24 oct 2008


ARREDOR DE CURROS (1-2-3)
Andoliña 22, 23, 24, outubro

Mediados os anos 90 do pasado século celebrouse nesta cidade, no Teatro Principal e organizado polo Clube Alexandre Bóveda, o primeiro Encontro de Escritores Ourensáns; anos despois, pasou a celebrarse no Liceo, da man da súa Sección de Literatura. O venres pasado tiña lugar o VI Encontro, que xirou arredor do poeta Curros Enríquez, no centenario da súa morte. Varias comunicacións xiraron arredor da vida e personalidade do celanovense, Antonio Piñeiro esculcou na familia da nai de Curros, descubrindo na súa xenealoxía remota ata un parente que traballou na Corte de Fernando VII e houbo algunha alusión a unha curiosa lenda familiar que aínda cinguiría máis o poeta coa monarquía; republicano convencido como era, non sei se Curros non se revolvería na súa tumba de coñecela.
Afonso Monxardín confrontou dúas épocas diversas da vida do escritor e as súas vivencias en Ourense e na Coruña; perseguido pola xerarquía eclesiástica na primeira e silenciado logo pola prensa católica auriense; coroado e gabado sempre na cidade herculina, onde contou co apoio entusiasta da opinión liberal, republicana e anarquista. Por iso dedicou á vila coruñesa algúns dos seus versos máis entusiastas.

Poeta rebelde, civil e comprometido, na personalidade de Curros Enríquez hai facetas de relevo descubertas nestes anos, sobre todo dende o Congreso Internacional de Celanova de 2001 coordenado por Alonso Montero (as actas están accesibles en Internet). No VI Encontro de Escritores Ourensáns falouse tamén da relación de Curros coas igrexas evanxélicas, tal como apuntara Patrocinio Ríos no 2001, e Francisco Xosé Fernández Naval relacionou isto co pulo evanxelista na comarca Celanova-Bande e co compromiso coa solidariedade destes colectivos, tan perseguidos daquela polo poder e polo catolicismo.
Outra clave coñecida foi a súa militancia masónica e arredor desa realidade interveu o presidente do PEN Club Galego, Luís González Tosar, que relacionou a Curros co destacado masón Romero Ortiz e explicou a súa etapa cubana e o seu destino final na Habana en base á forza da masonería na illa nos comezos do século XX. Sempre admirador das causas máis progresistas, Curros sería bolxevique de vivir uns anos despois, segundo Tosar, quen tamén revelou que entre as múltiples homenaxes currosianas celebradas neste ano, houbo unha, no cemiterio coruñés, apadriñada polas loxias galegas.

Remato hoxe esta crónica do VI Encontro de Escritores Ourensáns, dedicado a Curros e celebrado no Liceo ourensán. Despois de falar do Curros rebelde, masón e evanxélico, houbo tempo para ocuparse da súa lingua. E fixérono dous especialistas, o filólogo Serafín Alonso Pintos e o escritor Bieto Iglesias, que definiron a do noso poeta como unha lingua culta, literaria, aínda que compartise o poeta crenzas erradas da época como unha imposible orixe celta do noso idioma: daquela mandaban nisto os mitos dos historiadores sobre os filólogos.
Bieito Iglesias chamou a recuperar a cerna do galego ourensán, que conserva expresións propias como “Pan e coitelo” ou “Pensar na morte da becerra” ; vocábulos deste galego currosiano poden encontrarse na obra de autores portugueses de hoxe como Lobo Antunes ou Saramago. Sempre brillante, Bieito ten que afondar nestas teses e poñelas por escrito. Finalmente, Manuel Guede Oliva achegouse a ‘‘O meu Curros Enríquez’’, abondando na pegada do poeta na súa formación teatral, desde os tempos de Histrión 70 e a Auriense. Deixou sobre a mesa o reto, imaxinado por el mesmo cando dirixía o Centro Dramático Galego, de facer unha versión teatral de “O divino sainete”.

GALEGO / PORTUGUÉS

UNHA ACHEGA de Xosé M. González en Xornal. com


Un nome clave na historia do teatro galego

Unha nova ben triste e doorosa, por moitas razóns.

NORABOA, AGUSTÍN, unha vez máis


O maior galardón son os lectores"
Fernández Paz consolídase como unha figura internacional

MARÉ . SANTIAGO. FOTO: JULIAN MARTIN/efe
PAN POR PAN sábado 25 outubro
Premios. Hai poucos días a cultura galega recibía a excelente nova dun Premio Nacional de Ensaio para o libro de Xusto Beramendi “De provincia a nación: historia do galeguismo político”. Por suposto, o libro de Beramendi merece ese galardón, pero non debeu ser doado premiar dende España un ensaio en galego, ademais de clara defensa do nacionalismo galego como un movemento liberal e progresista. Agora sabemos que outro amigo, Agustín Fernández Paz, gañou o Premio Nacional na categoría de Literatura Infantil e Xuvenil con “O único que queda é o amor”, novela que aquí mesmo mereceu as nosas gabanzas. Xa noutras ocasións a nosa literatura xuvenil gañara este mesmo galardón. "O libro está feito cos fíos da vida e ten unha dose de verdade e emoción que quizais poido tocar ó xurado este ano", di o propio autor da novela. Que volvo recomendar dende este curruncho.