Galicia borrosa

M. Swan citou nun post recente o libro de Santiago Lamas, "Galicia Borrosa" (Publicacións do Seminario de Estudos Galegos, 2004) e con ese motivo recupero dúas vellas andoliñas que lle dediquei (10 xuño e 16 xullo 2005) a este autor ourensán, ademais amigo desta casa.
Da Galiza borrosa e sen memoria
Levo días a ler un magnífico libro que fala das identidades e dos nacionalismos, das memorias –soñadas, inventadas, reconstruídas- e dos lugares da memoria, da retranca e da ironía, da saudade e das paisaxes do noso “patriotismo vexetal”, etc. Podería titularse, en lingua coloquial, “¿Como somos os galegos?”, así, mantendo os interrogantes, pero titúlase “Galicia borrosa”, o seu autor é o sabio e psiquiatra Santiago Lamas e sacouno á rúa Ediciós do Castro na serie de Publicacións do Seminario de Estudos Galegos.
O volume está cheo de descubertas e suxerencias: por exemplo, fálase tamén desa teima nosa, nos últimos tempos, de reiventar festas históricas e feiras medievais. Pode semellar unha teima moi galega, pero non: a única festa radicalmente galega sería o Día das Letras Galegas, a única sen connotacións extragalegas, di Lamas; en realidade estoutras celebracións son copia do modelo norteamericano de festexos dun pasado sen heroes nin datas, poñendo en escena unha suposta Idade Dourada. A diferencia nosa co pobo norteamericano é que nós si temos Historia, por trasfegada que ela sexa. E tamén datas propias e lugares da memoria a reivindicar… ¿Que sucede logo?
GALIZA VERSUS XAPÓN
Hai anos un pintor xaponés, que visitaba Galiza, afirmaba nunha entrevista que en todas as súas viaxes nunca vira lugar tan próximo a Xapón como a nosa Terra. Pensei eu daquela nalgúns elementos da nosa paisaxe, como o cultivo en sucalcos, pero, malia iso, vía a súa declaración como pura retórica. Pero quizais non. Xa falei aquí noutras ocasións da nosa peculiar proximidade ao mundo poético dos “haikus” que engaiolaron a autores como Novoneyra, Helena Villar ou Consuelo García Devesa. E hai outros fíos que nos comunican …
Na súa “Galicia borrosa”, Santiago Lamas recolle estudos antropolóxicos sobre o país de Oriente Extremo que falan de cousas que os galegos entendemos ben: velaí esa “reticencia verbal” (a cultura xaponesa aconsella non dicir claramente o que un quere), que aboia no mesmo mar da nosa ironía e a retranca. Amigos meus que viviron en Xapón volveron de aló falando marabillas dalgúns dos seus costumes como o amor á Terra e ás árbores de onde derivou a arte dos bonsais. O noso panteísmo semella máis esquecido. A Fisterra occidental e a Fisterra oriental: Galiza versus Xapón. Tamén hai diferencias, por suposto: disque o Xapón é unha illa. E non o será tamén a Galiza?

Arredor do pai Miño

Agora mesmo rematei un traballiño, para unha revista-programa das Festas do Corpus de Ourense, que se titula "O Miño afia o azul e segue a viaxe", título prestado duns versos de Euxenio Montes. É un xeito de viaxe literaria-sentimental ó Miño da nosa infancia, dos da miña xeración, e tamén dos escritores. Máis adiante colgarei aquí o texto: de momento vexan unha das fermosas fotografías que ilustrarán o traballo.

I N V I T A C I Ó N Editorial Alvarellos

ALVARELLOS EDITORA E O LICEO DE OURENSE

CONVIDAN A VOSTEDE AO RECITAL E PRESENTACIÓN DA OBRA

Teoría de Galicia. Artigos esquecidos en Vida Gallega, 1926-1963,

deRamón Otero Pedrayo

Día: martes, 5 de xuño de 2007.Hora: 17: 30 h.Lugar:
Salón de Tertulias do Liceo de Ourense, rúa Lamas Carvajal.

Participan: o profesor, historiador e autor do limiar Marcos Valcárcel; as recitadoras do Liceo Tereixa Devesa e Loli Conde, e o editor, Henrique Alvarellos.

CEN ANOS DE HISTORIA CULTURAL. 1969: o ano en que naceu a revista CHAN


Púñase en marcha a revista bilingüe dirixida por Borobó.

Nun ano cargado de bos libros de poesía, narrativa e ensaio:
Marcial Suárez, Luís Seoane, Neira Vilas, Fariña Jamardo, Carlos Casares, Manuel Casado Nieto, Celso Emilio Ferreiro, Xesús Alonso Montero, Otero Pedrayo, A. Cunqueiro, etc.

A lectura (Casa de Citas)

A lectura é unha enfermidade de transmisión oral.
Sergi Pàmies, "Babelia", El País, 2 xuño.

Kim Phuc, o poder dunha foto.

Andoliña 5 xuño

Unha nena espida corre por unha estrada cos brazos abertos, algo caídos, chorando e berrando de desesperación. Ó seu arredor, corren outros nenos e nenas. Tras deles camiñan tranquilos un grupo de soldados: ó fondo a inmensa fumareda dos bombardeos. Esta foto marcounos a todos os que eramos nenos en 1972, cando foi tomada polo fotógrafo Nick Uth. Esta foto e máis aqueloutra na que un home, un xeneral survietnamita, apunta á cabeza a un soldado en plena rúa que logo caerá asasinado. Daquela guerra arredada que un neno non podía entender, queda Vietnam, ese nome, e estas dúas fotos, que simbolizan para nós a dor de centos de miles de persoas e un país arrasado por unha guerra imperialista, a mesma contra a que cantaron nos seus versos Uxío Novoneyra e Celso Emilio Ferreiro.
Hoxe aquela nena de nove anos, que se chama Kim Phuc e sobreviviu á catástrofe, percorre o mundo convertendo esa foto nunha icona contra a guerra e pola paz: diso fala o corpo queimado daquela cativa. Salvouse porque o napalm non lle queimou os pés e puido correr. A foto serve tamén para lembrarnos que hoxe segue habendo, mundo adiante, outros Vietnam e tamén moitos Kim Phuc.