Recomendacións

As fabas de Creta (Afonso Monxardín en Galicia Hoxe)

Existe o inferno? (M.A. Fernán Vello en Galicia Hoxe)

Cando se ten a alma en guerra (X.M. Sarille en El Correo Gallego)

"O meu pai ten narrativa curta inédita", entrevista a Hakan Casares, e A historiografía medieval española segue fiel ós mitos do século XIX (A Nosa Terra)

GREENPEACE, ANTISISTEMA, FISTERRA.
La Región 26 marzo (Imaxe: Moza con abano vermello, de Max Pechstein)
A natureza. Celebráronse na semana pasada, na Facultade de Ciencias, unhas xornadas sobre ecoloxía e medioambiente. O respecto á natureza copa boa parte da axenda da actualidade: medidas contra os incendios forestais, enerxías alternativas e renovables, parques eólicos, depuración de augas e recuperación dos ríos, etc. Esa perspectiva é xa central en calquera posición sociopolítica e as informacións sobre o cambio climático, que xa está enriba, non farán máis que facer medrar esas inquedanzas. Greenpeace fixo propostas moi concretas e con moito sentidiño: Non construir máis urbanizacións con campos de golf. Nin un chalé nos primeiros 500 metros da franxa costeira. Algún xeito de control supramunicipal que evite os maiores desastres da corrupción urbanística. Limitar o crecemento urbanístico ó 10% de incremento en cada planeamento e protexer o solo non urbanizable. Por certo, o PP foi o único partido que rexeitou no Parlamento Galego a lei de urxencia para protexer o litoral e dixeron que esta lei buscaba o “rédito electoral”. De todo isto hai que falar tamén antes do 27 de maio.
Antisistema. Un político galego ben coñecido, da esquerda nacionalista, recomendaba sempre “agudizar as contradicións”. Cando apuntaba esa liña estratéxica, este político xogaba no mundo dos partidos antisistema e non pensaba en chegar a curto prazo ó poder. Pero agora os que xogan a “agudizar as contradicións” son os que sempre estiveron moi perto do poder. O equipo Rajoy-Acebes-Zaplana xoga neste equipo antisistema, mesmo promovendo un boicot a un importante grupo mediático do Estado. Nunca ningún partido democrático chegou tan aló. Ata políticos de dereitas como Miguel Ángel Revilla ou Durán Lleida denuncian esta chantaxe á liberdade de expresión. Por outra parte, puxéronlle ben doada a resposta a Zapatero: se isto é o que fan na oposición e cos medios privados, “qué faría o PP cos medios públicos se chegase ó goberno?”. A resposta é pura lóxica.
Cabo Fisterra. Hai poucos días confirmábase a declaración do cabo Fisterra como Patrimonio Europeo, recoñecemento que recibían tamén o mosteiro de Yuste, a Residencia de Estudiantes en Madrid e unha serie de monumentos de lugares tan diversos como Eslovaquia, Grecia, Letonia, Bulgaria ou Francia. A Consellería de Cultura acondicionará a contorna do cabo, incluído o conxunto arqueolóxico e etnográfico de San Guillerme e o Santo Cristo de Fisterra, irmán do ourensán. É una boa noticia, que case coincidiu no tempo con outra negativa: a denuncia da especulación urbanística con 400 chalés ó carón das praias fisterrás. Alégrome polo país e polos meus amigos fisterráns, con Modesto Fraga á cabeza: a próxima fin de semana tócame inaugurar aló, cunha charla, unhas xornadas de reivindicación da memoria histórica en homenaxe a Cipriano Fernández Brage, exalcalde de Fisterra na República, militante de Izquierda Republicana e asesinado polos franquistas en 1936.

Cidadanía: a "perigosa" nova materia

Andoliña mércores 28 marzo (Imaxe de Vermeer)

Que é un cidadán? Como formula a resolución intelixente dos conflitos entre as persoas? Como enfoca a loita pola felicidade? Cales son os cimentos da dignidade dos seres humanos? Que é un bo cidadán? Quen son eu? Como se pode vivir en convivencia a amizade, a parella e a sexualidade? Como se establece a convivencia? Que é a democracia? A este rosario de preguntas quere responder a nova materia de Educación para a Cidadanía, que se impartirá en terceiro de ESO, para mozos e mozas de 14 e 15 anos. O filósofo José A. Marina fixo o primeiro manual da materia, que enfoca tamén temas como a igualdade de homes e mulleres, a solidariedade e os Dereitos Humanos.

Contra este "perigoso" proxecto chama á obxección de conciencia Juan Antonio Martínez Camino, portavoz da Igrexa católica: nun xornal de Madrid definía a nova materia como "unha formación moral das conciencias, á marxe da libre elección dos pais". E resulta curioso que a Igrexa se sinta autorizada a falar en nome de todos os pais, que xa están ben representados nos seus lexisladores (para iso está a democracia). Por certo moi calados estaban estes novos insubmisos cando só existía a formación moral obrigatoria do nacional-catolicismo.

A obsesión polo canon: que novelas bota vostede en falta?

Onte, dous xornais (La Voz de Galicia e El País) publicaban listas. Listas de novelas. La Voz de Galicia recollía a información dun novo título, 1001 libros que hay que leer antes de morir, obra de Peter Boxall (revisada na súa edición española por José Carlos Mainer), na que se ofrecen estes datos:
El gallego que más títulos coloca entre los 1.001 elegidos es Valle-Inclán, con tres piezas que, en realidad, son ocho. Del autor se seleccionaron su novela Tirano Banderas , la saga El ruedo ibérico (trilogía compuesta por La corte de los milagros , Viva mi dueño y Baza de espadas ) y las cuatro Sonatas (de otoño, de estío, de primavera y de invierno) en las que el marqués de Bradomín cuenta sus presuntas memorias. El ya mencionado Camilo José Cela aporta dos piezas al total, La colmena y Viaje a la Alcarria , y el resto de elegidos (otros nueve) se tienen que conformar con colgar una obra entre las piezas estelares. El resto de textos en castellano firmados por autores gallegos que se han encaramado a este singular (y concurrido) podio son Los pazos de Ulloa , de Emilia Pardo Bazán; Larva. Babel de una noche de San Juan , de Julián Ríos; y Los gozos y las sombras , de Gonzalo Torrente Ballester. En gallego han logrado hacerse un hueco entre los 1.001 mejores relatos de todos los tiempos A esmorga , de Eduardo Blanco Amor, (presentada aquí como La parranda ); O Grifón , de Alfredo Conde; Merlín e familia , de Álvaro Cunqueiro; Memorias dun neno labrego , de Xosé Neira Vilas; Un millón de vacas , de Manuel Rivas; y Tic-tac , de Suso de Toro.

Á súa vez El País tamén publicaba unha páxina enteira, dentro das informacións do XIII Congreso de Academias de la Lengua Española, sobre "Las mejores novelas en español", elixidas por 80 especialistas. Esta era a súa escolla:
1. El amor en los tiempos del cólera, Gabriel García Márquez.
2. La fiesta del Chivo, Mario Vargas Llosa.
3. Los detectives salvajes, Roberto Bolaño.
4. 2666, Bolaño.
5. Noticias del imperio, Fernando del Paso.
6. Corazón tan blanco, Javier Marías.
7. Bartleby y compañía, Enrique Vila-Matas.
8. Santa Evita, Tomás Eloy Martínez.
9. Mañana en la batalla piensa en mí, Javier Marías.
10. El desbarrancadero, Fernando Vallejo.

En fin, se o desexan, poden ampliar ou modificar ámbalas dúas listas: pola miña banda, só podo certificar a extrema calidade das dúas primeiras citadas na lista de novelas en español, e o meu respecto pola outra lista, sobre todo no que se refire ás obras citadas de Valle Inclán, Torrente Ballester, Cunqueiro, Cela, Pardo Bazán e Blanco Amor (máis discutible sería o título escollido no caso de M.Rivas e supoño que moitos lectores discutirán o de Suso de Toro, aínda que considero que Tic Tac é unha gran obra e unha das súas mellores novelas).