FELIZ 2009
(entrada 2528)

Unha imaxe de Chagall para desexarlles a todos vostedes un Feliz Ano 2009.

Voume permitir, tamén para min e para os meus, desexar que sexa moito mellor que o 2008. Os últimos meses supuxeron un cambio radical na miña vida, ben visible na aparencia física pola miña perda de mobilidade. Quizais sexa este o reto máis grande da miña vida, pero teño que afrontalo. En positivo.
E coa axuda de todos. Porque o 2008 tivo cousas moi positivas tamén: dubido que haxa moitas persoas que se sintan tan queridas como o fun. eu nestes meses. A homenaxe do 29-XI só foi un elo dunha cadea na que están moitas persoas, ademais dos propios familiares, como é obvio, e a miña sorte por contar ó meu carón con María e con Eire.

Grazas a todos e todas, por todo.
Ós meus compañeiros do Instituto, alumnos, amigos/as do blog, colegas e amigos do mundo cultural, xornalistas, etc.
Ás fisioterapeutas que me atenden dous días á semana en AODEM, Marian e Ana, e a Diego, o conductor do transporte adaptado.
A Bragado e a Xerais pola edición da Historia de Ourense.
Graciñas ós amigos ourensáns que seguen pendentes de todo, a Afonso, Benito, Moncho, César, Xulio, José Luís, Xoán, e un longo etc.
Ó amigo Eduardo Núñez, que me agasallou con dous álbums de fotos, un deles da homenaxe do 29, con case 200 fotos, que xa é un documento excepcional da vida cultural ourensá do 2008.
A Pepe Trebolle, a quen xa teño convertido no meu taxista persoal e cultural e do que algúns pensan que é o meu pai: sería un orgullo telo como tal.
E as donas de todos eles (e fillos/as), a Belén, Lourdes, Manu, Ana, Milagros, Mary Loly, etc.,

polas horas que lles rouba cumprir xenerosamente co seu fondo sentido da amizade.

Crise e barbarie
Xosé M. Sarille, ECG. 30-12-08


Leo no informe dun organismo da ONU, serio, científico, que para soster o actual nivel de consumo e ao mesmo tempo chegar ao ano dous mil trinta, farían falta os recursos de dous planetas como a Terra. Outra institución, tamén da ONU, publicou hai un tempo que con este ritmo de depredación non haberá vida nos océanos en dous mil trinta ou dous mil corenta, non lembro ben a data exacta, pero tanto ten.
Calquera que vaia mercar a un supermercado pode decatarse do que está a suceder; a maioría dos peixes teñen nomes rarísimos e formas descoñecidas; estamos devorando os intragábeis, despois de esgotarmos os máis saborosos. Eu non entendo nada de economía pero temo que nos estean enganando igual que nos últimos anos. Non querían dicirnos que a crise actual estaba a piques de chegar. Atreverse a facelo antes de que estoupase implicaba delatar aos grandes estafadores, aos que se forraban con operacións especulativas alucinantes, pero que en realidade dominaron a economía mundial mentres lles durou. Que lobby socialdemócrata sería capaz de semellante valentía? Agora dinnos todos os poderes que hai que incentivar o consumo para recuperar a produción e saír da crise. Pero claro, a cousa ten mala pinta. Como se por primeira vez non se soubese por onde tirar. O esgotamento da Terra non vai permitir que se repitan as vellas fórmulas de sempre. Regalan diñeiro público a moreas para reiniciar o ciclo. Talvez a nova burbulla especulativa se produza no horrendo Complexo militar-industrial, porque manda o curto prazo, que é un dogma inalterábel do becerro de ouro; daquela haberá que observar o valor das bombas de fragmentación no Dow Jones. Radian e televisan as bolsas como se emitisen os resultados dos partidos de fútbol. Ao mellor a solución sigue estando nos retorcementos especulativos dos brokers.
Ninguén ten unha vara máxica para resolver o problema, dirán vostedes. Non, nin sequera Obama, o rei Baltasar de estética Walt Disney que se foi perfilando no espectáculo mediático do último ano. Dá a impresión de que aínda vivimos na calma que precede á tormenta.

Robert Mulligan
X. L. Méndez Ferrín, Faro Vigo 27-12-08

Sobre o ano 1963 vemos unha película titulada en España Matar (a) un ruiseñor seguramente porque a ave laiona que figura no seu título orixinal inglés non existe en Europa. Trátase dunha dura e vindicativa estoria que saca á luz o racismo da sociedade conservadora do Sul dos EE UU, con interpretación inesquencíbel de Gregory Peck no rol do avogado humanista Atticus Flinch. Cando algún fato ou cretino nos acusa de "antiamericanismo primario" sempre me vén á memoria Atticus Flinch como exemplo perfecto da decencia dos norteamericanos que Pablo Neruda simbolizaba na figura do Leñador.

A película presentaba unha zona de sombra. Un non comprendía moi ben por que unha meniña, que había de ser agredida, andaba polo bosco disfrazada de cabazo en ocasión dunha festa infantil tradicional cuxas regras os espectadores de aquí descoñeciamos. Nós non sabiamos en 1963 que nos EE UU había unha festa chamada Halloween e os traductores españois que traballaron na dobraxe tampouco sabían nada da dita festa. Naturalmente, a min nin sequera se me ocorreu que aquilo tivese nada que ver cunha tradición céltica que levase o nome de Samain. No meu rudimentario gaélico daquela época, que segue a ser rudimentario, Samain ou Samhainn o nome que leva a festividade cristiá de Todos os Santos e mais o mes de Santos na lingua propia de Irlanda e da Escocia celtizante. Claro que, en inglés, Halloween significa tamén Todos os Santos. Ou Hallowe´en.

Os lectores escoceses de Robert Burns (1759-96), o seu poeta nacional, non sabía grande cousa tampouco dunha celebración de Halloween en forma de nenos disfrazados e de lendas de meigas e cousas fantasmais que andasen polo mundo na véspera do día de Todos os Santos. Nada sabían os escoceses de finais do século XVIII sobre o folklore de espíritos ligados aos cabazos ou calacús do día de Halloween e Robert Burns tivo que lle-lo explicar de xeito erudito e mediante a minuciosa evocación dun costume que xa desaparecera naquel tempo. Así, o poema de Burns titulado "Halloween" acompañouse dunha nota explicativa e moi longa para os seus compatriotas comprenderen.

Moito máis tarde, e non antes de 1962, ano de Matar un ruiseñor, comezou a sair o Halloween como festa infantil nas películas norteamericanas. O seu nome inglés (arcaizante) entrou, sen ser traducido, nas dobraxes. Rapidisimamente, todo o mundo se enteirou de que existía Halloween e a súa festa de cabazos e de bruxas. En pouco tempo Halloween foi asumido, e este ano viñeron uns nenos da Avenida das Camelias, Vigo, a pedir na miña porta doces, como facían no maio de Curros os nenos que pedían castañas. Un grupo de agudos inventores de fantasías díronlle, coido que en Cedeira, unha volta de parafuso. Discurriron, despois de ler de xeito acrítico as novelarías de Jean Markale, que o Halloween en realidade é o Samhainn (as palabras significan o mesmo) e que en Galicia, que é celta, sempre se celebrara tal festa. E deron en decer que as carantoñas de cabazo que os nenos adoitabamos facer no mes de setembro para xogar a porlle medo ás nenas eran unha tradición antiga e sagra dos celtas galegos. Por tódolos Santos!

Do Halloween ao Samain: velaí unha impostura ben curiosa. Unha imposición cultural norteamericana feita a través do cine e do televexo pasa a adoptarse como unha falsa tradición folklórica galega. En realidade hoxe deberíamos falar da imposición, tamén imperialista, da árbore de Nadal que non é de orixe céltica nin sequera anglosaxona, senón alemá aínda que nola inculcasen vía EE UU. Pero ocorre que acaba de morrer Robert Mulligan, director de Matar un ruiseñor, unha das miñas películas favoritas, e os cabazos puxéronseme moi grosos na memoria.

Entre can e lobo.

Pan por Pan 31-12-08

Con este título tan orixinal, unha expresión francesa semellante ó noso “entre lusco e fusco”, entrou na casa un dos últimos libros de Julio Llamazares, “Entre perro y lobo” (Alfaguara). Chegou cos agasallos de Nadal, de man da miña filla Eire e estou estes días a saborealo con gusto. Coñecín ó autor e sigo a súa obra dende hai bastantes anos. Este volume é unha escolma de artigos xornalísticos dos últimos 20 anos. Moitos deles remiten ó universo literario de obras como “Luna de lobos”, “La lluvia amarilla” o “El cielo de Madrid”. Nos artigos hai tamén pezas magníficas como “Adiós a Matiora”, “Memoria de la nieve” ou “Balada de Portugal”, intelixente defensa do iberismo que relembra tamén as teorías do padre Antonio Vieira. Faime moita graza ademais reler hoxe “El arzobispo de Manila”, inspirado nas babecadas que dixo Cela, sobre as mulleres e os escritores novos, cando gañou o Nobel.

Graciñas, no que me corresponde...
(A Calidonia e a Arumes)

No blog de Calidonia:

Mellor anotación: Comunismo, de Cesare.
Peor anotación: Cultur.gal, ese chiringuito, de Spavi.
Mellor fío de comentarios: Alguén que ande por aí sabería polaco?, en …mmm…, de Estíbaliz Espinosa.
Peor fío de comentarios: Masacre en Gaza, que Noxo!, en Brétemas, de Manuel Bragado.
Mellor blogueiro-a: Marcos Valcarcel, por As uvas na solaina.

Graciñas, ademais, a Arumes por transcribir no seu blog o traballo "A forza do blogomillo", tan interesante e no que agradezo as palabras xenerosas que se lle dedican a estas Uvas. Onte mesmo, un destacado intelectual galego, con asento na RAE, falaba eloxiosamente desta casa e do ben que o trataron nun fío algúns tertulianos habituais, creo que exalumnos seus. Cando escoito estas cousas, sinto un lóxico orgullo e tamén o peso da responsabilidade, pero este lévase ben coa colaboración de todos vostedes.