CEN POEMAS. ESCOLMA PERSOAL (5)
O ALEGATO CONTRA DEUS DE PERO GARCÍA BURGALÉS
Fago miña esta suxerencia do amigo Afonso Vázquez Monxardín que me enviou hai días este impresionante poema de Pero García Burgalés. Tremendos versos onde o poeta semella desesperado pola morte da súa dama e logo arremete contra o causante da súa desgracia (xa que canto ben había me quitou/ e encanto el no mundo logrou saber/ como me podería facer moito dano).
Hai versos semellantes, no desespero polo amor morto, en poetas contemporáneos (A.Machado) ou imprecacións agraviadas contra o propio Deus (D.Alonso), pero nunca vimos nada próximo a este berro nun poeta medieval. Disque Pero García Burgalés foi un trobador castelán, probablemente de Burgos, coñecido polas súas sátiras (un dos que atacou á Balteira). Dende logo, se o poema responde a un sentimento auténtico, persoal, de desconsolo, ningunha barreira, humana nen divina, fixo frear o alegato do García Burgalés. Ofrezo a versión orixinal e logo (sen arcaísmos) unha versión máis modernizada, realizada polo propio Afonso. (Ilustramos cunha foto do artista danés E. Schildt).

Nunca Deus quis nulha cousa gram ben,
nen do coytado nunca se doeu
pero dizen que coytado vyveu;
ca se s' el del doesse, doer s' ia
de mi que faz muy coytado viver,
a meu pesar, poys que me foy tolher
quanto bem eu eno mund' atendia.

Mais en quant' eu ja vivo for, poren
non creerey que o judas vendeu,
nen que po[r] vos na cruz morte prendeu,
nen que filh' est[e] de sancta Maria.
E outra cousa vos quero dizer:
ca foy coitado non quero téer,
ca do coytad' a doer s' averia.

Aynda vus del direy outra ren:
poys quanto ben avya me tolhe[u]
e quant' el se[m]pre no mund' entendeu
de que eu muy gran pesar prenderia,
per bõa fe, daly mh o fez prender,
por esto non quer' eu por el téer,
e quanto per el crive fiz folia.

E se el aqui ouvess' a viver,
e lh' eu poren podesse mal fazer,
per boa fe, de grado lho faria!

Mays, mal pecado! non ey en poder,
e non lhy poss' outra guerra fazer;
mais por torpe tenh' eu quen per el fia!


Nunca Deus quixo moito ningunha cousa,
nin nunca se doeu do coitado
pero din que coitado viviu;
que se del se doese, doeriase
de min, que me fai moi coitado vivir
a meu pesar, pois que me foi quitar
canto ben eu no mundo tiña.

Mais en canto eu vivo fora, poren,
non crerei que xudas o vendeu,
nin que por vos na cruz morte prendeu,
nin que fillo é este de Santa Maria.
E outra cousa vos quero dicir:
que foi coitado, non o dou crido,
senón do coitado doerse habería.

Aínda del vos direi outra cousa:
xa que canto ben había me quitou
e encanto el no mundo logrou saber
como me podería facer moito dano,
abofé que alí mo fixo de inmediato,
por isto non quero eu telo comigo,
e canto por el fixen, fixen tontería.

E se el aqui viñese vivir,
e lle eu, seguro, puidese mal facer,
abofé, que con gusto llo faría!

Mais, malpocado! non teño eu poder,
e non lle podo outra guerra facer;
máis que por torpe ter a quen del se fía!