13 jun 2008


noraboa: nova medalla Castelao (foto Trebolle)
REPRESIÓN LINGÜÍSTICA
andoliña 13 xuño

Sempre é oportuno debater sobre a situación do galego e a súa historia na evolución social deste país. Por iso estou a ler o traballo de María Pilar Freitas Juvino “A represión lingüística en Galiza no século XX” (Xerais). Nacido nunha tese de doutoramento, de certo o volume é máis unha historia da normalización do galego nese período que o que anuncia na portada. Quizais as páxinas máis valiosas do mesmo sexan as do capítulo III sobre a lexislación represiva e coutadora do idioma, constante dende 1902: hai aí achegas curiosas como a prohibición doutros idiomas fóra do castelán nas caixas de mistos. Escúlcase tamén con detalle no papel represivo da escola, na desgaleguización da Igrexa ou no desprezo da Real Academia Galega (“Academia del estrume” na peculiar definición dun dos seus críticos).
Tamén se revisa, con detalle, a memoria que quedou na nosa literatura desas políticas represivas: velaí o papel dos Seminarios, tan ben retratado en “Amigos sempre” de Alfonso Eiré. Noutros aspectos hai simplificacións que conviña matizar moito máis: un exemplo, non se pode despachar en dúas liñas descualificatorias o que supuxo no seu momento o “Informe dramático...” (1973) de Xesús Alonso Montero.
Os espazos de “Pan e coitelo”.
Pan por Pan venres 13 xuño

A última novela de Bieito Iglesias ten forte presenza ourensá, como outras anteriores súas. De feito os nomes literarios de Vilasanta e Oria non ocultan, senón que evidencian as súas raíces: Compostela e Ourense, no segundo caso con homenaxe a Risco de paso. Hai unha xerarquía marcada dos espazos, dende os privilexiados do centro urbano como o Paseo, o Progreso ou o Parque ata os arredores de A Ponte, Ribela e a Chabasqueira, escenario das páxinas máis violentas e escatolóxicas do relato policial. Boa malleira leva o detective por parte dos matóns dun construtor. Ata saen as novas Termas con pavillón xaponés e un Museo da Miniatura prometido polos políticos, pero que aínda non existe (só a colección de trens do Simeón). E non faltan os versos de Valente nas Mercedes, traídos a conto: “Marchar foi quizais unha maneira de ficar para sempre”.