Homenaxe pendente (Ben-Cho-Shey)
Pan por Pan domingo 4 maio 2008
(retrato de Tudó)

A festa dos Maios, de tan fondas raíces populares, tivo grandes valedores. A comezos do século XX os homes da Liga de Amigos do Corpus e fundadores das primeiras Irmandades da Fala, xentes como Hixinio Ameixeiras, Prado Lameiro, García Nóvoa. Na posguerra, o inesquecible “Ben-Cho-Shey”, que así coñecía todo o mundo a Xosé Ramón e Fernández-Oxea. El foi a alma dos maios durante moitos anos: participaba sempre nos xurados e gardou fotos, coplas e todo tipo de documentos arredor da festa, que hoxe se conservan na Biblioteca da Deputación. Unha pequena mostra dese tesouro está exposta na Avenida de Pontevedra. Auria ten unha débeda con este home, mestre, etnógrafo, erudito, xornalista, bibliófilo e político galeguista. Xa sei o que escribiu na tampa do seu último apousento en San Francisco. Pero era brincadeira: non lle fagamos caso niso.

Descóbrenos a Antón Villar Ponte
Emilio Xosé Insua: "As miserias do xornalismo do século XX multiplícaronse na actualidade" (Rosa Rodríguez, Galicia Hoxe, 3.5.08)

Estás de acordo coa afirmación de Ponte que "todo brillante periodista é un grande escritor anquilosado".
Quen fai semellante afirmación foi unha persoa que durante a maior parte da súa vida, obrigado polas circunstancias ou levado pola total entrega á causa galeguista, exerceu como auténtico "forzado da pluma" e, desde esa perspectiva, está claro que non puido levar adiante ou culminar axeitadamente, por falta de tempo ou de vagar, varios proxectos como escritor. O xornalista devorou o escritor e aínda así, entre a produción literaria de Antón hai verdadeiras xoias.

Tamén dicía: "Os xornalistas libres non se nos persegue, pero non se nos busca para postos retribuídos". Segue pasando iso?
Aínda que non son o máis indicado para dicilo, pois non me dedico profesionalmente ao xornalismo, intúo que o tipo de "xornalista libre" a que se refería Villar Ponte non é precisamente o que buscan as empresas mediáticas galegas actuais. Cando determinados medios censuran a Suso de Toro polas súas opinións ou a Pepe Carreiro polas súas viñetas, cando prescinden de plumas de calidade contrastada como María Xosé Queizán ou Vázquez Pintor como colaboradores, cando optan por contratar columnistas foráneos de axencia en vez de dar voz aos escritores e escritoras do propio país, etc. estase a cumprir, infelizmente, a diagnose villarpontina a que facías referencia na túa pregunta.

Que pensaría do xornalismo dos nosos días?
Sería moi atrevido dicilo no seu nome, dadas as circunstancias... Sabemos o que pensou do xornalismo do seu tempo e, na medida en que moitos dos defectos e das miserias daquel xornalismo seguen aparecendo, mesmo multiplicadas, no actual, non é difícil chegar á conclusión, todo o provisoria e hipotética que se queira, de que non estaría moi feliz co panorama. Desde logo, non dubido que as baixísimas porcentaxes no emprego do idioma por parte da prensa galega serían obxecto do seu látego dialéctico e que o papanatismo sucursalista, a atención excesiva ao mundo faranduleiro e o nulo arroupamento dado á cultura galega por parte dalgúns medios actuais sería denunciado con contundencia.

A imaxe do noruegués Dolk, da que se falaba máis embaixo

Cen anos de historia cultural
2001: World Poetry Day
De esquerda a dereita, o poeta Wole Soyinka, Marilar Aleixandre e Alfonso Eiré.

O acontecemento cultural do ano foi, sen dúbida, a celebración en Compostela do Día Mundial da Poesía, da man do Pen Clube Galego e no Auditorio de Galicia. Tamén houbo un acto de homenaxe ós nosos poetas medievais na illa de San Simón. Nestas actividades participaron o poeta palestino Hanna Awwad, o portugués Eugenio de Andrade, a rusa Bellla Akhamandulia, o sueco Lasse Sodeberg, o quenyano Sam Mbure, o antillano premio Nobel Derek Walcot, o nixeriano Wole Soyinka, ademais dos galegos Helena Villar, Luís González Tosar, Xosé Luís Méndez Ferrín, Ana Romaní, Antón Lopo ou Xulio Valcárcel, entre outros. Na súa intervención o poeta Wole Soyinka definiuse como “un defensor de calquera grupo minoritario que se enfronta con grandes poderes, porque cando a un pobo se lle rouba a súa cultura, roubáselle a súa humanidade”.

(o artigo completo aquí)