A música galega dos 70





Ando a preparar materiais para a miña serie CEN ANOS DE HISTORIA CULTURAL. Dende os 70 acudo xa ó meu arquivo particular e estes días traballei coas caixas de música galega dos anos 70. É só un esquema provisional, pero decidín colgalo aquí para recibir as súas suxerencias ó respecto. Ademais, a moitas persoas (dende logo XMG, que coñeceu ese mundo ben) pódenlles traer algunhas lembranzas agradables, de seguro (eu estiven na maioría dos concertos que aquí se citan: aló vai a nosa mocidade...).


1972.
Nace en Catoira cuarteto gaiteiros “Faíscas do Xiabre”
Do grupo Folc 72, de Lugo, sairán Fuxan os Ventos
Nacen Xuventudes Musicales de Vigo
1974
Vida e morte (Hispavox), de A. Prada. CÓMO CHOVE MIUDIÑO (Rosalía de Castro) LABREGOS (Amancio Prada) . MARÍA SOLIÑA (Celso Emilio Ferreiro) VERBAS A UN IRMAN (Darío Xoán Cabana) . VIDA E MORTE (D.X. Cabana / A. Prada) UN REPOLUDO GAITEIRO (Rosalía de Castro) CAMINANDO (Nicolás Guillén) POR UNA SENDA (Miguel Hernández) . ROMANCE DE LA REINA JUANA (Luis López Álvarez) CANCIÓN DE AMOR Nº 2 (Amancio Prada) EN TI (Luis López Álvarez) MONORRIMO (Luis López Álvarez)
O seu primeiro disco. Gravado coa Boîte à Musique, París, 1974. Disco bilingüe, en gallego e castelán, contén cancións sobre poemas de Rosalía de Castro, Celso Emilio Ferreiro, Darío Xoán Cabana, Nicolás Guillén, Luis López Álvarez, Miguel Hernández y do propio Prada ... Con Amancio Prada, acompañándose á guitarra, toca o violoncelo Eduardo Gattinoni, colaborador habitual naquela etapa de bohemia parisina e nos iscos seguentes. Vida e Morte foi distribuido en España por Hispavox. É o único disco non reeditado, ata agora, en formato CD.
1975
Nace en Carballo grupo folc Xocaloma
Primeiro disco de Fuxan os Ventos
Primeiro Festival Cant. Labrega na Merca, organiz. Por Ramón Rguez Conde. Benedicto e Bibiano multados con 25.000 pts. Por “O can de palleiro”
1976
Caravel de Caraveles (Fonomusic), de A. Prada. AluméameO cantar do arrieiro Unha noite no muiño Cómo chove . Xa morreu a miña nai Quén me dera en Lobeira. Amoriños collin. Vamos co carro.Eu teño un canciño . Caravel . Cando se pon a lúa Deus che o pague, churrusqueira . Ver bailar Carmiña. Fía na roca Romance de Don Gayferos . Vai de roda en roda. Caravel de Caraveles temas tradicionais con adaptación e arranxos de AMANCIO PRADA
AMANCIO PRADA: voz, guitarra e zanfona ALEJANDRO MASSÓ: teorba, flautas e percusión EDUARDO GATTINONI: violoncelo. Gravado nos Estudios Sonoland (Madrid).


“Estamos chegando ó mar”, primeiro LP de Bibiano
Grupo Roi Xordo, primeiro grupo profesional da canción galega. Integrado por Mov.Popular Canción Galega e “Bem-Virá”: Romaní, Seoane, Pi da Bahía, Ze Luís e Quico de Cariño
1977
Concertos en Stago e A Coruña do portugués Luís Cilia e da chilena Soledad Bravo
1º LP de Benedicto, “Pola Unión”,con debuxos de J.L.De Dios na portada
“Acción Galega”, disco de Xerardo Moscoso
“Ti Galiza” de Miro Casabella e “Fonte do Araño” de Emilio Cao
Saen “Lembranzas” de Xoán Rubia e “Idioma meu” de María Manoela
Nace grupo musical folc Doa, con Bernardo Btez. e Xoán Piñón
1978
“Bule, berra, chora”, primeiro disco Xosé M. Conde
“Milladoiro”, primeiro disco do grupo do mesmo nome
Os soños na gaiola, disco Suso Vaamonde, ps. Manuel María
A Roda, premio da Crítica de Galicia polo seu primeiro disco
1979
Fausto canta en Galicia
Falemos Galego, segundo LP de A Roda
15 maio, primeiro concerto Milladoiro na Coruña: Seoane, Romaní e gaiteiros Faíscas do Xiabre
Na Galicia de Maeloc, de Milladoiro
Nace Coro Universitario de Santiago, dir. Por Maximino Zumalave
Galicia canta ó Neno, de Fuxan os Ventos
Primeiro disco cantante Pilocha e “Treboada” de Miro Casabella e “Os nomes das cousas” de Benedicto
Suso Vaamonde exiliado en Venezuela por “delito contra a patria”. Volve no 84 e ingresa en prisión, pendente de indulto

Máis paxaros e niños.

Pan por Pan martes 10 xullo

(Pagou a pena escribir este breve artigo só por encontrar en Internet o fermoso xilgueiro de C. Fabritius, pintor holandés da Escola de Delft, do s. XVII, que utilizo para ilustralo)

Algúns exemplos máis, no ronsel dos citados o domingo, sobre as imaxes sexuais dos paxaros nas coplas populares. Velaí: “Ai, que demo de paxaro/ onde foi facer o niño;/ entre as pernas dunha nena/ naquel mesmo buratiño”.

Ou esta recomendación do antroido: “Moito ollo rapazas,/ as que andades na farula,/ coidadiño con deixar/ tocar nos niños de rula”.

Mariño Ferro engade unha cantiga que xoga coa polisemia do niño nas tellas. Se hai paxaros que fan os seus niños nos tellados, estes móllanse cando chove, obvia connotación sexual: “Mari Pepa ten un niño/ entre as tellas do tellado,/ o niño de Mari Pepa/ cando chove está mollado”. Os poetas do pobo, con todo, só seguen os vellos esquemas da mitoloxía e das letras clásicas: pensen no mito de Leda e o cisne, por exemplo; no galo como símbolo da luxuria ou na soberbia que representa o pavo real.