Políticos e comunicación.

“Os políticos. se non se ven á mañá no xornal, se non se escoitan na radio ou se a camareira do restaurante onde comen non lles fala do ben que saen na televisión, pensan que morreron. Moléstalles a critica e, o que é peor, máncaos a verdade”: tal declara Lois Celeiro, xefe de comunicación da Universidade de Santiago e amigo de vello. Hai tres décadas era un dos nomes que nun vello piso de Compostela navegaba na nova singradura de “A Nosa Terra” conducida por Margarita Ledo Andión (coa colaboración do artista Pepe Barro e do escritor Bieito Iglesias). Por suposto, ten razón o Lois Celeiro e o andazo afecta a todos os políticos, á marxe do seu carné. Naquela época tamén entrevistou a Fraga e preguntoulle polas autonomías que deseñaba Adolfo Suárez: Fraga “respondeu cunha puñada na mesa, a modo de ameaza, dicindo ¡vostede quere romper España!”. (Imaxe de Rita Voutyla)

camiño do vao. O galego, os políticos e os Tonechos
AFONSO VÁZQUEZ MONXARDÍN (Galicia Hoxe 30 xaneiro)
Estamos de noraboa. A presentación da campaña da SXPL en favor da lingua contou co apoio unánime de institucións culturais, entidades cívicas, empresas e políticos. As medidas que anuncia a conselleira de Educación, de extensión das clases en galego, anuncian un bo camiño, inimaxinable hai uns meses. É hora de turrarmos todos xuntos para gañarmos a mocidade. É hora tamén de que os pais castelano parlantes vexan como unha oportunidade para os seus fillos a escolarización no idioma galego: unha vía, que pola proximidade das linguas, non lle suporá problemas -hoxe xa estudan algunhas materias sen inconvenientes- e abriránselles as portas a un coñecemento real ao que se cadra eles non tiveron acceso. Mais tamén é hora de gañar a batalla de que a corrección lingüística fala, ás claras, do amor que se lle ten ao idioma.
Un, no ámbito particular, por suposto, pode chamarlle ao seu avó, "abuelo", se así se sente máis achegado a el, ao non usar unha palabra que co vello nunca empregou. Pero no exercicio dun cargo, na imaxe política pública, un debe ser un modelo a imitar: de honradez, de eficacia, de comportamento e tamén, claro, de uso de lingua. O presidente e os ministros de Suecia falan un bo sueco; os de Bulgaria, un bo bulgaro e así, o presidente e conselleiros da Xunta, teñen a obriga de falar un bo galego. Porque na construción da lingua estándar -e estamos na fase final do proceso- cómpre que os personaxes públicos sexan modelos de referencia para o pobo e os políticos teñen a obriga moral de selo. Non é cuestión de, como fai Pachi Vázquez, falar "como falou sempre"... posto que os niveis e rexistros da lingua existen por algo. Aos meniños non lles dicimos "gochi, gochi" para que coman, nin aos estudantes "abilloei..." para que entren nas aulas. Debemos "peneirar" a nosa lingua e usar o rexistro axeitado sabedores de que isto nos sinala como amantes privilexiados. Presidente, vicepresidente e conselleiros, deben facer os seus deberes en silencio na seguranza de que o poder político non outorga ciencia infusa.
¿E os Tonechos? Moito me temo que unha das razóns da súa popularidade é a utilización consciente, intencionada e xeneralizada do castrapo e da mestura de linguas, como vía de "aproximación" á xente. Ou sexa, abaixándose ao pobo... como, por certo, fan os humoristas todos. Pero para engaiolar a xuventude funcionan moitos outros referentes... Moitos han ler por primeira vez en galego co libro da perruqueira de Arcade. En calquera caso, graciñas Ana por eses 3.000 exemplares.

Deus a xuízo: unha controversia contemporánea

Acaba de chegarme, cheo de traballos interesantes, o último número de Grial (n.172). Contén un denso dossier sobre o tema que encabeza estas liñas e outros temas que podedes consultar nesta ficha. (Tamén unha recensión sobre o libro Laio polo irmán ausente. Castelao no epistolario de Otero Pedrayo e outras voces, Galaxia, X.Alonso Montero (ed.), esta da miña autoría).

(Engadido, 2 febreiro: nun comentario a este post decidín incluír, para aqueles ós que non lles chegase aínda este Grial, que paga a mercar e conservar, o meu artigo sobre o libro preparado por Alonso Montero do epistolario arredor da enfermidade e morte de Castelao).