Imaxe da web de RTVE
Seica foi Solís Ruiz quen lle pediu a Samaranch formar «una España de hombres fuertes, capaces y optimistas». O catalán tomaba daquela -1967- posesión dun cargo político de gran relevancia, e respondeu o chamamento falanxista con imaxe moderna e slogan do máis incitante que coñezo. Contaban connosco, ¿habiamos dicir que non?
Por aqueles anos desenvolvérase moito o deporte como espectáculo; tamén se diversificou a práctica. No Clube Fluvial tiñan lugar e fomento certas actividades en principio minoritarias: nunca de tal debeu pasar o tenis, por moito que Manuel Santana gañase en Wimbledon e Jesús Sánchez Traseira brillase localmente co seu potente saque; pola contra,
o piragüísmo si que atraeu ben rapaces e era mérito baixar ao río, padexar forte, competir, aínda sabendo que
nin sequera unha medalla olímpica che garantía, para nada, o futuro. Chilares, Pedro Cuesta, despois Misioné... render coma profesionais, recibir coma afeccionados.
Que afección había abonda; de feito, algún lugués competía en varias disciplinas diferentes. O do baloncesto viña de atrás, José Antonio Santiso -primeiro exercitante, agora adestrador- era unha das figuras sobranceiras; do Santo Tomás pasárase ao RTR, ao primeiro Breogán e alí se vían, por exemplo, Miguel Bourio, Manolo Díaz e Mario Carballo. Se non me engano, este andaba ademais no balonmán, espectáculo de notable popularidade entre xente barrial por máis viril có basket, algo “de señoritas” para o gusto deles. Iso de que calquera rozamento xa fose falta semellaba unha mixiricada, o balonmán territorio familiar -había portarías, marcábanse goles-, e así mesmo unha especie de guerra con danos controlados: bastante mancadura, pero asumible número de feridos; alguén dicía que iso podía ser todo o deporte, onde por outra banda case nunca había morto ningún.
Tamén xogaba ao balonmán Fernando Tallón (“Tira, cañón!”), que era plusmarquista estatal en lanzamento de xavalina e no campo largaba uns trallazos que, ao dar no marco, parecían mover todo; seica arestora vive en Ourense. Curiosamente, no atletismo lugués destacaban sobre todo os lanzadores: en peso, estaban Nonín Torrón e aquel baloncestista -pivote- Manolo Díaz; en martelo,
José Luis Martínez, outro campión estatal. Había quen aproveitaba para conferirnos fama de brutos, e iso que tiñamos corredores (por caso, Palelas), se ben probablemente non tan brillantes coma
certa saga prestixiosa de galegos, os Suárez Canal.
Estes deportes con moito participante eran apoiados pola OJE, a organización xuvenil do Movimiento; San Fernando OJE, por exemplo, era o clube de Atletismo. Outros, pola contra, tiñan presenza máis esporádica: ciclismo é mostra, poucas carreiras no ano (na Milagrosa, escolares, máis tarde o San Froilán...) e nivel que nunca sobordou: Latorre, Vilariño, Carreira... O boxeo tamén, ou outras loitas.
Os espectáculos de pugna e cuadrilátero chamábanse, coma agora, veladas. Non me pregunten por que tal cousa debe ser pola noite, virá do horario laboral; en todo caso, tiñan asistencia masiva e de comportamento máis ben acendido. A non ser a chamada loita libre, tomada máis ben -é impresión remanente- en plano festivo; desde logo, se aquelas cacho pisadas no lombo do caído -ou pasarlle por riba á carreira- non tiñan algo de comedia, aquilatar a diferenza entre a velada e a batalla igual era discusión máis sobre medios ca de procedementos. Eu sei que boxeo e loita, discutibles ou non como exercicio, poden ter un compoñente artístico, nomes hai para aducir ao respecto. En Lugo, a ollo de rapaz e nos sesenta, revestían a miúdo perfil pintoresco xa desde os carteis anunciadores: “Galarza, rudo navarro”; Fulano, “gran fajador”.
E claro, o fútbol. Clubes modestos con vocación e entusiasmo. A Ferroviaria debía ser, penso, Agrupación Deportiva; o cartel da súa sede víase contra Burozos, para alá da ponte sobre a vía. A Comercial, “Sociedad Gimnástica”, vestía de branco e xogaba, seica, o mellor fútbol; non adoitaban gañar a competición. “Sociedad Deportiva” era a Milagrosa, o máis puxante, sempre considerándose barrio primado e polo alternativo ao centro da cidade; non sería casualidade que vestisen coma o Lugo, raias branquivermellas. Last but not least -descúlpeseme-, o San Roque, Sociedade Cultural e Deportiva, que merecerá cadro aparte.
Xogaban por afección, pero adestraban, despois do traballo e supoño que de día en día. Como os campos -nin o “Ángel Carro”, xaora, nin o Polvorín- non estarían dispoñibles, utilizaban un baixo na rúa de Ramón Montenegro; sobre o cemento recibían a táctica e ensaiaban o tiro, contra parede. Dirixíaos un tal Pedro, “Pedrolo”, con sona de teimudo e sabedor. Un día deixáranos escoitar e ver a varios rapaces de fóra, e era espectáculo cando se puxo na “portaría” e mandou bombardealo, á gargallada en tanto balóns cada vez máis potentes batían en diferentes partes de si. (“Está tolo”). Dun receptáculo lateral saía un rapaz, encoiro, mollado e con toalla no van; espectáculo insólito antes do 1970. Despois, Pedro mandaba e todos obedecían.O Javier, que vivía canda min, quería xogar adiante pero Pedro poñíao sempre de lateral; ata que se lesionou o porteiro e o Javier acabou gardando a meta, igual que facía no balonmán.
Arestora, como saben, os nenos competidores igual adestran a cotío, soportan presión dalgúns preparadores, reproducen modos variopintos do ámbito profesional, séguenos os pais a toda parte; determinados aspectos constitúen mellora, todo non. Canto ás rapazas, daquela xogaban a algo, pouco, e chamando escasamente a atención. Saias plisadas, o nome da Compañía de María, as Xosefinas, e unha camiseta seica vermella do Fogar de Santa María, enchen case toda a lembranza. É
tan elocuente coma o propio silencio
da prostitución hoxe en reformas e restauración das súas casas máis nobres. Ademais de tomar un par de cañas e falar de todo o humano e o divino (tamén de Cacharro, das trasnadas do psoe lugués e da política cultural da Xunta e non para ben, por certo), rememoramos o Lugo de Ánxel Fole e Manuel María e ata nos achegamos á Muralla onde están de reformas nun dos seus cubos onde seica apareceu unha especie de espazo para os gardas da muralla, coas súas cloacas e, alí perto (se entendín ben), por baixo, os restos dun templo dedicado ó deus Mitra, o único na Península. Moi perto vimos a liorta do novo Auditorio que está a facer a Universidade, case pegado á muralla e tapando unha das vistas centrais da catedral: unha desgraza como a da Praza de San Martiño de Ourense, pero de maior dimensión. Xosé Manuel ensinounos o escenario dalgunhas das súas “Entre hortas e portas” e explicounos tamén a historia do San Froilán, que loce na fachada da catedral.
viños galegos
Entradas
