5 feb 2007


O vello cronista escribe….
Alleo ó barullo da rúa, o vello cronista escribe. Está pechado no seu estudo, sobre a vella mesa de madeira, rodeado dos queridos libros de sempre, asolagado nas súas lembranzas. Bota contas e sabe que este xa non é o seu tempo. Hai tempo que o reloxo empezou a conta atrás: el viviu épocas ben difíciles, aquelas que dominaron as sombras do terror. A lembranza do pai é testemuño de que a historia foi carne e non só un papel amarelecido. Pero agora, os fados máis magnánimos só lle poden reservar xa algúns anos, os imprescindibles para despedirse do mundo. Son moitas décadas xa cumpridas e aí quedan os labores feitos: uns cantos libros sobre historia, arte e patrimonio; uns cantos centos de artigos e unha chea de conferencias; o protocolo necesario do Cronista Oficial da Cidade...
E entón pensa no que quedou por facer. Porque, sobre o feito, queda a lousa do amplo catálogo de traballos non rematados e doutros pensados e imaxinados. Aquel libro sobre os toliños de Ourense que quedou sen rematar. Aqueloutra historia das grandes desgrazas da cidade: o incendio que asolou a cultura urbana no Instituto nos anos 20, as cheas do Barbaña que encheron de porcos asolagados as beiras de Villa Valencia aló polos 40, as traxedias do metílico e logo as vítimas inocentes da colza, xa en pleno retorno da democracia... E esa deliciosa microhistoria, oculta nos grandes textos: o crime do Federal, aquel edificio que se derrubou na rúa de Ervedelo na República, aquel neno atropelado en Canedo por un dos primeiros automóbiles da cidade, etc.
Non sabe moi ben por que pensa en todo isto agora. Sempre quedan tantas cousas pendentes. O cronista garda un caixón cheo de compromisos incumpridos polos diferentes políticos de cada hora: cando prometeron un Centro de Interpretación de Historia da Cidade; cando presentaban con entusiasmo o futuro Museo de Artistas Ourensáns; cando vendían, con puntualidade británica en cada nova cita electoral, un novo gran parque para o lecer dos cidadáns (o cemento enterrou de vagariño todas as súas posibles ubicacións). E menos mal. Seica en Lugo algún político quixo no seu día tirar as murallas romanas para ampliar o espazo vital da cidade. Algo así quixeron facer cun lateral do Museo Arqueolóxico e de seguro que o disparate iría adiante se don Xesús Ferro Couselo non o impedise.
Non sabe ben por que pensa nisto agora. Quizais porque está a rematar o discurso de agradecemento que lerá no renacido Instituto de Estudos Ourensáns, do que foi nomeado presidente de honra. Por iso fai balance. E escribe o parágrafo final dese texto: “Entre as características que marcan o xeito de ser dos habitantes da cidade quizais a máis permanente sexa a Indiferenza. Iso explica que, a sete anos de comezar o século XXI, se permitise que un dos edificios máis nobres da cidade, o antigo Banco de España, inaugurado na República, fose consagrado á burocrática tarefa de ser a sede do Catastro en vez de dedicarse a dignas e necesarias funcións culturais. Don Celidonio estaría ben satisfeito”.
(Foto: o Banco de España e, fronte a el, a terraza da Bilbaína. Publicado en La Región, 5 febreiro).