CORAZÓN DE NÓS

(Foto: Banquete galeguista en Ourense a Emilia Docet, Miss España, 1933. Na imaxe están Vicente Risco (beira esquerda) e Otero Pedrayo, diante da bandeira; tamén Álvaro Cunqueiro, o poeta Manuel Luís Acuña, Ramiro Illa Couto, Leuter González Salgado (avó de X.L. Carrión), Afonso Vázquez Monxardín (avó de AVM), Fita ou Josefa Bustamante (muller de Otero), Manuel Peña Rei (presid. do PG en Ourense), E. Blanco Amor, Xosé Luís Ramos, Xosé Goyanes, etc. )

Corazón de Nós (Marcos Valcárcel, ANT, 5 marzo 2008)

Na antiga rúa dos Zapateiros ourensá, hoxe rúa da Paz, consérvase, como todo o mundo sabe, a casa onde viviron Vicente Risco, na primeiro andar, e Ramón Otero Pedrayo, no segundo. Foi no seu momento esta rúa o corazón da cidade, como lembra o propio don Ramón nos seus escritos, antes do ensanche do marco urbano na modernidade. Por iso se fixo alí o Teatro Principal e por alí paseaban, ata o Espolón da Praza Maior, burgueses e fidalgos do século XIX. Case enfronte viviu (alí o visitamos máis dunha vez) o benquerido Xoaquín Lourenzo, “Xocas” para os máis amigos. E a vinte pasos, na Praza do Ferro, o bo, case santo, de don Florentino Cuevillas. Na mesma contorna, dende a Praza do Ferro, ábrese a rúa de Lepanto e alí encontrámonos coa casa de Blanco Amor e, mesmo enfronte, o lugar onde estivo a redacción de “O Tío Marcos d´a Portela”, o primeiro xornal monolingüe da historia da nosa nación. Todos eses edificios teñen cadansúa placa conmemorativa (agás a casa de Cuevillas) e creo que poucos lugares hai no mundo con tal capital simbólico de galeguidade: se me deixan, escribiría con tal capital espiritual dos fornecedores das nosas raíces, tamén isto é patrimonio inmaterial.
Pero agora falaremos do patrimonio material: a casa onde viviron Otero e Risco está en venda, informaba o xornal “La Voz de Galicia” hai uns días. Entra nos vaivéns do mercado inmobiliario e ninguén sabe cal será o seu destino final. Nun país normalizado, onde as súas xentes estivesen reconciliados co seu tempo histórico, as principais autoridades dese país (poñamos Consellería de Cultura, Deputación e Concello de Ourense) xa estarían a mover todos os fíos necesarios para recuperar tan simbólico edificio. Para que? Sen dúbida para gardar a memoria merecida dunha xeración irrepetible, a dos homes de Nós. O piso de Risco disque vale 180.000 euros: é iso unha cantidade imposible de asumir? Non farei análises comparativas con outras cifras monstruosas de receptáculos culturais que todos temos na cabeza, así ninguén me acusará de demagoxia. De momento, reacción das autoridades á nova do xornal, inexistente. Nun país normalizado...