2 mar 2008













Traballo para os grafólogos (5)
ou como Rajoy lle copiou o seu eslogan a Méndez Ferrín


Tres novas entregas da colección de libros con dedicatorias. O de Ferrín ("A Marcos Valcárcel, historiador con corazón e cabeza") ten a súa gracia nestes días, non?
O de Neira Vilas asinoumo cando lle presentei ese libro na Feira do Libro do Carballiño do 95. O de Camilo Franco, que se presentara na sala de Caritel de Ourense, ten a súa ironía: andaba eu daquela en La Región coa serie "Ourense: universo literario", de case cen entregas.

Amigo Xoán da Coba, agardamos o seu veredicto como grafólogo.

Bienal da Caricatura 2008

O mércores vaise inaugurar en Ourense unha nova Bienal da Caricatura, da man intelixente da Casa da Xuventude e Benito Losada. O xornal Galicia Hoxe adianta xa o programa, no que estarán tamén os debuxantes deste medio.







Cen anos de historia cultural
1996: Filharmonía e Rock Bravú


(Imaxes: Carlos Alonso del Real; Olga Novo, autora dun estudo sobre a poesía erótica de Claudio Rodríguez Fer; Figuras da nación, de R. Villares)

Ós escenarios chegaban daquela, da man do Centro Dramático, A esmorga, de Sarabela, dirixida por Ánxeles Cuña; Hostia, de Cotarelo Valledor, dirixida por Manuel Lourenzo; e Como en Irlanda, sobre textos de Antón Villar Ponte e J.M. Synge, con Quico Cadaval como director. En activo estaban grupos como Áncora, Espello Cóncavo, Teatro do Noroeste ou Teatro de Ningures (Terra de lobos, sobre un conto de Ferrín). Vidal Bolaño levaba ás táboas O desengano do prioiro, de Otero Pedrayo.
No mundo das artes, o Centro Galego de Arte Contemporánea celebraba unha ampla homenaxe a Laxeiro. Outros artistas galegos que eran noticia, en mostras antolóxicas, eran Jenaro Perez Villamil, Isidoro Brocos, Tino Grandío, Antón Lamazares e Darío Basso. No CGAI podíanse contemplar as fotografías de tema galego do Arxiu Mas e na Fundación Granell a obra do artista surrealista Man Ray. Por Galicia pasaba tamén a obra de moitos artistas de referencia mundial como Max Ernst, Francis Picabia, Juan Muñoz, Ch. Boltanski, A. Tàpies, Julio González, Anglada Camarasa, Vito Acconci e Medardo Rosso.
A música rexistraba novidades como o debut en Santiago da Real Filharmonía de Galicia, dirixida por Helmuth Rilling e Maximino Zumalave, ou a estrea da banda Berrogüetto co disco Navicularia. O grupo de música antiga de Eduardo Paniagua gravaba unha edición íntegra das cantigas de Afonso X e Emilio Cao publicaba o disco Simbad en Galicia. E falábase moito dos grupos musicais nacidos arredor do fenómeno do Rock Bravú, que reivindicaba a lingua galega dende a música rock. O pai do invento era Xurxo Souto e a súa banda coruñesa Os Diplomáticos e na contorna andaban grupos como Skornaboys, Papaqueixos, Os Impresentables, Os Túzaros (Santiago), Pinto d´Herbón, Os Cempés, O Caimán do río Tea (Ponteareas), Xenreira, Os Rastreros, de Chantada, etc.
No outono nacía en Ourense o Festival Film desta cidade, impulsado polo concello, que rendía na súa primeira edición unha homenaxe ó cineasta de orixe ourensá Antonio Román. Rodábase en Galicia a película de La Cuadrilla, Matías, juez de línea, con algúns actores galegos como Manuel Manquiña, Quico Cadaval e Morris. Pola súa banda, o cineasta coruñés Héctor Carré estreaba Dame algo, subtitulada como “Comedia bastante burra”, cun xogo de comicidade, sátira e violencia que non convenceu.
Nacía o portal Vieiros, un feito revolucionario no mundo dixital de acenos galegos, e A Nosa Terra e a AS-PG iniciaban a súa ambiciosa Historia da Literatura Galega en fascículos. Na prensa subliñar o nacemento da revista Unión Libre. Cadernos de vida e culturas, da man de Claudio Rodríguez Fer e Carme Blanco, e ilustrada por Sara Lamas.
En setembro falecía o escritor e ensaísta Xosé Fernando Filgueira Valverde (nacido en 1906), un nome histórico do galeguismo que presidira por primeira vez o Consello da Cultura Galega. Un mes depois era elixido para substituílo nese posto o escritor e editor Carlos Casares. Outras despedidas do ano foron a do poeta Lois Pereiro (Monforte, 1958), falecido na Coruña e que deixaba publicados libros como Poemas 1981/1991 (1992); Poesía última de amor e enfermidade (1995), e “Poemas para unha Loia” (1996); e a de Armando Fernández Mazas, en Ourense, mestre republicano que dedicou os últimos anos da súa vida a recuperar a memoria do seu irmán, o artista Cándido (editando todas as súas obras literarias), e lembranzas do seu tempo como Ourense: Atenas de Galicia e Política y Pedagogía. . Uns meses antes, en novembro do 1995, morrera tamén o músico e compositor Enrique X.Macías (Vigo, 1958).
ANO 1997
Comezaremos a nosa esculca do ano 1997 cos traballos de ensaio e investigación. No campo da historiografía, por exemplo, é imprescindible citar estudos como Figuras da nación, de Ramón Villares, ou A idea da nación, de Ramón Máiz, os dous en Xerais. O primeiro arredor de personaxes como Manuel Colmeiro, Losada Diéguez, Vilar Ponte, Peña Novo ou López Ferreiro, mentres que Máiz afonda na idea da nación no galeguismo histórico e no papel da ideoloxía na mobilización nacionalista.
O Consello da Cultura Galega recuperaba os Documentos da Catedral de Ourense, da man de Emilio Duro Peña; e editaba o volume Patrimonio cultural galego na emigración, coordinado por María X. Rodríguez Galdo e Afonso Monxardín. Tamén o CCG publicaba as actas do encontro en homenaxe a Xoaquín Lorenzo Tecnoloxía tradicional: dimensión patrimonial e valoración antropolóxica, con estudos de diversos antropólogos e etnógrafos. Francisco Calo asinaba Xentes do mar. Traballos, tradicións e costumes (ANT) e a Deputación de Coruña sacaba o volume Os ilustrados galegos.
Na contorna da historia e da arte están os traballos sobre os galegos anarquistas na Arxentina, de Carlos Penelas; Escritos políticos, de Víctor Casas; Xacobe e Prisciliano, de Xosé Leyra Domínguez; Territorio e democracia, de Álvaro López Mira; A prensa de mulleres en Galicia (1841-1944), de Xosé V. Freire Lestón; a lembranza do 10 de Marzo. Unha data na historia, por J. Gómez Alén (Fundación 10 de marzo); Arte y sociedad en Compostela, 1660-1710, de Agustina Fernández Álvarez; La vida política municipal en La Coruña entre 1900-1931, de Luis A. Giadás; Eduardo Gasset y Artime. Biografía de un pontevedrés ilustre, de Eugenio Cobo, e a edición facsímile pola Xunta de La isla de Cuba, de Ramón de la Sagra. X. María Durán estudaba a pintura de Lodeiro e Antón Castro a Laxeiro. A invención dun mundo. Ediciós do Castro proseguía coas memorias de Santiago Álvarez (1962-1983) e recuperaba o epistolario de V. Paz-Andrade.

Faílde.
Pan por Pan domingo 2 marzo
Cun pouquiño de retraso, o Concello ourensán celebra o centenario de Antón Faílde (naceu en 1907) cunha exposición da súa obra, sobre todo debuxos e pequenas pezas, expostas no Auditorio. A calor do público na inauguración evidencia que ese gran primitivo da nosa pedra segue gozando do favor popular e non está esquecido: hai que alegrarse disto. E felicitar á concellería de cultura pola iniciativa e a Mani Moretón pola organización da mostra. Tamén polo fermoso catálogo que vén de editar o Concello: un prodixio visual consagrado ás formas do artista ourensán. O catálogo xustifícase pola magnificencia das esculturas retratadas, pero imos ser máis esixentes: boto en falta nese volume un certo apartado crítico. Só se reproduce unha entrevista xornalística e citas moi antigas sobre Faílde. Non hai hoxe escritores ou críticos que poidan darnos a súa visión do gran artista dende hoxe?