Unha caricatura simpática

Onte (1.12.07) en La Voz de Galicia, de Leandro.

CEN ANOS DE HISTORIA CULTURAL

1987: DIARIO SEN DATAS

(Imaxes: portadas de dous libros daquel ano e da película "Divinas Palabras", de García Sánchez, rodada en Galicia)

No eido da narrativa, o 1987 foi un ano fecundo e con valores indiscutibles. Podemos salientar obras como Os mortos daquel verán, de Carlos Casares, unha achega do ourensán ó subxénero da guerra civil, cunha aposta no modelo de escrita ousada e ambiciosa; Arnoia, Arnoia e Bretaña, Esmeraldina, dúas obras clave da narrativa de unha achega do ourensán ó subxénero da guerra civil, cunha aposta no modelo de escrita ousada e ambiciosa; e dúas obras clave da narrativa de Xosé Luís Méndez Ferrín, concibidas como relatos xuvenís pero moi vinculadas ó persoal imaxinario do universo literario ferriniano; Contra morte e amor, novela intimista de Marina Mayoral; Tempo novo, de Xosé Neira Vilas; O ano do cometa, de Xosé Bernárdez Vilar, premio Xerais no ano anterior; Irmán Rei Artur, de premio Xerais no ano anterior; de Carlos G. Reigosa, outra reviravolta sobre a materia de Bretaña; Doncos, o pacífico, de Xoán Ignacio Taibo, que coincide coa anterior no tema artúrico; Foumán, de Xosé Cid Cabido; Land Rover, de de Suso de Toro, unha incursión no mundo marxinal dos arrabaldes; Detrás do silencio, de Xosé M. Martínez Oca (premio Casado Nieto); e Longo voo do paxaro, de Fermín Bouza. Na narrativa xuvenil aparecían obras como O globo máxico, de Andrés García Vilariño (premio Barco de Vapor 1987); A chave das noces, unha das obras máis populares de Xabier P. Docampo, un dos creadores máis potentes da narrativa xuvenil; e Viaxe a Illa Redonda, de un dos creadores máis potentes da narrativa xuvenil; e de Helena Villar, que tamén mereceu un Barco de Vapor. Palmira González Boullosa gañaba o segundo premio Merlín con A princesa e o enigma de Kian e na colección Xabarín aparecían, ademais do libro de Carlos Reigosa, títulos de M. Tournier, J.M. G. Le Clézio e Italo Calvino (Marcovaldo).

Quizais non se poida incluír na narrativa, pero, fóra de xéneros, está ese magnífico ensaio autobiográfico de Antón Tovar titulado Diario sen datas, unha peza excepcional na súa fondura nas letras galegas. O Premio Xerais, resolto nese ano na vila de Baiona, gañábao Xosé Ramón Pena coa novela Para despois do Adeus. Recuperábase ademais, no ano que se lle dedicaba o Día das Letras Galegas, unha escolma de textos e descrición da vida e obra de Francisca Herrera Garrido, preparada por Carlos Casares e publicada pola Real Academia Galega.

(...) (...) Tampouco foi mal ano para este cronista pois daquela saía o seu primeiro libro, A prensa en Ourense e a súa provincia, publicado pola Deputación ourensá e con limiar de Ramón Villares Paz.

(Nota: como a versión dixital do artigo sae hoxe un pouco "traspapelada", prefiro poñer o artigo enteiro en COMENTARIOS).

Nostalxia.

Un cento de persoas comeron xuntas onte nun restaurante de Allariz. Convocadas polo “Roi” (Bieito Alonso), alí acudimos moitos/as que, espallados por diversos lugares e ocupacións, temos algo en común: militamos na histórica Asemblea Nacional-Popular Galega (AN-PG) entre 1974 e 1982. Moitas cousas cambiaron dende aquela: militantes clandestinos onte, algúns están hoxe nos despachos do goberno. Por alí andaban os vellos xefes (Alfredo Suárez Canal, Xaquín Méndez Anta “O Rubio”) ; algúns nomes do mundo cultural (Chus Pato, Lois Paradelo, Xosé Lois “O Carrabouxo”, Carlos Méixome, Xerardo das Airas) e unha chea de xentes que puxeron as raíces e moito máis do sindicalismo nacionalista, obreiro e labrego. Ata houbo tempo para repasar as vellas cancións de combate: “E se eres perseguido, torturado, masacrado, compañeiro, non te esquezas do teu deber máis sagrado”.

Á chegada, recibían ós que ían chegando o Roi e a súa compañeira Sara. Caras que non se vían hai 30 anos. Algúns abondo cambiados; outros, os menos, coma sempre. Vaise xuntando a xente diante do restaurante Porta da Vila, por alí Tino Fandiño tamén recibindo e organizando. Chega a prensa e saca as fotos de grupo de rigor: desorganización total, para sacar a foto, dez minutos. Pouco obedientes estes militantes.
O máis atractivo foi encontrarse con esas xentes case esquecidas, sobre todo cos que non viven en Ourense. Por exemplo, Carlos e Delfina, que foron mestres no País Vasco, moitos lembrarán á loira Delfina de actriz en “Retorno a Tagen Ata” co Anxo vestido de crego. Ou a Moncho Boán, da UTEG histórica. Ou Cali (Hixinio Mtez.) e Bea, que tampouco se deixan ver moito por Ourense. Por alí andaban os xefes, os que mandaban nos 70, sobre todo Alfredo Suárez Canal e “O Rubio” (Xaquín Méndez Anta), moitos nos lembramos tamén de Fernando Pérez, Fernando “de Sarria” xa desaparecido (e do Quintela, e da Genucha, e do Manuel María, etc.) . Estaba presente boa parte da CIG Ourense e das antigas Comisións Labregas, con Etelvino Blanco á fronte (Eduardo Míllara, Antolín, Moncho do Santander, etc.). E nomes da primeira hora como Berto Tabarés, Milagros Freán, Luísa Escudero (de Ribadavia).
Na mesa de máis ambiente, cómo non, Xosé Lois O Carrabouxo e a súa dona Xoana: a mesa que se converteu tamén en masa coral: Grandola Vila Morena, Se eres perseguido..., ata a Internacional. Eu xantei con Lois Paradelo e Xosé Luís de Prado (Pepe Luís) e un grupo da CIGA. De memoria, podería citar aínda a Manuel Amil, Conchiña, Corral e Consolo, Xela, Xavier de Vilar de Barrio, o director de Montes, Xoán Alfonso do Carballiño, Secundino de Correos, Celso de Maceda, Anxo Rúas (do que falamos esoutro día e que xa nos visitou no blog), etc. Anxo Quintana chegou case ó remate a saudar e volveu marchar. Non houbo discursos: non se trataba diso.