2 mar 2007


Literatura de cintura para arriba

(Xabier Castro, en Galicia Hoxe, 2 marzo)

Non resulta doado documentar a historia das relación sexuais por medio das fontes literarias tradicionais xa que esta cuestión omitíase pudicamente por puritanismo moral, ou recibía un tratamento moi superficial, velado e tanxencial. Con razón sinalaba Blanco Amor que a galega era unha literatura soamente "de cintura para arriba". Tales reservas tardaron moito tempo en desaparecer, de xeito que xurdiu un desfasamento moi marcado, entre as letras galegas e as doutros países do noso contorno, nos que os escritores se sentiron menos constrinxidos á hora de plasmaren con liberdade esta esfera da conduta humana. A franqueza coa que se expresaron Proust, Joyce ou Gide, a principios do século XX, non se albisca en Galicia ata as últimas décadas desa centuria. O franquismo, cunha censura que respaldaba a versión integrista, contrarreformista e trentina, da moral católica, pode constituír un principio de explicación. Pero parcial, nada máis. En verdade, a mentalidade da maioría dos cidadáns era bastante pacata e puritana, se a comparamos coa que estaba vixente en sociedades máis abertas e nas que existía maior tolerancia e liberdade de costumes. Castelao, cando visitou París no ano 1921 quedou abraiado coas licenzas que se permitían as parellas na rúa, como xa temos indicado, e tamén outro intelectual, que estableceu vínculos con Galicia na década dos cincuenta, quedou sorprendido, cando cruzou os Pirineos, coa: "(...) desenvoltura, chocante para quien venía de una sociedad represora, de las parejas, besándose en los bares y cafés, en las calles y jardines y de las mujeres vistiendo novedosos pantalones". Sendo así as cousas, poderiamos preguntar se sería concibible que Otero Pedrayo traducira na revista Nós algunha das pasaxes eróticas do Ulises, que profusamente aparecen a través da novela? ¿Aceptarían isto Vicente Risco e os restantes promotores da relevante publicación?
Vexamos algúns aspectos referidos á historia das prácticas eróticas en Galicia. En ocasións, os mozos iniciaban o cortexo, ou levaban a cabo tentativas eróticas, sen moito requilorio previo. Trataban de aproveitar para os seus arranques as oportunidades nas que unha moza se encontraba soa. Nunha ocasión, estaba unha muller nunha fonte algo afastada, na zona rural do concello de Marín, aló polos anos corenta, e achegóuselle un mozo, quen, sen que mediaran palabras nin formalidades previas, púxose a apalparlle os peitos. Ela, que era muller casada, aínda que o home estaba bastante impedido de resultas dunha embolia, revolveuse e díxolle: "Ti non me apalpas". Breixo de Gosende refería así un encontro erótico decisivo na súa vida: "-Eu viña de rozar monte aquil mediodía de vrao, i atopei a rapaza na fonte. Iba unha fogaxe que Dios nos libre, e viña candia min o can da casa. Non había ninguén arredor, en todo canto se vía en volta enteira. Eu ventara-a coma un can. Sentín un lóstrego no sangue. Botei-lle a mao... E seguiu o conto...". Ánxel Fole, como adoitaba ser habitual, omite pudorosamente mergullarse na descrición erótica, pero polo que refire despois, enténdese ben que tiveron unha relación sexual, como consecuencia da cal a moza quedou embarazada e tivo un fillo.
(Imaxe: Encontro de dous, de Olga Sinclair)

10 comentarios:

Anónimo dijo...

Eu que son medio ou pornógrafo enteiro pásame o seguinte: non son capaz de ler poemas eróticos se coñezo o seu escritor ou escritora. Xa sei o do eu poético, pero non podo apartar a faciana do/a ghicho/a da solapa cando leo cada verso.

Anónimo dijo...

Home, Arume, se é escritora e está cachonda, pois millor que millor. Pero tes razón, que iso e raro: as que están verdadeiramente de bo ver non teñen moita costumbre de escrebir, salvo excepciós (“Ud., señorita, con esos muslos que usted tiene, ¿para qué quiere escribir?”), e as que escreben, normalmente é millor non mirar moito a solapa, pra que non se lle corte a ún o docísimo pero quebradizo fío da luxuria.
Si o que sal no afoto é un home, xa non hai nada que facer (polo menos pra os que seguimos reaccionariamente aferrados á heterosexualidade); pero de todolos xeitos, se o home ten certa prestancia pode ó menos manter a dignidade.
O mao e cando o individuo que se ve no afoto, ise que con sentidas verbas canta a luminosa beleza dos corpos en amoroso éxtase, ten, ademáis da desgracia derivada do simple feito de ser varón, a de ser (como é habitual que pase) mais feo que o sarghento Utrera (ise que, según as corónicas, reventou de feo que era).
O do “eu” poético está moi ben, pero en tódolos ambitos da vida as palabras teñen valores moi distintos según quén as di,e o “eu” poético está feito de palabras, palabras palabras. Agamenón e o seu porqueiro din cousas distintas ainda que estean dicindo o mismo.

Anónimo dijo...

O anónimo anterior debe ser Robert Redford. :-(

Anónimo dijo...

Soulle feo "con avaricia", señor anónimo; pero levo a miña disformidade con moita dignidá, e non me dedico a escrebir versos eróticos.

PD: É vostede malo!

Xosé Manuel Carreira dijo...

Home, lembro algún relato do Méndez Ferrín que tiña bastante de cintura para abaixo. Talvez o ambiente ourensán é un pouco diferente.

Como dicía un profesor meu, tamén ourensán, na súa aldea arraiana dous homes tiveron a mala sorte de namorar da mesma muller mas isto nunca lles supuxo un problema grave pois vivíronche os tres en perfecta harmonía. Ourense is different.

Por certo, xa offtopic, grande contribución á poesía erótica a do ciclo das erofanías de Y.C. Ate descarguei varios poemas recitados pola mediática autora en MP3 para escoitar cando camiño ate o traballo.

Anónimo dijo...

home Meendinho, o de escoitalos camiño do traballo será xa por afición á poesía, se é polo outro é como para chegar dolorido ou tumbando as cousas do escritorio.
a min a YC nunca me chistou moito, e despois de coñecela en persoa menos, o que si é que ten trato de persoa normal, moi agradable, e non vai de diva atormentada como se comentaba hai uns anos.

Anónimo dijo...

Seica o libro de Caride de poesía vai diso: eu boteille unha ollada despois de que o señor Valcárcel incluira poemas noutros posts. Afirmara nunha entrevista que en Cea nunca dixeran follar: que dixeran sempre foder. Pero o que xa me parece raro é que en Cea digan vulva e non outras cousas. En fin, que para ser findesemana, a cousa empeza ben (ou mal, segundo o cristal da Virxe de Celanova ou Vilanova dos/as Infantes/as polo que se mire).

Marcos Valcárcel López dijo...

Atención á "Memoria erótica" de Carlos Velo, que ten grandes sorpresas a este respecto. No seu momento recollín isto:
A través da revista Dorna, que dirixía Luís González Tosar, descubrimos a faceta poderosa do Carlos Velo escritor: alí se publicaron, nos seus números 10 (1986) e 13 (1988), os contos “Rosenda, a meiga Bigaira” e “Perla Branca, a muller da miña vida”. Estes relatos están incluídos na súa Memoria erótica (A Nosa Terra, 1998), editadas por Gustavo Luca de Tena con prólogo de Miguel Anxo Fernández. Suliñemos, de entrada, a ousadía de Carlos Velo ó abordar un tema case inédito nas letras galegas do seu tempo: a memoria biográfica desde a perspectiva erótica máis aberta, perspectiva que se funde coas imaxes de cine dun neno de Cartelle na capital ó comenzo do século. Velaí unha mostra do seu estilo literario: “Funme á horta e sentado ao pé da maceira grande deixei vagar os ollos nas bolboretas que enredaban entre as ponlas e nos vermes que tecían engordiño niños de seda. Coa mesma paciencia, esperei até que entrou a miña gata campando sobre a herba e, atrás dela, Eudoxia, coa saia azul pequeneira dos domingos, zapatos negros de tacón baixo e medias negras de seda que cernen as súas pernas cumpridas. Os meus ollos asombrados contemplan como as pernas chegas canda min resoltamente e vexo como se estiran sobre as pontas dos pés para atinxir unha mazá tabardilla. A visión das ligas vermellas e da panocha dourada entre as nádegas, non durara nen un lóstrego. A miña man direita ascendeu amodo para afagar o camiño de ouro, pero ela dobrou os xoellos. Sentada, miroume de fite e encetou a mazá. “Non fagas esas cousas. ¿Non ves que somos curmáns e que entre curmáns está todo prohibido?. Calo e acompaño os ollos o rendear do reloxiño de prata sobre os cómaros dondos dos seus peitos (...). Achega o seu corpo á miña cara e coa orella pegada no reloxio sinto a máquina e tamén os latexos do corazón da miña curmá. Non me podo aguantar e abrázolle os peitos entre salaios. Ela acaríciame a cabeza e dime: “Aínda es moi rapaz, Carliños... pero vouche deixar un recordo como se fosemos noivos de verdade”.

Anónimo dijo...

Contaba un contertulio anterior, dun xeito moi peculiar, que prefería non lle ver a cara aos autores/as de poesía erótica.

Mais, ás veces, a fotografía das lapelas engana. Tras un rostro quizais non moi agrazado pode atoparse unha persoa poderosamente sedutora. Sen ir máis lonxe, Pablo Neruda non era de aspecto precisamente un latin lover, pero seica tiña un gran encanto para as mulleres.

Consolémonos, pois, o común dos mortais.

Anónimo dijo...

Tras do erotismo agachase a porfiada ollada da morte. Amor e morte. Amor total é morte. Ou poder e bulra. Tristán ou Don Juan.
Amar ao amor e non a amada. Amarse a si mesmo de xeito completo, atá a aniquilación do outro...
Que hai tras do erotismo...que hai tras do sexo...
Cando viaxemos sen medida pola verticalidade destes interrogantes, e o fagamos instalados no noso aquí cultural....comezaremos a poder situranos eróticamente na literatura, ata entón todo, como dirian nos setenta Zappa e as nais do cordeiro: Plastico, erotismo plástico: Antoloxia do conto erótico galego, elas-eles...Latex.
Jimy de Rairo