CEN ANOS DE HISTORIA CULTURAL.1966: Novoneyra, B. Graña, Otero, Illa Couto... (o artigo completo)

Segue no Galicia Hoxe a miña serie dominical Cen Anos de Historia Cultural: andamos xa pola altura de 1966.

Na produción cultural do ano 1966 teñen un lugar senlleiro dous libros de poesía, as Elegías del Caurel y otros poemas, de Uxío Novoneyra, que en edición bilingüe publicou Adonais en Madrid, e Profecía do mar, de Bernardino Graña, editado por Galaxia e cuns fermosos debuxos de Virxilio. Foi o reencontro demorado coa lírica do poeta de Parada de Moreda (só publicara antes Os eidos, en 1955), que consolidaba así unha liña poética marcada pola esculca existencial e a vivencia das paisaxes do Courel. O volume de Bernardino Graña é un dos seus títulos máis representativos, co que o autor de Cangas deixa a Escola da Tebra para ofrecernos un xeito de suite orquestral e canto ás forzas subversivas, humanas e a naturais (Dicionario Literatura Galega); moitos anos despois, Profecía do mar tería varias reedicións, mesmo con estudos críticos (1984 e 1985) e sería incluído en Ardentía (1995), que recolle a súa obra poética completa. (...) (...)

GALIZA-EUROPA-NÓS (3)

(Segunda parte da exposición: A Xeración Nós. Otero. Risco. Castelao. Plácido Castro. Xeración Galaxia. Galician Programm BBC. Os textos dos paneis van nos comentarios.

Fotos: Franz Marc. Mariñeiros irlandeses preparando as nasas, 1928, de P. Castro. Merlín e familia, de A. Cunqueiro)

Cada aldea desde os abrentes humáns labra e recrea nos eidos, nas casas, nos cantares, nas lendas un pouco da vaga materia orixinaria –corpo material e esprito inmorrente- ofrecida por Deus á actividade ceibadora da Raza. Europa non ten pra nós ren que nos adeprender. Somos Europa, traballamos no cerne europeo. Sen definilo nin expresalo a Galicia sempre desenvolveu o seu “leit motiv” de ceibe estilo europeo. Pola ceguedade de certas antinomias histórica puido figurar Galicia estraña á Europa. De feito o arredamento de Portugal e a política castelán detiveron o íntimo progreso galego e puxéronos unha máscara de morte. (...). Esgotadas as forzas criadoras dos grandes pobos europeos, triste a “Europe aux grands yeux” do probe e grande poeta Chennevière, a Irlanda vencedora do estupor da inspiración e da dúbida angustiosa do porvir sabe salvar a honra de Occidente. O soio pobo orixinal. O non mordiscado polo positivismo. Ao igual que Galicia non se pode explicar polos métodos do materialismo histórico. ¿Será moi aventurado predicir un novo estadio no que a mente e a man dos pobos céltigos señan a guía da Europa renovada?
Otero Pedrayo, Morte e Resurrección, 1932.

A invención do corpo do Apóstolo -¿Prisciliano ou Santiago?- fixo da nosa Terra un centro de universalidade. Nos camiños que conducían a Galicia crúzanse as culturas do mundo antigo e fórmase a unidade espiritual de Occidente. Por estes camiños entra Europa en España. Ao mesmo tempo xorde unha poderosa cultura galega, que adquire independencia e vida propia. Velaí a arte románica, culminando no Pórtico da Gloria, e velaí a poesía lírica, culminando no Cancioneiro da Vaticana.
As artes da construción callaron en Galicia no estilo románico, que perdurou por enriba do gótico, deica enlazarse co barroco. O gótico, por ser unha arte lóxica, non puido aclimatarse no noso país, pero do barroco fixemos, pode dicirse, un “estilo nacional”. Porque tendes de saber que hai un “barroco galego” e que, neste estilo, creamos exemplares que son fitos na historia da arte.
Castelao, Sempre en Galiza, 1944.