Galicia borrosa
M. Swan citou nun post recente o libro de Santiago Lamas, "Galicia Borrosa" (Publicacións do Seminario de Estudos Galegos, 2004) e con ese motivo recupero dúas vellas andoliñas que lle dediquei (10 xuño e 16 xullo 2005) a este autor ourensán, ademais amigo desta casa.
Da Galiza borrosa e sen memoria
Levo días a ler un magnífico libro que fala das identidades e dos nacionalismos, das memorias –soñadas, inventadas, reconstruídas- e dos lugares da memoria, da retranca e da ironía, da saudade e das paisaxes do noso “patriotismo vexetal”, etc. Podería titularse, en lingua coloquial, “¿Como somos os galegos?”, así, mantendo os interrogantes, pero titúlase “Galicia borrosa”, o seu autor é o sabio e psiquiatra Santiago Lamas e sacouno á rúa Ediciós do Castro na serie de Publicacións do Seminario de Estudos Galegos.
O volume está cheo de descubertas e suxerencias: por exemplo, fálase tamén desa teima nosa, nos últimos tempos, de reiventar festas históricas e feiras medievais. Pode semellar unha teima moi galega, pero non: a única festa radicalmente galega sería o Día das Letras Galegas, a única sen connotacións extragalegas, di Lamas; en realidade estoutras celebracións son copia do modelo norteamericano de festexos dun pasado sen heroes nin datas, poñendo en escena unha suposta Idade Dourada. A diferencia nosa co pobo norteamericano é que nós si temos Historia, por trasfegada que ela sexa. E tamén datas propias e lugares da memoria a reivindicar… ¿Que sucede logo?
GALIZA VERSUS XAPÓN
Hai anos un pintor xaponés, que visitaba Galiza, afirmaba nunha entrevista que en todas as súas viaxes nunca vira lugar tan próximo a Xapón como a nosa Terra. Pensei eu daquela nalgúns elementos da nosa paisaxe, como o cultivo en sucalcos, pero, malia iso, vía a súa declaración como pura retórica. Pero quizais non. Xa falei aquí noutras ocasións da nosa peculiar proximidade ao mundo poético dos “haikus” que engaiolaron a autores como Novoneyra, Helena Villar ou Consuelo García Devesa. E hai outros fíos que nos comunican …
Na súa “Galicia borrosa”, Santiago Lamas recolle estudos antropolóxicos sobre o país de Oriente Extremo que falan de cousas que os galegos entendemos ben: velaí esa “reticencia verbal” (a cultura xaponesa aconsella non dicir claramente o que un quere), que aboia no mesmo mar da nosa ironía e a retranca. Amigos meus que viviron en Xapón volveron de aló falando marabillas dalgúns dos seus costumes como o amor á Terra e ás árbores de onde derivou a arte dos bonsais. O noso panteísmo semella máis esquecido. A Fisterra occidental e a Fisterra oriental: Galiza versus Xapón. Tamén hai diferencias, por suposto: disque o Xapón é unha illa. E non o será tamén a Galiza?
Libros do Mes
-
*The Strategy of Conflict* de Thomas C. Schelling [*E*]
**Everything is Predictable *de Tom Chivers
**Why Nations Fail* de Daron Acemoglu [*E*]
Hace 1 semana