24 mar 2008


Membro de honra.
Pan por Pan martes 25 marzo

A Asociación de Amigos e Antigos Alumnos da Universidade de Vigo celebrará hoxe no Liceo un acto no que nomeará membro de honor a José Carlos Martínez-Pedrayo y García, actual presidente desta gran casa cultural. A xornada contará cunha magnífica conferencia sobre “Ourense, universo literario”, de Ramón Villares, que preside o Consello da Cultura Galega. Dende hai algúns anos veño colaborando co Liceo e dirixindo a súa Sección de Literatura, precisamente por convite do señor Pedrayo, pero a amizade mutua que nos profesamos non vai impedir que hoxe manifeste aquí a miña satisfacción por este merecido recoñecemento. Pedrayo leva moitos anos servindo á cultura na nosa cidade: sempre dende posicións xenerosas de diálogo, tolerancia e liberdade. Por iso, creo que todos os que compartimos esa perspectiva cultural tamén estamos de noraboa.

AXENDA. MARTES 25 MARZO.
Os antigos alumnos da Universidade de Vigo nomea membro de honra ao presidente do Liceo ourensán (nota La Voz de Galicia, 18-III-08)
A Asociación de Amigos e Antigos Alumnos dá Universidade de Vigo nomeará membro de honra a José Carlos Martínez-Pedrayo e García, presidente do Liceo Recreo Ourensán, o próximo día 25. ás 20.00 horas iniciarase o acto coa lectura do acordo do nomeamento e a actuación dun grupo de harpas celtas. Como invitado especial para a xornada estará presente Ramón Villares Paz, presidente do Consello da Cultura Galega, que pronunciará unha conferencia sobre Ourense, un universo literario. Tras a charla de Villares terá lugar o momento máis emotivo da xornada, coa entrega da distinción que recoñece a José Carlos Martínez-Pedrayo e García como membro de honra da asociación. O presidente do colectivo, José María Franco, tomará entón a palabra para xustificar este recoñecemento. Tras el falará o homenaxeado e, finalmente, pechará o acto un novo momento musical protagonizado polas harpas celtas.

O ESPLENDOR DUNHA CIDADE
La Región 24 marzo (Imaxe: casa de Fermín García, de Daniel Vázquez- Gulías, 1909)

Como era a cidade de Ourense hai cen anos? Fágome a pregunta, unha vez máis, revisando unha colección de fotos antigas. Era unha época en que non se facían moitas fotos, só as necesarias, para as postais turísticas ou para os grandes acontecementos. E para cousas sempre positivas, como a apertura do Hospital Modelo (hoxe no campus de As Lagoas), a construción da Ponte Nova que prolongaba a rúa Curros Enríquez e nos uniría co barrio da Ponte Maior (a nova ponte de ferro foi inaugurada en 1918), os novos edificios do ensanche moderno da cidade dende a Alameda ata o Parque de San Lázaro, obra dos arquitectos máis destacados do momento (Vázquez-Gulías, Conde Fidalgo, etc.). Houbo sucesos tráxicos naqueles anos, lembro de memoria, xa nos trinta, a obra dun edificio na entrada do barrio do Couto que se veu abaixo morrendo algún dos obreiros que alí traballaba. Pero diso non hai fotos. Tampouco hai fotos da brutal represión iniciada en 1936.
Bo gusto, elegancia. A Auria que camiña do século XIX ó XX estivo marcada polo bo gusto e o saber facer das súas xentes populares e autoridades. Pensen na estatuaria monumental do XIX, o Padre Feijóo, Concepción Arenal. Aí seguen, coa mesma dignidade do primeiro día. Cantas das estatuas colocadas na cidade nos últimos 30 anos resistirán o paso do tempo coa mesma prestancia?
Estou a falar dos tempos do Instituto do Posío, do primeiro alumeado eléctrico, da chegada do telégrafo, o teléfono, o automóbil, as conducións de auga corrente, o esplendor da prensa local. E pouco despois a Praza de Abastos, o Banco de España, a Delegación de Facenda, a Casa del Pueblo (desaparecida), o Instituto de Hixiene, o grupo escolar Curros Enríquez cos cartos dos americanos, etc. E da poderosa iniciativa privada, burguesa, que dende finais do XIX erguía edificios tan valiosos como o actual Simeón, a Deputación, a casa e comercio de Fermín García na Praza Maior (hoxe sala de exposicións de Caixanova), o antigo Hotel Miño no Paseo ou a Casa Junquera na Avenida de Pontevedra (hoxe sede de Caixanova).
Clasismo. Probablemente era unha cidade tamén cun marcado clasismo nas súas redes sociais. Basta ver as fotos. Polos xeitos de vestir distinguimos as categorías do corpo social: mozos operarios ou aprendices coas súas puchas, señoras e señores de sombreiros e tocados do señorío urbano, criadas e camareiros, mociños a vender os xornais, etc. Garavatas e “pajaritas” marcan un grao de distinción social: velaí os señores nas terrazas dos Cafés, na Avenida de Pontevedra por exemplo, no Unión, o Victoria, o Iberia, o Regio, na Bilbaína na rúa do Paseo, etc. O ordenador amplía as vellas imaxes e recoñecemos acenos e ademáns que marcan unha certa posición social. Tamén nolo contan as fontes literarias que retratan esa época: Otero Pedrayo cando narra os paseos do señorío e a fidalguía pola rúa da Paz ata o Espolón da Praza Maior, Blanco Amor cando describe o paseo central da Alameda reservado ó señorío. Un Ourense que xa se foi, pero deixou fortes pegadas.