O galego deixou de ser a lingua da Igrexa no século XVI
Ferro Ruibal salienta o peso do cristianismo na normalización dos idiomas ·· Marisol López inaugura as Xornadas dos mestres católicos (Galicia Hoxe, 13 xaneiro 2007)

A Igrexa deu nova vida ao exipcio e ao arameo, que deixaran de ser linguas de cultura en tempos de Alexandre Magno, elevou outras ao rango de escritas, como o etíope, o armenio e o xeorxio, e creou o estándar, como no caso do alemán. E co galego tamén pasou un caso semellante, pero no século XV comezou o seu declive. Así ou sinalou onte o académico Xesús Ferro Ruibal, nas Xornadas de Normalización Lingüística da Federación de Escolas Católicas de Galicia (Ferega)
Ferro Ruibal falou da presenza do galego na Igrexa e puxo exemplos tan importantes como uso documental que facían da lingua os eclesiásticos nos séculos XIV, XV e XVI. No XIV, en concreto, nas catedrais de Compostela, Ourense e nos mosteiros de Ribas de Sil, o seu uso era do 88,3 por cento, quedando para o latín un 8,6 por cento e para o castelán o 4 por cento. Tamén foi importante nos sínodos de Santiago, Mondoñedo e Ourense, cun 55,5 por cento, fronte ao 44 por cento de documentos en latín.
Ese uso documental chegou non século XV ata ou 94,7 por cento, aínda que no século XVI baixou ata o 56,3 por cento. E o pobo, engadiu o académico, tamén falaba de Deus en galego nos séculos escuros. Aínda que teñen moitas erratas, indicou que son dobremente valiosos os 118 refráns galegos que Hernán Núñez incluíu no seu Refraneiro salmantino. Entre eles hai algúns de tema ou alusión relixiosa.
Dos innumerables exemplos expostos, está ou do propio Padre Sarmiento, que en 1766 pediu un concilio contra a presenza en Galicia de curas que non sabían falar galego. Tanto na catedral de Mondoñedo antes de 1826, como na casa do Hospicio de Santiago, cantábanse panxoliñas, moitas delas en galego que, asegura Ferro Ruibal, eran as que máis gustaban.