16 feb 2009

O LECER DE ISOLINO

Máis dunha vez expuxen nesta casa a miña admiración pola obra de Xaquín Marín e polas súas viñetas coas reflexións de Isolino en LVG.
Unha xeira delas chegan agora ó formato libro, Ed. Embora, e serán presentadas en Ferrol e Lugo, días 20 e 26, na galería Sargadelos, en compaña de Xesús Ferro Ruibal e de Paco Martín. Noraboa ó mestre.
As ‘andoliñas’ de Marcos Valcárcel
MIGUEL ANXO FERNÁN VELLO, Galicia Hoxe 16-2-09

As andolas, ben o saben vostedes, son unha caste de bolboretas miúdas que gustan de revoar arredor dunha luz, e andoliñas –a súa forma en diminutivo– foi o título que Marcos Valcárcel quixo que figurase á fronte da súa colaboración xornalística e literaria en Galicia Hoxe. E acertou o escritor con esta fórmula, con esta poética comunicacional. Porque os artigos de Marcos Valcárcel, que agora ven a luz no libro Dende a palabra, dende o corazón. Primeiras Andoliñas –unha escolma das aparecidas entre outubro do 2003 e outubro do 2004–, son un paradigma de precisión prosística, sometidos os textos a unha esixencia, natural no autor, de sonoridade e ritmo e, ao mesmo tempo, tinxidos dun culturalismo de vea asequíbel e intelixente, sen se esquecer en ningún momento da visión directa da realidade e da pura reflexión de carácter cultural e aínda social e político. Así son as andoliñas de Marcos Valcárcel. Lixeiras na súa arquitectura e densas no seu poder comunicante. Formas literarias de intervención directa e ánimo de crónica a fixar nomes, lugares e feitos. Os dicionarios galegos do futuro terán que incluír, sen dúbida, a voz andoliña, á par do seu significado xa coñecido de bolboreta, como "columna xornalística de definido alento literario, breve na extensión e intensa no seu voo de ideas, concrecións e matices". Ou algo así. E ten toda a razón Afonso Vázquez-Monxardín, prologuista deste primeiro libro das andoliñas de Marcos Valcárcel, cando di que que estas folerpiñas –así as denomina tamén Monxardín– "establecen connosco unha comunicación tranquila e fluída, pousan sobre nós suavemente e imos quedando engaiolados coas reflexións de Marcos sobre o mundo cotián ou extraordinario, coas súas lecturas, películas e músicas preferidas, coas evocacións de historias e reflexións diversas". A andoliña xa é, pois, unha marca, un estilo, un selo da casa. Marcos Valcárcel soubo crear e manter un xénero que xa forma parte da historia máis brillante do xornalismo literario galego do noso tempo.
Marcos Valcárcel: "O discurso do castelán discriminado é un disparate que nace da manipulación política"
O autor do libro "Dende a palabra, dende o corazón", que GALICIA HOXE regala hoxe, asegura que o seu único patrimonio, xunto a familia, o seu arquivo e a súa biblioteca, "son os amigos" e confesa que lle gustaría escribir unha "Andoliña" que levase por título "Crer no país"
R.R . SANTIAGO 15-2-09

Marcos Valcárcel é un observador único e un analista sistemático da vida mesma durante estes últimos cinco anos en GALICIA HOXE. No seu recuncho da contraportada escribe as súas "Andoliñas", que agora son recollidas no libro "Dende a palabra, dende o corazón" que hoxe se regala con este xornal.

Historiador, articulista, profesor, home da cultura... que actividade lle satisfai máis?.
Creo que no meu caso son actividades compatibles, con diferentes metodoloxías, pero sempre relacionadas e intercomunicadas entre si. Entregueille moito tempo da miña vida ó xornalismo e quizais é a actividade á que máis lle debo no que se refire á comunicación directa coa sociedade.
Vive o idioma galego un mal momento ou todo o contrario cando alguén se manifesta porque o castelán está discriminado?
O galego non vive un bo momento e necesita todos os apoios posibles. O discurso do castelán discriminado é un absoluto disparate en Galicia e todos sabemos que nace dunha manipulación política: o máis triste é que un sector dun partido como o PPG xogue esa carta tan suxa co fin de rañar algúns votos. Pensa que hai algunha medida milagrosa para recuperar o galego?.
Non hai medidas milagrosas, pero si é necesario un conxunto moi amplo de novas estratexias, creativas, intelixentes, contundentes, que teñen que implicar por igual os gobernos e toda a sociedade. Sen o apoio explícito e comprometido dos cidadáns fracasará calquera iniciativa por ben intencionada que sexa.
É unha persoa cunha forte capacidade de autocrítica. A súa evolución ideolóxica cambiou ao longo dos anos. Reprocháronllo algunha vez?.
Podo ser autocrítico porque son consciente das miñas capacidades e das miñas limitacións. A miña evolución ideolóxica puido cambiar en matices ou nunha concreta afiliación partidaria, pero, por riba diso, mantiven sempre un territorio común, que foi o do galeguismo, o da democracia e o da liberdade. Tamén o da confianza no ser humano como chave dun progreso respectuoso co medio e co planeta que lles deixaremos ós nosos herdeiros.
Andoliñas naceu hai cinco anos. Cal foi a súa evolución?.
Primeiro foi un reto, pola periodicidade case diaria. Logo, un lugar de encontro cos amigos e cos lectores. Eu mesmo quedo sorprendido de ter entre os meus lectores personalidades da cultura ás que admirei sempre, o que supón un plus de responsabilidade ante a pantalla en branco.
Os seus artigos serven para crear opinión, para reflexionar. É ese o seu obxetivo?.
Non sei se crean opinión, en todo caso queren favorecer un debate en liberdade e tolerancia, que moitas veces se produce logo no meu blog As Uvas na Solaina. Moitos articulistas movémonos nun "humus" común de ideas e opinións e é da confrontación pacífica entre todos e da riqueza de matices de onde xorden as mellores realidades: ese é o segredo do mellor xornalismo de opinión.
No prólogo Monxardín fai unha fermosa presentación do libro. Sente que ten moi bos amigos, xente que agradece os seus escritos e que o seguen habitualmente.
Moi fermosa presentación sen dúbida. Reitero que, coa familia e o meu arquivo e biblioteca, o mellor e o meu único patrimonio son os amigos e as amigas, sempre xenerosos no seu apoio. Esa é unha das meirandes riquezas, aínda que non sirva para cotizar en bolsa, pero tampouco está en perigo cando chegan as crises económicas.

Que Andoliña lle gustaría escribir que aínda non pode. Que levaría por título?.
Como son breves terían que ser tres. Unha titularíase "Crer no país" e narraría en forma breve o proceso de descubrimento, por parte dos galegos, da súa cultura e identidade. Daría conta dunha forte inxección de autoestima das nosas xentes. Outra podería chamarse "Mocidade de noso" e falaría duns mozos e mozas que falando en galego, e dominando tamén outras linguas, constrúen unha Galicia máis moderna e solidaria, con maiores cotas de benestar para todos. E na terceira, titulada "A Terra fala", sería a propia Natureza a que nos contaría como se chegou a un pacto cos cidadáns para que o desenvolvemento da riqueza necesaria no país non hipoteque nin estrague os tesouros medioambientais dunha Galicia única nas súas fragas e mas súas costas, desde Os Ancares ata as terras fisterrás.