en poleiro alleo

O das dúas orellas, de Méndez Ferrín, en Faro de Vigo

Reiventarse ós 30 anos, reportaxe de Óscar Iglesias nos 30 anos do Museo do Pobo Galego.

La poesía bisturía de Lois Pereiro, artigo de Daniel Salgado en El País

en poleiro alleo
De Antón Baamonde, "¡Dinos algo de izquierdas!", El País, 29 outubro

Todo parece augurar que el bipartito no va a tener problemas en el futuro por el lado electoral. Puede que, como sucede hoy, las ganancias vayan, sobre todo, al lado socialista o que, si cambia el ciclo - una cierta sensación de crisis económica generalizada en España- los nacionalistas recuperen posiciones-cosa que no facilita su escaso afán por practicar cierta simpatía hacia su electorado- pero sería verdaderamente difícil imaginar que no estemos ante un ciclo de, por lo menos, dos legislaturas. Que el PP vuelva a ganar por mayoría absoluta es punto menos que imposible hoy por hoy.
A eso, precisamente, es a lo que el bipartito ha de temer. Porque, una de dos, o utiliza esa ventaja para impulsar políticas de alcance, para crear otra atmósfera con más aire y fuelle, o bien irá decayendo en un progresivo marasmo. Hay que recordar que esa fue la historia del fraguismo. Una vez perdido el entusiasmo inicial generado por la vuelta a casa del patrón, y usufructuado éste por los barones, el país empezó a vivir en una inercia que sólo el Prestige y la avanzada edad del candidato supieron conmover.
Pero un gobierno progresista y nacionalista debiera ser proactivo y no reactivo: no acotar la energía en los márgenes de una gestión roma. Eso, hay que reconocerlo, es lo más difícil. Es el aspecto místico y carismático del poder. Más complicado aún en un país acostumbrado al apaño y a la no-política. Me acuerdo de lo que el cineasta Nanni Moretti le gritó en un mitin a Massimo D'Alema, entonces líder de los progresistas italianos: "¡Massimo, dinos algo de izquierdas!"
(o artigo completo)

CULTURA E NACIONALISMO (1)

La Regiuón, Opinión, 29 outubro. Ilustra un deseño de Pepe Barro, anos 70.

O asociacionismo cultural. A finais dos anos 60 e ata os primeiros 80 o nacionalismo tivo un vizoso colchón social no mundo das asociacións culturais, impulsadas dende partidos como a UPG e o PSG. Xa morto Franco, funcionaban no país entre 60 e 70 asociacións culturais, con bastante actividade e de alentos novidosos e creativos. Díxome daquela o director dun xornal galego: o Bloque non sabe ben o tesouro que ten con esas asociacións, é un activo poderoso. De certo, o Bloque sabíao e esa estrutura foi fundamental para apoiar a creación do sindicalismo labrego ou as candidaturas das primeiras municipais. Militantes moi novos desenvolveron un intenso labor cultural: revistas, debates, mesas redondas, ciclos de conferencias, exposicións, mostras etnográficas, etc. En parte este traballo estaba coordenado dende o Frente Cultural da AN-PG, no que tiven a honra de participar, ó carón de personalidades como Manuel María, Lois Diéguez, Felipe Senén, Millán Picouto, Claudio Rodríguez Fer, Carme Blanco, Perfeuto Estévez, Xosé Lois Vázquez, Anselmo López Carreira, e un longo etcétera. En Santiago había outro núcleo potente, que puxo en marcha as primeiras pedras de “A Nosa Terra”, da man de Margarita Ledo e por alí andaban (de memoria) Pepe Barro, Lois Celeiro, Galocha, Xosé Ramón Pousa, Bieito Iglesias ou Xosé Manuel González, entre outros. O estudantado participaba nas asociacións culturais O Galo e O Eixo (Auriense en Ourense) e tamén no cineclubismo da época: lembremos nomes (sempre de memoria) como Daniel Bernárdez Cancelas, Merche Penoucos, Rafael Ojea, Antón Baamonde, Camilo Valdeorras, Xosé M. Sarille, Luís González Tosar, Manuel Figueiras, Xosé Miranda, etc.
Da crise dos 80 á actualidade. A entrada na política activa, nos concellos e logo no Parlamento Galego, relegou a relevancia deste labor. Moitas asociacións desapareceron. Outras minguaron a súa actividade ou vexetaron durante anos. As máis activas foron aquelas que sabían disterar os campos da política e o da cultura (na Coruña, por exemplo, O Facho ou Alexandre Bóveda), pero moitas outras sucumbiron na loita política diaria, cargada de sectarismos e dogmatismos (escritores que sempre foran “da casa” pasaban ás listas negras cando deixaban a militancia nacional-popular). O nacionalismo non soubo recuperar aquel pulo cultural nin rendibilizar a súa enorme potencialidade. Nin sequera, creo eu, cando chegaron ás institucións. Os xeitos de traballo cultural tiñan que cambiar, é obvio, pero nesa mudanza desapareceron moitas iniciativas valiosas e non foron substituídas por outras alternativas. Se o nacionalismo estivo sempre moi vinculado ó labor cultural, a realidade de hoxe, cando mesmo está gobernando, non é excesivamente optimista. A consellería de cultura, en mans do BNG, semella estar vampirizada e engulida pola pantasma do monte Gaiás (velaí un auténtico Alien que acabará por devorar calquera forza renovadora), mentres se expande o desánimo entre moitos axentes e creadores culturais (iso é o que escoitamos de moitos escritores e xentes do teatro, por exemplo).