axenda: Visións de Galicia: Poetas de posguerra,
ciclo no Liceo de Ourense

Luns 5 maio. Darío Xoán Cabana, conferencia sobre Xose Mª Álvarez Blázquez
Venres 9 maio. Luís González Tosar: Uxío Novoneyra.
Luns 12 maio. Miguel Anxo Fernán Vello: Manuel María.
Xoves 15 maio. Ramón Nicolás: Celso Emilio Ferreiro.
Luns 19 maio. Marcos Valcárcel: Antón Tovar.

El Liceo de Ourense recuerda a los poetas gallegos de posguerra (El Correo Gallego, 1 maio). EFE • OURENSE
El Liceo de Ourense dedicará su ciclo anual de conferencias Visiones de Galicia a un grupo de poetas gallegos de posguerra entre los que se encuentra Xosé María Álvarez Blázquez, que será el centro de la celebración del Día das Letras Galegas, el próximo 17 de mayo, anunciaron ayer los organizadores.
El programa del Liceo incluye sendas conferencias sobre el poeta de Tui Álvarez Blázquez, los lucenses Uxío Novoneyra y Manuel María, además de Celso Emilio Ferreiro y Antón Tovar, de la provincia de Ourense, señala un comunicado.
Todos ellos se agrupan en lo que los críticos llaman Promoción de enlace o Generación de las Fiestas Minervales.
Según el responsable de la sección de Literatura del Liceo, Marcos Valcárcel, colaborador habitual del Grupo Correo Gallego, todos ellos contaron en Galicia con el respaldo del diario de Santiago La Noche, que tenía un suplemento cultural.

Ourensanía
Israel Rodríguez Freire fíxome chegar unha fermosa colección de fotos de Ourense (velaí esta mostra). Escolmei 11 delas que xa están entrando na Ourensanía.

Tamén hoxe en Auria (fotos Pepe Trebolle)

Simpática, sobre todo, a chuvia de bandeiras multicolores e plurais...

Corrixir e correxer (Afonso V. Monxardín, La Región 29.4.08)

Imaxe: Ciborio da Catedral, foto Fernando del Río.

Hai moitos anos, Ourense era unha especie de aldea grande. Xuridicamente parece que foi cidade desde a noite dos tempos. Así aparece en todos os textos antigos, como reitora administrativa dos terreos circundantes e sé eclesiástica. Seguramente levou o título de cidade desde época romana, pero os carros de vacas transitaban polas rúas do casco vello ata hai setenta anos e as viñas chegaban ao pé das casas ata hai cincuenta. (Cando Afonso X falou do ‘boo viño d’Ourens’ no século XIII referíase, insisto sempre, ao da urbe e non ao da inexistente provincia.) E como a maioría dos núcleos de poboación, como case todas as nosas aldeas, estaba dividido en barrios con nomes de orixes diversas. Moitos deles coñecémolos desde o século XI -como Mariña Mansa, por exemplo- e outros teñen que ver con cousas modernas, como o barrio de sorprendente nome matemático O Vinteún, denominado así pola antiga feira de Canedo. E entre os núcleos ou barrios antigos había, de forma desigual, casas, rosíos, hortas e espazos públicos e privados, máis ou menos baleiros e que foron desaparecendo ao tempo que se formaban rúas e prazas.Vexamos algunhas vicisitudes dun destes nomes. Por riba da Catedral, ou sexa do que se ía configurando como centro da urbe, apareceu nos séculos medievais antigos un barrio que se chamou, como en tantos sitios e por puras razóns topográficas, Cima de Vila. Logo, a partir de mediados do século XV, pasou a ter alí a súa residencia, casas e cárcere, a nova autoridade política do Estado que viña a reforzar entre os veciños da cidade a súa vinculación ao rei fronte ao poder eclesiástico. Esa dignidade, o que viña a ‘rexer’ con veciños, chamouse ‘correxedor’. Aínda hoxe cando a un non lle ‘goberna’ ben a cabeza, dise que non ‘rexe’. Por iso, o que ‘rexe’ con, insisto, é o correxedor. É lóxico que o nome do lugar fose cambiando, pouco a pouco na lingua popular de Cima de Vila a Correxedor e despois, cando esta se urbaniza e define, xa nos séculos modernos, ou sexa XVI ao XVIII, e se castelanice na documentación acabe aparecendo como Plaza -ou plazuela- del Corregidor. O que é disparate é que na sinaléctica urbana apareza ‘Corrixidor’, que en galego moderno, significa simplemente o que corrixe. Ou sexa que en vez de un gobernante e os seus súbditos, lembra a un mestre cos exames dos alumnos. Así eu propoño corrixir aos nosos munícipes rexedores de cultura que deben rexer no tema. E que manden corrixir os letreiros e pór Correxedor, porque o que desde alí se facía era correxer que non corrixir. ¿Correcto?

Hoxe en Auria (1 Maio 2008, fotos Pepe Trebolle)

A Pexa, de Bieito Iglesias (ECG 1.05.2008)

A pexa ou apea para trabar as patas dos cabalos foi estorbo de uso xeral ata hai poucos anos. Tratábase dunha soga atada a dúas pernas dos solípedos que acurtaba as alancadas e impedía que abeirasen lonxe. Nunha foto de imprensa vexo que se segue utilizando ese xénero de impedimentos co gado equino bravo ou mostrengo: a instantánea -tomada no monte Xiabre- retrata unha besta que leva un pau en forma de forquita prendido nun artello. Infórmame amais o xornal de que tal práctica está hogano prohibida pola Lei de Protección dos Animais Domésticos e Selvaxes en Captividade de Galiza. Parece lóxico e necesario lexislar contra as apeas porque nos incendios de pasados veráns morreu moita cabalada que, por pexada, non pudo fuxir da labareda. Pero, á marxe desta constatación, o feito de que existan esas leis proteccionistas revela a muda profunda que experimentou a sociedade nas últimas décadas, pois non hai tanto que semellantes providencias resultarían estrañas á mentalidade popular. Eu vin afogar unha egua que quería pasar o Miño, desde o coiñal da Chavasqueira ata os prados de Angelita Varela situados na outra banda do río, precisamente porque coas patas enredadas na traba non se remexía e non foi capaz de vadear as correntes. A xente que presenciaba o incidente lamentou esa morte pero non pensaba que atar a besta fose unha crueldade a prohibir. Rexía unha concepción utilitaria no trato coas animalias, exenta de todo sentimentalismo:tanguíanse coa aguillada os bois pousóns; ás vacas lionas púñaselle unha táboa (atada nas cornas) sobre a testa, para dificultarlle a visión e evitar que escornasen.
Tense a impresión de que o avanzo da civilización dulcificou o corazón dos humanos, do que se benefician os brutos. No entanto, en escenarios bélicos iraquianos e en domicilios con marido maltratador ou asasino, nótase que o home continúa sendo un lobo para o home. Dito sexa sen ánimo de difamar ao lobo.

Linguaxe e fascismo

Andoliña xoves 1 maio

A linguaxe nunca é inocente. En Roma a esquerda perde a alcaldía da cidade despois de quince anos de goberno, que pasará agora a mans de Gianni Alemanno, do partido posfascista Alianza Nacional e socio de Berlusconi. Co vello discurso de sempre: anticomunismo, medo á inmigración, alerta sobre a seguridade cidadá. O certo é que as dereitas, moderadas ou radicais, nunca son moi orixinais: Rajoy usou argumentos semellantes na campaña española. Pero non lle foi ben.
Os militantes da AN saúdan brazo en alto, como nas vellas películas de guerra, e Berlusconi presume de encabezar "a nova falanxe romana". O seu socio da Liga Norte, Umberto Bossi, fala de "cazar" os inmigrantes clandestinos e reta ameazante á esquerda: "Se queren pelexa, os fusís están quentes; temos 300.000 homes, 300.000 mártires listos para combater". Nin que fosen militantes de Al Qaeda.
Xa coñecemos esa linguaxe, non ten nada de nova, é a antiga chulería joseantoniana. Nos anos 20 e 30 o fascismo tamén quixo crear unha nova linguaxe: Estado Novo, culto ó xefe ou Caudillo, primacía da raza aria, conquista do Estado. Copiáronse slogans e estéticas dun país a outro. Xa sabemos como acabou aquilo: pobres italianos!