CORAZÓN DE NÓS

(Foto: Banquete galeguista en Ourense a Emilia Docet, Miss España, 1933. Na imaxe están Vicente Risco (beira esquerda) e Otero Pedrayo, diante da bandeira; tamén Álvaro Cunqueiro, o poeta Manuel Luís Acuña, Ramiro Illa Couto, Leuter González Salgado (avó de X.L. Carrión), Afonso Vázquez Monxardín (avó de AVM), Fita ou Josefa Bustamante (muller de Otero), Manuel Peña Rei (presid. do PG en Ourense), E. Blanco Amor, Xosé Luís Ramos, Xosé Goyanes, etc. )

Corazón de Nós (Marcos Valcárcel, ANT, 5 marzo 2008)

Na antiga rúa dos Zapateiros ourensá, hoxe rúa da Paz, consérvase, como todo o mundo sabe, a casa onde viviron Vicente Risco, na primeiro andar, e Ramón Otero Pedrayo, no segundo. Foi no seu momento esta rúa o corazón da cidade, como lembra o propio don Ramón nos seus escritos, antes do ensanche do marco urbano na modernidade. Por iso se fixo alí o Teatro Principal e por alí paseaban, ata o Espolón da Praza Maior, burgueses e fidalgos do século XIX. Case enfronte viviu (alí o visitamos máis dunha vez) o benquerido Xoaquín Lourenzo, “Xocas” para os máis amigos. E a vinte pasos, na Praza do Ferro, o bo, case santo, de don Florentino Cuevillas. Na mesma contorna, dende a Praza do Ferro, ábrese a rúa de Lepanto e alí encontrámonos coa casa de Blanco Amor e, mesmo enfronte, o lugar onde estivo a redacción de “O Tío Marcos d´a Portela”, o primeiro xornal monolingüe da historia da nosa nación. Todos eses edificios teñen cadansúa placa conmemorativa (agás a casa de Cuevillas) e creo que poucos lugares hai no mundo con tal capital simbólico de galeguidade: se me deixan, escribiría con tal capital espiritual dos fornecedores das nosas raíces, tamén isto é patrimonio inmaterial.
Pero agora falaremos do patrimonio material: a casa onde viviron Otero e Risco está en venda, informaba o xornal “La Voz de Galicia” hai uns días. Entra nos vaivéns do mercado inmobiliario e ninguén sabe cal será o seu destino final. Nun país normalizado, onde as súas xentes estivesen reconciliados co seu tempo histórico, as principais autoridades dese país (poñamos Consellería de Cultura, Deputación e Concello de Ourense) xa estarían a mover todos os fíos necesarios para recuperar tan simbólico edificio. Para que? Sen dúbida para gardar a memoria merecida dunha xeración irrepetible, a dos homes de Nós. O piso de Risco disque vale 180.000 euros: é iso unha cantidade imposible de asumir? Non farei análises comparativas con outras cifras monstruosas de receptáculos culturais que todos temos na cabeza, así ninguén me acusará de demagoxia. De momento, reacción das autoridades á nova do xornal, inexistente. Nun país normalizado...

Manuel Dios: "Encher de relixións a escola non soluciona"
O Seminario Galego de Educación para a Paz celebra os seus XXIII encontros reclamando unha materia de historia dos distintos credos.

Sempre defendín o mesmo que sostivo Manuel Dios neste encontro.
Por suposto, os docentes que impartisen esa nova Historia das Relixións ou como se chamase deberían ser profesores competentes e preparados e non predicadores confesionais, como é obvio.

IX BIENAL DA CARICATURA: OMAR FIGUEROA TURCIOS

O caricaturista do mundo convidado na IX Bienal é Omar Figueroa Turcios (Corozal, Sucre, Colombia, 1968). Déixovos unha mostra da súa obra, de indiscutible calidade: Ronaldinho, Hillary Clinton, Pavarotti, Obama.

Podedes ver máis cousas del en Turcios Animal e en Caricaturcios.

Ética e estética.

Pan por Pan mércores 5 marzo

Nos felices anos 20 do século pasado o movemento de liberación da muller asumiu tamén a liberalización do corpo feminino fronte á tiranía da moda e os tabús sexuais. Apostou pola sinxeleza e unha suposta naturalidade, escribe Carme Blanco: un novo modelo de muller delgada, con saia e cabelo curtos, usos máis axeitados para un novo estilo de vida áxil e deportivo. A “nova Eva”, figura andróxina e sen curvas marcadas, co seu cigarro e carné de conducir, que faría popular o cine con actrices como Louise Brooks. O noso poeta Roberto Blanco Torres retratou este modelo de muller, melena curta, pintura nos beizos, ollos de carbón, no seu poema “O cepo”, con certa ironía:

Moi feitiña, eso sí,

moito refinamento:

tés, automóbles, tangos,

e latricar moderno.

Moito aquel por afora,

pero ren por adentro.

¡Ja sei quén eres,

Euménide destes tempos!.

IX Bienal da Caricatura de Ourense: Caricaturas a esgalla
(colgo un texto meu que está no catálogo da Bienal)

Chega a Bienal da Caricatura de Ourense á súa novena edición e a cidade auriense convértese por varias semanas na capital da caricatura e o humor gráfico en Galicia. Hai xa unha pequena tradición consolidada nestas nove convocatorias e a confirmación dunha vocación que vén de vello: hai agora 25 anos iniciaba as súas viñetas en La Región Xosé Lois González, co seu popular personaxe O Carrabouxo, e nas mesmas datas, aínda un pouquiño antes, celebrábase nesta mesma cidade a primeira exposición sobre caricatura e humor gráfico galegos. Foi na Agrupación Cultural Auriense, comezos de 1983, e dende alí puxemola en marcha o propio Xosé Lois, que presidía a Auriense, e o cronista que asina estas liñas. E non eran aqueles malos tempos para o humor en Galicia: en febreiro do ano 1983 saía tamén á venda o primeiro número da revista Can sen dono, xa desaparecida.
Dende aquela, 25 anos de distancia, choveu moito. Cambiaron as cousas, a realidade política, o mundo social, os estímulos da vida cultural, pero a caricatura e o humor seguen aí presentes: sobre todo nos xornais, tamén nalgunha revista (Retranca), sen ningunha tentación de marchar cara ningures. Moi pola contra, mantense moi viva a vocación de crónica social e denuncia das imposturas que os humoristas gráficos manteñen en Galicia dende hai varias décadas (empezando polos pioneiros de finais do franquismo: Siro López, Xaquín Marín, Fernando Quesada, etc.). Das moitas lecturas que a andaina recente deste país pode ofrecer ós galegos do futuro, a dos humoristas é, sen dúbida, unha das máis creativas e simpáticas, das máis orixinais e contundentes tamén. (...)
(O texto completo en COMENTARIOS).