CLÍO NAS ONDAS
La Región 19 marzo 2007
La Región 19 marzo 2007
Catedrático de Historia Contemporánea na Universidade de Santiago, presidente do Consello da Cultura Galega, Ramón Villares Paz (Xermade, Lugo, 1951) é hoxe un dos intelectuais de maior prestixio na contorna cultural e un dos historiadores máis respectados en toda España. Noutras ocasións témonos referido ós seus traballos historiográficos (o máis recente, a súa excelente “Historia de Galicia”, Galaxia, 2004). Pero hoxe falaremos dun seu libro que, cando menos en parte, soborda o seu campo profesional: “Clío nas ondas. De libros, persoas e sazóns” (tresCtres), que chega nestes días ás librerías.
“Clío nas ondas” recolle un total de 99 colaboracións que o historiador deixou nas ondas da Radio Galega entre abril do 2003 e xullo do 2005. Aínda que a perspectiva histórica está sempre latente, o historiador abre os seus campos de visión e reflexiona como un home preocupado polo seu mundo, polo tempo contemporáneo que lle tocou vivir: unha mirada tamén sobre o labor doutras reflexións intelectuais que marcaron as historias de Galicia e de España no último século. Hai pouco comentaba eu nestas páxinas “Años interesantes”, as memorias do historiador inglés Eric Hobsbawm: o traballo de Villares comparte unha común inquedanza co anglosaxón por explicar o mundo de hoxe, aínda que no caso galego non se trate dun libro de memorias.
Pluralidade. Como é lóxico, a actualidade marca o ritmo dos comentarios radiofónicos, nacidos da pluralidade e, ata certo punto, do azar: só ata certo punto porque o comentarista escolle a conciencia aqueles temas que lle interesan sobre o barullo asfixiante diso que chamamos “actualidade”. E resulta esclarecedor ver as perspectivas de escolla do historiador que deita na radio os seus comentarios: por suposto, a historia ten unha importancia primordial, pero ó carón do conxunto das ciencias sociais, da antropoloxía, a literatura, a política ou a comunicación. Quizais todo iso que se pode englobar na ampla etiqueta de Historia Cultural e que permite, a partir de perfís concretos, retratar un tempo con exactitude e intelixencia literaria.
Memorias. Por poñer algún exemplo, Villares amósase moi interesado nos libros de memorias: as do psiquiatra Castilla del Pino ou as de Constancia de la Mora e Maura, neta do político conservador, “de nena “pija” a comunista”, subliñando sempre aqueles aspectos destas biografías máis reveladores e singulares. Velaí tamén algunhas referencias intelectuais con peso de seu: Norberto Bobbio, o filósofo alemán Ernest Jünger, Claudio Magris e o soño da historia europea ou, en clave galega, Otero Pedrayo, Luís Seoane e Castelao, entre outros. En todas estas achegas hai riscos de interese e Villares sabe, con moi poucas liñas, focalizar a atención cara planos de extrema relevancia: na semblanza de Vázquez Montalbán, escrita dende a amizade, lémbrase o consello que o escritor catalán lles daba sempre ós estudiantet de xornalismo nas súas charlas: “antes de ler unha noticia, preguntádevos de quen é a propiedade do medio de comunicación que a dá”. En fin, achéguese o lector a “Clío nas ondas”: non se sentirá defraudado. (Na imaxe, un debuxo do artista Fiz Valcárcel, 1975. Que, ademais, é o meu irmán maior).
“Clío nas ondas” recolle un total de 99 colaboracións que o historiador deixou nas ondas da Radio Galega entre abril do 2003 e xullo do 2005. Aínda que a perspectiva histórica está sempre latente, o historiador abre os seus campos de visión e reflexiona como un home preocupado polo seu mundo, polo tempo contemporáneo que lle tocou vivir: unha mirada tamén sobre o labor doutras reflexións intelectuais que marcaron as historias de Galicia e de España no último século. Hai pouco comentaba eu nestas páxinas “Años interesantes”, as memorias do historiador inglés Eric Hobsbawm: o traballo de Villares comparte unha común inquedanza co anglosaxón por explicar o mundo de hoxe, aínda que no caso galego non se trate dun libro de memorias.
Pluralidade. Como é lóxico, a actualidade marca o ritmo dos comentarios radiofónicos, nacidos da pluralidade e, ata certo punto, do azar: só ata certo punto porque o comentarista escolle a conciencia aqueles temas que lle interesan sobre o barullo asfixiante diso que chamamos “actualidade”. E resulta esclarecedor ver as perspectivas de escolla do historiador que deita na radio os seus comentarios: por suposto, a historia ten unha importancia primordial, pero ó carón do conxunto das ciencias sociais, da antropoloxía, a literatura, a política ou a comunicación. Quizais todo iso que se pode englobar na ampla etiqueta de Historia Cultural e que permite, a partir de perfís concretos, retratar un tempo con exactitude e intelixencia literaria.
Memorias. Por poñer algún exemplo, Villares amósase moi interesado nos libros de memorias: as do psiquiatra Castilla del Pino ou as de Constancia de la Mora e Maura, neta do político conservador, “de nena “pija” a comunista”, subliñando sempre aqueles aspectos destas biografías máis reveladores e singulares. Velaí tamén algunhas referencias intelectuais con peso de seu: Norberto Bobbio, o filósofo alemán Ernest Jünger, Claudio Magris e o soño da historia europea ou, en clave galega, Otero Pedrayo, Luís Seoane e Castelao, entre outros. En todas estas achegas hai riscos de interese e Villares sabe, con moi poucas liñas, focalizar a atención cara planos de extrema relevancia: na semblanza de Vázquez Montalbán, escrita dende a amizade, lémbrase o consello que o escritor catalán lles daba sempre ós estudiantet de xornalismo nas súas charlas: “antes de ler unha noticia, preguntádevos de quen é a propiedade do medio de comunicación que a dá”. En fin, achéguese o lector a “Clío nas ondas”: non se sentirá defraudado. (Na imaxe, un debuxo do artista Fiz Valcárcel, 1975. Que, ademais, é o meu irmán maior).