1940: resistencia no exilio
(Colgo aquí o inicio do meu artigo, da serie "Cen anos de Historia Cultural". O artigo completo, aquí)
Nos inicios da longa posguerra que sucedeu á guerra incivil, as primeiras novas sobre a recuperación democrática da nosa cultura xorden en América, entre os exiliados e emigrados galegos. Luís Seoane, xa nomeado meses antes director do Galicia de Buenos Aires, asume agora a fundación e dirección de dúas coleccións galegas en Emecé Editores (Bos Aires): Dorna e Hórreo, onde aparecerán títulos importantes para a cultura galega. Nese mesmo ano aparece na colección Hórreo a segunda edición de Los precursores, de Manuel Murguía, ademais doutras edicións de Aires da miña terra, de Curros Enríquez; Queixumes dos pinos, de Pondal; De catro a catro, de Manuel Antonio; Cuentos de la tierra, de Emilia Pardo Bazán, e a versión bilingüe de Cincuenta hombres por diez pesos (Emecé), de Castelao. Seoane convértese así, como ten escrito con acerto Alonso Montero, no principal defensor da causa do Libro Galego neses anos. Con el colaboran outros autores como o poeta Emilio Pita, que asina a introdución da edición dos Queixumes pondalianos.
Outro nome a subliñar é o de Lorenzo Varela, residente en México dende xuño do ano anterior e vinculado a Octavio Paz e á redacción da revista Taller, que en 1940 participa na fundación de Romance. Revista Popular Hispanoamericana, a publicación cultural de maior difusión en Iberoamérica naquelas datas, e publica, en novembro, o poemario Elegías Españolas: Elogio del Llanto, Tribunal del Virgo (Primera elegía muladar, e Desagravio del vino tinto.
Pola súa banda, Castelao está en Nova York, onde redacta o libro segundo de Sempre en Galiza, inserindo no mesmo textos publicados durante a guerra, e que rematará na viaxe en barco ata Bos Aires. Como consecuencia das intensas xestións dos seus amigos arxentinos, Castelao logra marchar en xullo á Galicia ideal, onde se unían emigrados e exiliados: Bos Aires, onde é recibido apoteoticamente. Neste ano publica ademais a serie mitolóxica “Faunalia.. En Nova York, ademais, e por iniciativa de Castelao fúndase a Casa de Galicia de Unidad Gallega nesa cidade.