19 mar 2008


Sátira e poetas (2).
Andoliña xoves 20 marzo. Imaxe: Delgado Gurriarán.
Ó longo da nosa historia literaria sempre estivo moi presente o rexistro satírico: a crítica dos costumes e vicios de persoas ou grupos sociais, con propósito moralizador, lúdico ou burlesco. O noso ricaz cancioneiro de escarnio e maldizer medieval pega paus por todas as bandas: eivados, vicios e prácticas sexuais, pecados capitais, covardes e traidores etc. Logo veu o saber da nosa literatura oral tradicional contra certas profesións como xuíces, avogados, cregos ou xastres.
Ese alegato de burlas, creado polo pobo campesiño en boa parte nos tempos dos Séculos Escuros, pasou logo á obra de Curros Enríquez, Leiras Pulpeiro ou Lamas Carvajal, en diferentes rexistros, e nos centos de parrafeos, diálogos e tertulias da prensa decimonónica. Nos tempos de Nós, a sátira virou cara á prosa: O porco de pé, de Risco, ou Os europeos en Abrantes. Rexorde na posguerra coa voz xigantesca de Celso Emilio Ferreiro. E no exilio, o berro antifranquista e irreverente de Florencio Delgado Gurriarán; velaí estes seus versos para aquel personaxe que foi tan importante, do Ferrol: Noxento e bonito,/ meiguiño e traidor,/ píntega da lama/ caracol babón./ Paladín de Cristo/ e mais da cultura? Deixa que me ría/ ‘mono’ de aleluia".