A Nosa Terra, a través de Xoán Carballa,

cedeume xenerosamente esta foto tan fermosa de Manuel María e a súa compañeira Saleta Goi (de paso, xa saben de qué escribo mañá). Graciñas a ANT.

Manuel María (3). Pan por Pan venres 16 maio.

Máis de seiscentas veces aparece a palabra Amor na “Poesía Galega completa” de Manuel María: deu ese dato esoutro día o seu editor, Fernán Vello. Velaí algúns exemplos. O amor como mar da felicidade: “O meu desexo máis fondo é naufragar,/ ouh miña boa e sinxela compañeira!/ no teu mar de tenrura. Só no teu mar”. En “Poemas da labarada estrelecida” o amor é testemuño da vida común, das primaveras e outonos melancólicos, amor construído como “ferida fonda, nidia, transparente,/ costume irrenunciábel,/ coñecimento total, sabiduría/ absoluta de nós mesmos/ deica chegar á imposibilidade/ de poder distinguir onde/ comezas ti e eu remato”. Amor mencer, amor solpor, amor lume, amor árbore: as imaxes son case infinitas. E ese amor tiña, dende os primeiros versos, nome propio, unha gran personalidade: Saleta Goi, compañeira na loita e na tenrura.

Literauria- Lar das Letras

Temos a honra de convidalo/a á inauguración de Literauria-Lar das Letras,
o venres 16 de maio, a partir das 12,30 h., na carpa do Paseo (ó carón do INSS).
No acto intervirán o escritor Marcos Valcárcel e a concelleira de cultura Isabel Pérez.

En Literauria-Lar das Letras participan as librarías Torga, Tanco e Eixo; as editoriais Difusora de Letras, Artes e Ideas, Linteo e Duendebux; e os escritores ourensáns Camilo Franco, Xosé C. Caneiro, Xerardo Méndez, Francisco Fernández Naval (Chisco), Ramón Caride Ogando e José María Pérez (Chesi).

FÍO MUSICAL (12). Cando a “música moderna” entra pola porta xamais sae pola xanela, por APICULTOR.

(Imaxes: Jimmy Hendrix e Budy Miles. Stevie Wonder)

Corría a segunda metade dos anos sesenta cando unha riada de “música moderna” entrou na miña casa en forma de álbumes que gardaban no seu interior en fundas de plástico centos de singles a 45 r.p.m e de Epés a 33⅓ r.p.m., acompañados do correspondente pick-up desmontable e de sonido mono. Alí estaba todo. Un amigo de meu irmán maior, sucesivamente yeyé-hippie-pijo, de familia de comerciantes ricos para maior identificación, tivera a xenerosidade de prestarlle boa parte da súa colección (mesmo disque viaxaba a Londres á procura de novidades).

Durante moitos meses o neno que eu era escoitou abraiado unha e mil veces todas e cada unha daquelas cancións, até o punto de ter que repoñer dúas veces a agulla do tocata. E alí estaba todo. Desde o pop autóctono (Brincos, Sirex, Mustang) até o soul da Terra das mil danzas de Wilson Pickett ou a calma dun Ottis Reading sentado no peirao da bahía, pasando por San & Dave, o xove Stevie Wonder e as Supremes da Motown; dos Beatles, os Rolling Stones, os Who e Eric Burdon & The Animals, deica Jimi Hendrix, Cream, Blind Faith ou os dezasete minutos do “In-A-Gadda-Da-Vida” dos Iron Butterfly; de Serrat e Vainica Doble até –ouh, ceos!- Patxi Andión. Mesmo tamén os prefabridados Archies e o seu “Sugar, Sugar”. Así foi como me fixen ecléctico por natureza. Non estaban aínda nin Bob Dylan, nin Leonard Cohen, nin Janis Joplin (á que o anterior amara no Chelsea Hotel, como é ben sabido), pois os seus LPs virían o ano seguinte noutra magnífica e ben surtida quenda.

Mais, naturalmente, a música xa entrara moito antes, desde a máis tenra infancia, a través da televisión (Escala en Hi-Fi, Galas del Sábado, Eurovisión, etc.). No meu barrio, e durante bastante tempo, fumos os únicos particulares que dispuxemos de caixa máxico-tonta, grazas á iniciativa modernizadora de meu pai: da emigración trouxera unha General Electric de válvulas en branco e negro, unha pesada máquina de escribir de aceiro macizo e unha máquina de fotos reflex, todas elas de calidade superior.

Así e todo, meu pai, home práctico onde os houbese, nunca accedeu a mercarme un tocadiscos a pesar dos meus requerimentos, pero si todo o demais que fixese falta, incluso unha guitarra española na que aprendín acordes. Logo viñeron os radiocasetes e puiden afacerme un, e as cintas gravadas e copiadas rompían de tanto usarse, como o amor aquel que cantaba Rocío Jurado. Mercabamos “Disco Express” e “Melody Maker”, e estabamos ao día. Algúns amigos dispuñan xa de aparatos e de LPs, e alí escoitaba e escoitaba, e gravaba e gravaba. Finalmente, sería meu irmán quen me agasallaría co meu primeiro tocadiscos. Aínda funciona como o primeiro día.

Galeano en Auria: unha mirada ó mundo dende o burato da ferradura.
(Graciñas a Trebolle, pola foto da dedicatoria, en Torga)

Unha breve nota, impresionista, da charla de Galeano en Auria. O local, como era de agardar, a rebordar: quizais unhas 300 persoas, entusiasmo por todas partes. A amiga Carme Carballo exultante de ver na súa terra natal tanta xente arredor do escritor: non puido evitar darlle un longo bico a Galeano a rematar e citar ó “anxo” que o acompaña (a súa muller Elena).
A charla era a presentación do libro “Espejos” (s.XXI). Leu algúns textos, sempre breves, no seu estilo habitual, outros recuperounos dende a memoria. Eu coñecía xa varios deles, quizais por lelos en Internet nos últimos anos en multitude de foros. Os temas, os habituais no rexistro de Galeano: o racismo, os muros, a conquista de América, o imperialismo de Estados Unidos, as visións manipuladas da Historia (unha cala na riqueza cultural musulmana da Hispania medieval), etc. Cabe subliñar que todo o primeiro terzo da súa intervención foi dedicado a textos sobre a marxinación e a invisibilidade das mulleres (Concepción Arenal e a Pardo Bazán, Teodora de Rávena, as pinturas de Altamira: “e se foron elas? (as pintoras)", etc.).
O milagre comunicativo de Galeano nace, en boa parte, do estilo e das formas. Esa voz cadenciosa, pausada, cos ritmos tan ben medidos. Esa ausencia de aristas histriónicas ou arrebatos de ira. Ese saber xogar co humor e coa ironía dándolle a volta ás cousas para redescubrir motivos e puntos de vista. Ese alento lírico, de reivindicación da palabra e do compromiso. Sospeito que a maioría dos/das asistentes (maioría feminina), coñecían xa os contidos da charla de Galeano porque seguen os seus libros dende Las venas abiertas… a Memoria del fuego. Pero querían oílo en viva voz. Non era, neste caso, a orixinalidade do discurso o que buscaban (buscabamos) os que fomos ata o local de Caixanova.
Engadir tamén (e isto vai polo debate previo no blog) que a súa intervención non foi nada pretenciosa: expresións como “unha gota máis nun océano…” (sobre o seu labor) ou “eu non teño as solucións…” repetíronse na charla.
Case ó remate, Galeano definiu con precisión o seu estilo e os obxectivos do seu labor: ese “mirar o mundo dende as pequenas historias, como dende o burato dunha ferradura”. Sen dúbida, iso si sabe facelo á perfección.

P.S.: hoxe en Torga (12 h.), unha longa cola para pedirlle asinaturas ó autor uruguaio.

Manuel María (2).

Pan por pan xoves 15 maio

O Frente Cultural da AN-PG publicou en abril de 1977 o libro “Poemas para construír unha patria”, de Manuel María. Eu mesmo, que militaba na FC., axudei a distribuír e difundir o poemario. Fernán Vello falou del na súa charla. É un volume de poesía política, firmemente axeitada á liña estratéxica que marcaban a AN-PG e a UPG. Hai poemas dedicados ó sindicato nacionalista, ós patriotas galegos presos e un simpático canto a Margarita Ledo Andión. Ata hai unha composición lembrándolle ós hippies que eles tamén teñen, aínda que non queiran, patria. O libro foi polémico. Fóra do nacionalismo popular, pareceu panfletario. E dentro non foi demasiado ben entendido porque o chairego apostou por unha renovación formal –tipografías, xogos cos versos, maiúsculas, barras e guións, etc.- pouco acaída cos gustos máis convencionais do nacionalismo popular naquela hora.