Da xornada de Celanova (fototeca)

A imaxe do grupo que escoita atentamente a Méndez Ferrín mándama Xoán Fonseca: de esquerda á dereita, Xesús Rábade Paredes, Xoán Fonseca, M.V. , Ramón Villares e Andrés Mazaira. As dúas imaxes das estatuas son de Trebolle e das que falou tamén Ferrín: o Curros de mirar revirado (aquí parece que segue cos ollos o voar dunha pomba) e o Celso Emilio de Acisclo Manzano, case na entrada do mosteiro. O resto das fotografías son de Xulio Outumuro (clicar nas fotos para ampliar).

FÍO MUSICAL (10)

O muxicu[1] das miñas músicas, por Arume dos Piñeiros

Nacín nunha casa onde a radio estaba sempre encesa. Os programas de dedicatorias (Machín, Molina, Piquer) compartiron o ar coa voz da miña nai que cantaba asturianaes (“pinchéme con una espina”), boleros (“no marques las horas”), tangos (“con la frente marchita”) ou coplas (“apoyado en el quicio de la mancebía”). Aquela escola ininterrumpida ofrecía a súa apoteose anual na da miña aboa en aninovo con toda a familia. Tras a cea, as cantigas saían en popurrí sen folgos, sempre cun sorriso digno de Gene Kelly en Cantando baixo a chuvia (a miña película predilecta), cheo de ledicia e entusiasmo. O repertorio popular asturiano completo e o inevitable tributo á moda radiofónica (“húmedas paredes”, “en el río aquel tú y yo y el amor”) non impedían coroar a noite con habaneras (“como azabache negro nací y fue mi suerte tan favorita que esclavo tuyo me convertí” ou “Paloma mensajera, cruzas el mar, dile que no me olvide”), rancheras (“una noche que tronaba y hasta mi suegra temblaba eso sí que tuvo guasa, empezó a soplar el viento, se llevó el ayuntamiento y el tejado de mi casa”) ou sons caribes (“abusadora, abusadora”). A música chamada de cantautor hispanoamericano (Yupanqui, Viglietti, Violeta Parra) alternaba coas cancións dun invencible Víctor Manuel que soaba coa súa discografía ao completo, coa repetición de “por san cosme y san damián nun vayas neña temprano, nun pises el maizal” como mantra místico.
En casa, ás veces, co primeiro tocadiscos (fundador mediante), escoitabamos, sobre todo nas matinées que preparaba o meu pai os domingos, bandas sonoras de películas (Love story, Raindrops keep fallin’ on my head) interpretadas polos inefables Paul Muriat ou Frank Pourcel. Jimmy Fontana era o rei do picú paterno e Il mondo soaba en alto para anunciarnos sempre a súa felicidade. Modugno, Celentano, Carosone e tutti quanti alimentaron desde entón e supoño que para sempre a miña completa educación sentimental.
A música clásica era territorio descoñecido. Aínda hoxe frecuenta pouco a miña casa (detesto os concertos e aínda máis o ambiente alí concentrado). Entre outras cousas, porque a miña afección adolescente ao futbolín debaixo da casa, propiedade dun famoso vocalista ponferradino (sic), puxo nas miñas orellas a Procul Harum, CCR, CSNY ou Chicago, aparte dos archicoñecidos Beatles (“amarillo, el submarino es”) ou os propios Rolling que xurdían daquel jukebox que encendía a mesa de billar a tres bandas. Eses discos que soaban a todas horas e os que tiñan estrados os meus curmáns maiores (Wilson Pickett, Blood, Sweat and Tears, James Brown ou Aretha Franklin) nos seus cuartos desordeados, de insólita tendencia soul agora que o penso, construiron a miña devoción musical, alonxada dos gustos clásicos. Despois aprendín a rabuñar cordas de guitarra máis que nada para acompañar (e o que fixera falta) algunhas cancións de amor e combate. Cantei algunha vez en público (Amancio Prada, Batallán, Simon & Garfunkel) e mesmo obtiven un premio de canción orixinal naqueles concursos composteláns de san francisco con Antón Lopo (sí, o mesmo) de voz arrebatadora.
Pero a miña maior contribución á historia da música foi acompañar o acordeón dun meu amigo no seu intento (victorioso) de conquistar a unha pelirroxa perigosa. Nese momento sentín o que eu sempre quixen ser: un cantante de mariachis, apostado no balcón dunha dama, co peito repleto de enerxía e o corazón disposto a estoupar con verbas de paixón e delirio.
Escribo esto para as uvas na solaina, a 11 de maio. Soan Entre dos aguas, Old friends e Mansard Roof dos Vampire weekend.
[1] O carozo da mazán en asturiano.

Fama, de Bieito Iglesias (ECG. sábado 10.5.08)

Esoutro día fun botar a quiniela a un dispensario da sorte da Porta Faxeira e tiven que agardar na bicha a que acabase de selar non sei cantos boletos unha muller tan morocha como faladoriña. Vista por tras, en vaqueiros e camisola, parecía paticorta (leve arco de abeacas nas extremidades inferiores) e atlética. Cando virou, ensinoume un cadro de Romero de Torres: un rostro moldurado por manela escura e unha boca apertada que denotaba certa amarga e mundana experiencia. Viña sendo Lolita Flores e non puden menos que agradecerlle a Gayoso e ao seu Luar a beizón de traer a esta negra provincia tales luminarias da cultura e arte españolas.

Na miña infancia en Ourense -antes da chuvia de estrelas propiciada polo Festival do Miño- semellaba impensable que nos visitasen as marabillosas criaturas expostas no fanal do televisor. Que Raphael se deixase caír pola cidade das Burgas era un bo milagre equivalente a tropezar na rúa do Paseo co Virxiniano. Nin sequera Julio Iglesias, cun pai nado no Souto de Vilarrubín, asomaba por alí despois de triunfar en Benidorm (antes de ser coñecido acudía ás festas do San Xinés). Había que contentarse con astros de segunda grandeza, da categoría do Paquito Jerez, que cantaban ás veces baixo un toldo circense no Couto ou nos Remedios. Tampouco sufrimos tanto coa ausencia de cantores famosos, gobernabámonos perfectamente coas versións de Los Sírex que facían os roqueiros locais (os fillos dun panadeiro da Ponte), cos pallasos asturianos (irmáns Tonetti) e cos ciganos húngaros que traían títeres á esplanada que había onda o bar Rapela.
Cando Encarnita Polo, antano faro do flamengo-pop, acabou actuando en furanchos dos arredores de Compostela, soubemos que o star-system sufría un big crush, unha implosión como a que algún día comprimirá o Universo pulsante. Un duro golpe para os deuses olímpicos que criamos a salvo da condición mortal, moradores dun ceo decorado como set de programas que se titulaban Galas del Sábado ou Pasaporte a Dublín.