Cartas do pasado

(1) Teño enriba da mesa seis ou sete libros de epistolarios de galeguistas dos anos 50, da Xeración Galaxia. Dende estas cartas podemos chegar a facernos unha idea abondo aproximada do que foron aqueles anos e do compromiso xeneroso daquelas xentes por salvar da barbarie a lingua e a identidade de noso. Cada día albiscaba unha nova sorpresa. Ramón Piñeiro escríbelle a Del Riego o 7 de outubro de 1949: “Mándoche dúas poesías para ese Suplemento de La Noche que estás a preparar. O autor é un rapaz de Outeiro de Rei que cumpliu 19 anos. Ten rematado un libro de versos, “Muiñeiro de brétemas”, que enviou ós de Benito Soto por mediación de Iglesia Alvariño”. Aquel rapaz de 19 anos era Manuel María. Semanas despois Piñeiro fala con entusiasmo de Uxío Novoneyra e doutras grandes voces da posguerra: o fío da identidade, por fortuna, non estaba roto.

(2) Estamos no 23 de marzo de 1956. Méndez Ferrín era aínda un rapaz de 18 anos, descoñecido. En 1957 publicaría o seu primeiro poemario, “Voce na néboa”, e iría a Madrid a estudar. Pero en marzo de 1956 Ramón Piñeiro manda unha carta a Fernández del Riego por medio de Méndez Ferrín: dille que o portador da carta é o poeta triunfante nos premios de poesía galega das Festas Minervais e que levou outro premio nun concurso de contos. “Foi a gran revelación literaria deste concurso universitario. Felizmente, é un escritor galego e non pretende ser outra cousa”. Piñeiro afirma rotundo que será “un dos anovadores da nosa prosa literaria, pois ten verdadeira vocación de escritor” e quere estudar Filoloxía Románica. Piñeiro recomenda con entusiasmo a nova descuberta e remata cun consello revelador para don Paco: “Pono en relación cos amigos de ahí”.

Caso Gómez-Valadés: expulsión aprazada, situación confusa

Segundo La Voz de Galicia, o caso Gómez-Valadés, en canto á súa expulsión, queda de momento aprazado. Se foi así, temos que entender que as persoas que nos mobilizamos no seu apoio e en defensa da liberdade de expresión dentro do nacionalismo, fomos cando menos en parte escoitadas.
En cambio, segundo Brétemas, a situación é moi confusa e a maioría da militancia viguesa estaba pola expulsión, quizais adiada por simple oportunismo electoral.

Xornadas da memoria histórica en Fisterra: homenaxe ó alcalde republicano Cipriano Fernández

Da crónica de La Voz de Galicia (ed. Carballo. Foto Xesús Búa, LVG): (a crónica completa)

El primer invitado a hablar sobre la época fue el escritor, historiador y académico Márcos Valcárcel, quien aportó abundante documentación sobre esos convulsos años de la historia de España y de Galicia, proyectando numerosas fotografías de entonces.Valcárcel habló sobre el desarrollo cultural entre 1900 y 1936. «Foi o momento máis rico da historia da cultura en Galicia», dijo, refiriéndose tanto al desarrollo de la literatura como a la defensa de Galicia.Valcárcel repasó los hitos históricos que marcaron esa época. La fundación de la Academia Galega (el primer discurso en gallego se pronunció en 1909), el entierro de Curros, la primera vez (1910) en que abrió el curso universitario con un discurso en gallego (a cargo de Lois Porteiro) o la creación de la primera cátedra de gallego-portugués, en 1912, en Madrid. «Foi un momento moi plural, onde confluían vías moi diferentes», dijo. Para el historiador, en aquello años «había vontade explícita de facer unha nación». Fue la época de la creación de editoriales como Céltiga o Lar, que buscaban llegar a las masas y en las que no sólo publicaron galleguistas. «A construcción da identidade foi obra de moitísimas mans», dijo el historiador, que también habló de la figura imprescindible, para entender el galleguismo, de Manuel Murguía.

P.S.: Nas mesmas xornadas participarán o luns 2 e mércores 4 de abril Miro Villar, Xosé Luís Axeitos, Carlos Etxeberría, Luís Lamela García, Xesús Alonso Montero e un amplo abano de poetas galegos (no recital do mércores).

Como nota curiosa, facer constar que na inauguración, presidida polo alcalde, estiveron presentes tamén membros doutros grupos, como a concelleira do BNG. Chamou a atención, en cambio, a ausencia do candidato e concelleiros do PSdG-PSOE e mesmo se correu o ruxe-ruxe de que existira consigna socialista de non asistir por estar o acto encabezado por un alcalde do PP, que preside o concello que patrocinaba todos estes actos.