Unha escolma persoal: cen poemas (1)

Inicio agora, neste blog, unha escolma persoal de poemas de autores galegos. Unha escolma tan persoal que non necesita explicitar a súa razón de ser: algúns versos estarán aí pola súa indiscutíbel calidade, outros sinxelamente porque no seu momento foron capaces de comunicarme algo moi especial, outros porque dalgún xeito forman parte da miña biografía (e de moitas outras persoas da miña quinta).
A maioría deles estarán en galego, pero haberá excepcións. E unha delas é este poema, o primeiro da miña escolma, que non podía, de ningún xeito, quedar fóra.
Poucas veces un poeta foi quen de deitar tanta autenticidade na súa expresión: versos estarrecentes, contundentes, profundos, obsesivos, que nunca se foron da miña cabeza desde a primeira vez que foron lidos. Aí está toda a filosofía do mundo: no corpo inerte dun neno no depósito de cadáveres, nese "trocito de silencio/ que te llevas de este mundo".
Se a alguén lle interesa, o poema é comentado brevemente no volume de Luz Pozo Garza, "A bordo de Barco sin Luces ou o mundo poético de Luís Pimentel" (Ed. Sotelo Blanco, 1990, pp. 22-23). Eu, que non son poeta, creo que despois de escribir versos coma estes unha voz tan auténtica como a de Pimentel xa xustificou o seu paso polo mundo.

En el depósito de cadáveres hay un niño

Ya se marchó el ministro del Señor
-visita de cumplido-
y su hisopo lleno de rutina.
Tú creías que era un sonajero,
y quedaste muerto jugando con la lluvia.

El depósito de cadáveres es grande para ti.
Y la negra mesa.
Y tu sombra.
Y el silencio de cemento húmedo.

Tú y yo nos entenderemos eternamente.

Llega hasta aquí una canción herida
que se cae y se levanta.
Viene del misterio de los remansos,
en el río, bajo los chopos,
donde las barcas atadas
vigilan las estrellas que quieren ahogarse.

La ciudad no sabe nada de estas cosas,
y en tu cuerpo aún ha quedado
una luz tenue que alumbra el depósito:
la muerte, que ha untado tus mejillas
de una cosa demasiado seria.

Pero en sus ojos aún existen
diminutos jardines encendidos
por los que jamás anduvieron tus pies,
tu pequeñita sombra.

Estás conmigo,
con las manos cerradas, apretadas,
sin querer soltar ese trocito de silencio
que te llevas de este mundo.

(Luís Pimentel, Barco sin Luces, 1960).

Da nosa lingua e das estratexias do BNG: un artigo de X.M. Sarille
Quero chamar a atención sobre o artigo "Política rexionalista para a linga", publicado o martes 4 de abril en "El Correo Gallego" por Xosé Manuel Sarille, un dos históricos da Mesa de Normalización, na súa sección "Política rexionalista para a lingua". O artigo parte do recente estudo do Consello da Cultura Galega e con tino recoñece que facer estudos cuantitativos sobre a lingua non é facer política lingüística ("tampouco a política económica consiste en facer estudos sobre a economía senon en activar medidas políticas concretas para dirixila e lograr resultados").
No remate da súa columna Sarille fai unha interpretación moi crítica da ausencia de políticas lingüísticas no goberno actual e do que el considera unha mudanza das estratexias existentes ata agora no BNG. Paga a pena reproducir este parágrafo que, creo eu, tamén di en voz alta o que en voz baixa están a dicir moitos militantes nacionalistas país adiante:
"Resulta positiva a publicación destes datos? Nin si nin non, porque non inflúen na conduta dos falantes e porque a política que se aplica desde os gobernos é xorda, vai por libre e non ten en conta estas estatísticas. E porque o gran problema non é saber polo miúdo como está o campo de xogo. O problema é que non se vai xogar ningún partido. No último medio ano produciuse un cambio fundamental. A nova cúpula do BNG adoptou outra visión do idioma. Xa non son aquelas executivas que pretendían facer unha política lingüística semellante á de Jordi Pujol, de recuperación decidida e serena. Agora fan unha política semellante á do centrismo rexionalista, tipo PNG e CG. Este é o gran dato sociolóxico, porque pode ser a puntilla pra o idioma galego. Demasiada viaxe para chegar a isto".

VILLALONGA, UNHA NOVELA, UN TEMPO
(Andoliña mércores 5 abril)
Por suposto, non lin todos os libros que garda a miña biblioteca… quén me dera! De cando en vez déixome asolagar por ese cachón de páxinas doutro tempo e recupero algunhas que agardan esperando polo seu lector: ten tamén o seu aquel coller un libro das estanterías, case ao chou, e rescatalo así no seu espírito vital. Fixeno estes días con A morte dunha dama, a primeira novela de Llorenç Villalonga, publicada en 1931 e que provocou un gran escándalo no seu día na sociedade mallorquina ao retratar con trazos firme e certeiro a un tempo o proceso inevitábel de decadencia da súa delicada aristocracia.
Lera hai moitos anos Bearn, a súa obra mestra, pero este primeiro reto non lle queda atrás. Qué marabilla na descrición dun tempo e dunha atmosfera! Arredor dunha cama onde morre unha señora fidalga todo o acontecer dun mundo tan solemne como decadente: o seu universo literario está moi próximo ás narrativas de Lampedusa e de Otero. O xenial escritor mallorquín foi moi crítico co rexionalismo da época (velaí a aguda sátira da poeta Aina Cohen nesta novela), vestiu a camisa azul e logo foi moi amigo do franquista Juan Aparicio. Todo iso é certo e está para sempre na súa biografía. Pero escribía tan ben...!