Centenario Curros (3).
Pan por Pan venres 14 marzo (Imaxe: León XIII)

Se Curros vivise hoxe, estou seguro que estaría atento ás novas que nos chegan cada semana do Vaticano. Por exemplo, os novos pecados que cataloga agora a xerarquía da Igrexa. O de Celanova podería reivindicarse como precursor da nova dogmática pois nunca mirou con bos ollos “a acumulación de excesivas riquezas” ou o feito de “causar pobreza, inxustiza e desigualdade social”, sinalados co dedo acusador de Benedicto XVI.
Tíñao tan claro Curros que lle dedicou os dous cantos finais de “O Divino Sainete” á Cidade Santa e as súas riquezas: andas de ouro, prata e ouro fino, perlas e diamantes, etc. Ante tanto esplendor Curros non fai máis que pensar na pobreza das xentes do pobo e logra do Papa León XIII unha curiosa promesa: “Ide e anunciade/ que o Papa renuncia a Roma/ pra vivir da caridade./ Dende hoxe a miña facenda,/ todo o que eu teño é dos probes...”.

(P.S.: se o sistema non falla, nestes momentos hai 14 usuarios/as conectados. Saúdos a todos eles. Agardo que esta solaina sexa do seu interese e que participen nela: iso vainos enriquecer a todos, de seguro).

Para Xoán da Cova

Sigo en débeda con vostede, amigo Xoán da Xova. Permítame corresponderlle.

Mañá venres, aí arredor das 12 h. (antes teño clase), voulle

deixar un pequeno agasallo no Trampitán, na Praza Maior: dixo nalgunha ocasión que pasaba por alí de cando en vez. Faga o favor de recollelo cando poida.

E como aquí somos todos amigos/as, doulle publicidade á dedicatoria dun dos libros que van no paquete. Unha aperta.

Noraboa a un amigo

Poeta de ampla obra e recoñecidos premios, Miro Villar é ademais amigo, da tribu fisterrá. Souben esoutro día por Alonso Montero que presentaba a súa tese doutoral, na que leva anos traballando, sobre o poeta do exilio Antón Zapata García.

Polo blog do tamén amigo fisterrán Modesto Fraga, sabemos dos avatares da presentación da tese e do tribunal que a xulgou.

Por suposto, agardamos un traballo excelente, que debe publicarse canto antes, porque Miro Villar xa ten demostrado moitas veces a súa valía investigadora e crítica: por poñer só dous exemplos, o seu estudo sobre Xervasio Paz Lestón (Ediciós do Castro) ou aquel excelente caderno que nos deixou sobre O soño sulagado, de Celso Emilio Ferreiro (Xerais, 1998).

CEN ANOS DE HISTORIA CULTURAL
1908: O ENTERRO DE CURROS

(A imaxe procede dos fondos da RAG)

O enterro de Curros na Coruña foi un dos grandes eventos culturais de todo o século XX. Ningún escritor galego tivo unha despedida tan apoteósica. Colocáronse bandeiras nos balcóns, pecharon antes os comercios, os Círculos Recreativos enloitaron os seus balcóns, encendéronse as farolas do alumeado público e cubríronse de crespóns, e disque corenta mil persoas acompañaron o féretro na cidade herculina. O poeta de Aires da miña terra morre o 7 de marzo de 1908 no Centro Asturiano da Habana por un problema cardíaco. Ás 11 da mañá o seu corpo é trasladado aos salóns do Diario de la Marina e é embalsamado por médicos do Centro Galego, para ser trasladado ao día seguinte a esta sede, segundo contan Belén Fortes e X.A. García López. Institucións como o Casino Republicano coruñés (do que Curros era socio honorario), a Liga de Amigos e a Academia Galega, presidida por Murguía, son os primeiros en declarar o seu pésame. O 10 de marzo a Asociación da Prensa da Coruña, que presidía Manuel Casás, lanzou a idea do traslado do cadáver á Coruña. La Voz de Galicia informa con detalle destas xestións, mentres outros medios respostan con indiferencia á morte do poeta celanovés (véxase a crónica detallada destes días en Curros Enríquez. Crebar as liras, A Nosa Terra, 1987).
O 20 de marzo o cadáver de Curros zarpa no vapor Alfonso XIII dende A Habana. Con el veñen José López Pérez, presidente do Centro Galego (contra o que Curros escribira un poema moi crítico); o egrexio compositor Castro Chané e o poeta Nan de Allariz, representando ao Diario de la Marina da Habana. Os restos do poeta chegan o 31 de marzo á Coruña, cobertos pola bandeira de Cuba, e son recibidos por concellais da cidade e representantes das asociacións promotoras do traslado. Neses días vendéronse “infinitos” exemplares dunha tarxeta postal coa foto de Curros en Bonaval, depositando flores no sartego de Rosalía (o 27 de setembro de 1904), co seu poema “Na tomba de Rosalía” no reverso. A prensa ofrece detalles da capela ardente instalada na planta baixa da Casa do Concello da Coruña, con Curros rodeado polo escudo da cidade e a bandeira galega e acompañado, en primeiro lugar, do seu fillo Adelardo e da súa irmá Ramona. O 2 de abril, ás 3 da tarde, tivo lugar o multitudinario enterro que, despois dunha dura polémica entre partidarios dunha cerimonia civil e outros dun enterro relixioso, finalmente foi polo rito católico, como quería o seu fillo Adelardo. O cadáver repousou no nicho 92 do 3º departamento do cemiterio de San Amaro, cedido polo Concello.
O 3 de abril celébrase unha velada fúnebre no Teatro Principal coruñés na que participan Murguía, Filomena Dato, Manuel Lezón, Lisardo Barreiro, Alfredo Vicente, Linares Rivas, Cabeza de León, Manuel Casás, Lugrís Freire e López Pérez. O 12 de abril haberá tamén no Teatro Circo da Coruña un novo acto en honor de Curros e en protesta polo seu enterro católico: este foi auspiciado polo Casino Republicano, Unión Campesina, Antocha Galaica, Jóvenes Republicanos Librepensadores, Escola Laica e outras asociacións radicais. Alí léronse algúns dos poemas máis críticos do celanovés como “A igrexa fría”, “Mirando ao chau” ou “Diante dunha imaxe de Iñigo de Loyola” e pronunciáronse fortes ataques contra os “ajesuitados” da cidade en expresión do Sr. Arias, de Antorcha Galaica. Non faltaron as críticas a Vicenti e a Adelardo Curros por permitir o ritual relixioso. En cambio, o Sr.Martín, de Izquierda Solidaria, comparou a Curros con Jesucristo e M. Martínez dixo que o cemiterio da Coruña quedaba secularizado dende o momento no que alí era enterrado Curros. Tamén en Madrid houbo unha velada necrolóxica no Ateneo por iniciativa de Segismundo Moret.

(Ver Comentarios)

Un milagre? A Igrexa fuxiu da Bolsa xusto antes de empezar a caída...

Información de El Economista (vía Tacho).

Panorama, de Bieito Iglesias (ECG 13 marzo)

Walter Benjamin describe n´A infancia en Berlín contra 1900 a emoción infantil de sentar diante do Panorama Imperial para contemplar indíxenas pintorescos de terras remotas, estacións de camiños de ferro coas súas fumeiras amarelas, viñas nas que podía ver o mínimo pormenor das pugas e das follas, oasis e ruínas fúnebres, fiordes e palmeiras... cincuenta estampas bañadas nunha luz cinsenta. O primeiro panorama fora inaugurado por Daguerre en París, por volta do 1838, e Benjamin describe aquela caixa relucente, aquela máquina portentosa como un acuario no que, en lugar de peixes, se mostraban lonxes e pasados.
Na miña infancia en Ourense cara a 1965, somente coñecín sucedáneos: a pequena esfera con nomes xeográficos de letra tan miúda que requiría lupa para descifrala, con arquipélagos que apenas eran cagadas de mosca; o atlas que permitía pasar o furabolos por continentes ou océanos e os ollos por recifes de coral; e o cativo tomavistas remetido polos pais desde Suíza para que me familiarizase coas fulipadas de neve asabaneando as paisaxes, coas abandas das serras trepadas pola camurza e coas árbores dos parques agatuñadas por esquíos. Pobres estímulos que me permitiron fuxir -no escapismo está a salvación- e percorrer o Globo: "Para o neno é semellante o mundo á súa curiosidade" (Baudelaire). O lapelista crese na obriga de xustificar a regresión á nenez do gran pensador alemán e anota na capa do libro: "Acaso a tenrura pola infancia lembrada sexa a única forma lexítima de expresar o amor por nós propios".
Dese logo quérolle máis ao raparigo que fun que á meniña de Raxoi, ese fugaz espectro que xogou á mariola durante a campaña electoral e que irá dar a roncha a outra parte cando acabe esta lideira. Adiós, muñeca. Farewell my Lovely. Adeus, ruliña.

axenda

Terras de Acolá, o programa que dirixe Luis Menéndez, hoxe no Paraninfo do Otero Pedrayo

Centenario Curros (2).

Pan por Pan xoves 13 marzo

Falamos de Curros o martes no Liceo e aboiou o tema inevitable do seu anticlericalismo. Alonso Montero lembrou o conflicto co bispo Césareo Rodrigo e as reaccións sociais da época, coa defensa entusiasta de Luciano Puga, que estudou o fiscal Benito Montero. Non era Curros ateo, nin moito menos: velaí, como un posible exemplo, o seu artigo “El símbolo”: un enxalzamento do Cristo crucificado (editado nunha escolma da Xunta). Pero sobre el choveron as pauliñas do dogmatismo eclesiástico, utilizando o poder civil da época. Unha voz civil, comprometida, rebelde, republicana, como a de Curros, sería incómoda tamén hoxe. Mesmo neste Estado que se define aconfesional na Constitución e logo abusa de cerimonias político-relixiosas. Alonso lembrou que ata Zapatero xurou o cargo diante dun crucifixo e a Biblia: que pasaría se quixesen facelo diante do Corán?