotora. Quen non sentiu algunha vez esa aceda melancolía?

Reflexionando sobre o mundo dos blogs

De cando en vez os que andamos neste mundiño dos blogs facemos reflexión propia sobre o sentido destes textos que aboian á Rede. Hai unhas semanas facíao Fíos invisibles e nestes días fíxoo Fragmentos de Galaxia. No meu caso tamén estou moi satisfeito do significado deste blog e do apoio que, na fórmula de debates constantes e de alto nivel, lle estades a dar moitos amigos e amigas. Tanto que máis dunha vez utilizo as vosas ideas ou suxestións para as miñas reflexións e para afondar en esculcas nas que eu mesmo ando. Douvos agora as grazas a todos, porque non podo facelo un por un (entre outras cousas, porque moitos interpelantes son anónimos ou usan algún nick). Como exemplo dese meu labor de aproveitamento e reciclaxe de ideas, creo que necesario cando se escribe moito como é o meu caso (un mínimo de dous artigos diarios), vai a propia Andoliña que publiquei hoxe en Galicia Hoxe. O tema xa foi tocado neste blog, pero o lector atento advertirá que incorporei ó remate unha achega que saiu dun comentario deste blog (creo que de Arume dos Piñeiros) que eu á súa vez ampliei logo no cabo do artigo con esa referencia a Cela, onde el mesmo utiliza a expresión que rexeitaba no Dicionario do español.
En fin, grazas a todos vós, copartícipes deste blog e tamén (en parte) dalgúns dos meus artigos.

Galego no dicionario español
Andoliña mércores 20 decembro
En 1959 a Real Academia Galega, presidida por Sebastián Martínez Risco, levou unha proposta diante da súa homóloga española solicitando que se suprimise do dicionario español a acepción da palabra gallego como "mozo de cuerda". Camilo José Cela, que xa era académico da RAE, apoiou a proposta e propuxo pola súa banda que se substituíse a acepción de gallego como dialecto por gallego como lingua. As propostas foron aceptadas, pero Cela só tivo na RAE o apoio de Fernández Flórez (había máis galegos naquela casa). Logo o padronés escribiulle a Celso Emilio e a Del Riego protestando porque en Vieiros de México se informaba do cambio da Academia sen facer mención ó seu papel decisivo, do que estaba tan orgulloso: a carta está no volume Retorno a Iria Flavia, publicado nestes días.
Un amable lector do meu blog infórmame de que na edición de 1989 do Diccionario manual e ilustrado de la lengua española figuraba aínda (quizais por erro) a acepción de "mozo de cuerda", retirada noutras posteriores. Pero si figura como sexta acepción no Diccionario del español actual de Manuel Seco. Paradoxos da historia: nesta entrada Seco pon como exemplo unha cita de Viaje al Pirineo, de Cela.

P.S.: No Dicionario de Seco-Olimpia Andrés e Gabino Ramos, figura:
gallego. 6. (reg. col.) Mozo de cuerda/ Cela Pirineo 132. Por aquí llaman murcianos a los peones de la construcción, en el mismo sentido tralaticio que el que usan los sevillanos al llamar gallego al mozo de cordel o montañés al tabernero.

Sandiás

Esta fermosa e fría imaxe da Torre de Sandiás mandounola dende ese concello Xavier, do Centro de Cultura Popular da Limia.