Cabo vírgenes
Afonso Vázquez-Monxardín
La Región, 25-04-2009
Se cadra foi polo que oíra contar dunha patria desaparecida varias veces e repartida por outros máis poderosos a bocados. Se cadra foi polo espírito aventureiro que levara aos seus avós polacos a vivir en Entrerríos en vez de quedar ao calor dos seus conveciños en Buenos Aires.
Se cadra foi simplemente por ambición por iso era vocacionalmente buscador de ouro ou porque estaba tolo. Si, dicían os seus veciños que estaba un pouco tolo. O caso é que un día despois de sentir na radio os problemas fronteirizos con Chile, o das illas do sur de Tierra de Fuego, a cuestión dos xelos patagónicos, despois de buscar eses sitios no mapa e estudalos con atención... chegou el só á conclusión de que Chile ía mover os marcos fronteirizos empezando polo sur para aproveitarse daquelas soídades inmensas. Así, cambiando de noite os fitos, pouco a pouco arrimaríanse a Río Gallegos, despois caería Santa Cruz, logo Comodoro, Trelew... Sempre oíra que Chile non era de fiar.
Non o pensou máis. Apañou catro cousas e montou no tren. Foi dando tumbos -non tiña un peso- e ao cabo de dous meses chegou á entrada do estreito de Magallanes, sobre o Atlántico, á mesmiña punta do cabo Vírgenes. Alí preguntou por Chile. O fareiro solitario indicoulle co dedo o último marco.
Pensou inmediatamente que xa o correran e que o fareiro era cómplice. Para vixiar que non o moveran, decidiu quedar ao pé do cilindro de pedra. Pouco e pouco montou unha cabana desastrada. Ao principio o fareiro pensou que non rexía. Depois estivo seguro e un pouco por piedade outro pouco por un aquel de curiosidade, foille cedendo materiais. Os militares indicáronlle que se retirara cen metros do marco. El, obediente, así fixo. Ao principio espreitaba de noite. Pouco e pouco foi alongando as vixilias ata que decidiu que abondaba como comprobar polas mañás. Axiña empezou a buscar ouro bateando auga de regatos ou escaravellando na terra dos cantís entre lobos, elefantes mariños e pingüíns, acobillándose como podía dun vento que xeaba a alma. Cando se lle acabaron as provisións, deu en cazar lebres, despois armadillos, algún guanaco. Despois curtiu peles que lles vendía aos militares do posto. Un día houbo unha morte. Un mapuche chileno apareceu acoitelado onda a soidade da súa cabana.
Os militares, apercibidos polo fareiro, collérono e levárono ao cárcere de Río Gallegos.
Xuraba que fora atacado de noite na caba na. Que o marco non tiña nada que ver.
Ao cabo do mes chegaron informes de Punta Arenas. Sobre o chilote había orde de busca e captura: era un perigoso criminal fuxido do penal de Puerto Natales. Soltárono. Voltou ao cabo xurando non saír de alí na vida. Pasou aínda trinta e sete anos vixiando o marco e sobrevivindo tamén coas cousiñas que vendía aos que se achegaban: cachos de ferros retortos e botellas rotas, madeiras talladas de naufraxios e contando historias soñadas a quen quixese oílas... Un día xa vello e canso, sentiu que lle estralaban os ósos dos cadrís e caía ao chan. Soubo que a cousa era a fin. Vira moitas ovellas, moitos guanacos, moitas maras vellas ás que lle acontecía o mesmo. Sen os ósos dos cadrís tiña a arquitectura da vida fundida.
Nada se podía agardar. De alí non ía saír.
Arrastrouse sobre os cóbados suando no frío ata o estremo da cabana. Apañou unha coitela de desbastar coiro. Sen pensar máis, cun sorriso de alivio, pasouna premendo con forza e suavidade sobre a xugular e notou ao tempo un chorro quente sobre o pescozo e axiña que se lle varría a vista e se enchía todo de luz. Moita luz. Tanta como vira xunta en toda a súa vida nas néboas daquela terra estraña e fría.
Afonso Vázquez-Monxardín
La Región, 25-04-2009
Se cadra foi polo que oíra contar dunha patria desaparecida varias veces e repartida por outros máis poderosos a bocados. Se cadra foi polo espírito aventureiro que levara aos seus avós polacos a vivir en Entrerríos en vez de quedar ao calor dos seus conveciños en Buenos Aires.
Se cadra foi simplemente por ambición por iso era vocacionalmente buscador de ouro ou porque estaba tolo. Si, dicían os seus veciños que estaba un pouco tolo. O caso é que un día despois de sentir na radio os problemas fronteirizos con Chile, o das illas do sur de Tierra de Fuego, a cuestión dos xelos patagónicos, despois de buscar eses sitios no mapa e estudalos con atención... chegou el só á conclusión de que Chile ía mover os marcos fronteirizos empezando polo sur para aproveitarse daquelas soídades inmensas. Así, cambiando de noite os fitos, pouco a pouco arrimaríanse a Río Gallegos, despois caería Santa Cruz, logo Comodoro, Trelew... Sempre oíra que Chile non era de fiar.
Non o pensou máis. Apañou catro cousas e montou no tren. Foi dando tumbos -non tiña un peso- e ao cabo de dous meses chegou á entrada do estreito de Magallanes, sobre o Atlántico, á mesmiña punta do cabo Vírgenes. Alí preguntou por Chile. O fareiro solitario indicoulle co dedo o último marco.
Pensou inmediatamente que xa o correran e que o fareiro era cómplice. Para vixiar que non o moveran, decidiu quedar ao pé do cilindro de pedra. Pouco e pouco montou unha cabana desastrada. Ao principio o fareiro pensou que non rexía. Depois estivo seguro e un pouco por piedade outro pouco por un aquel de curiosidade, foille cedendo materiais. Os militares indicáronlle que se retirara cen metros do marco. El, obediente, así fixo. Ao principio espreitaba de noite. Pouco e pouco foi alongando as vixilias ata que decidiu que abondaba como comprobar polas mañás. Axiña empezou a buscar ouro bateando auga de regatos ou escaravellando na terra dos cantís entre lobos, elefantes mariños e pingüíns, acobillándose como podía dun vento que xeaba a alma. Cando se lle acabaron as provisións, deu en cazar lebres, despois armadillos, algún guanaco. Despois curtiu peles que lles vendía aos militares do posto. Un día houbo unha morte. Un mapuche chileno apareceu acoitelado onda a soidade da súa cabana.
Os militares, apercibidos polo fareiro, collérono e levárono ao cárcere de Río Gallegos.
Xuraba que fora atacado de noite na caba na. Que o marco non tiña nada que ver.
Ao cabo do mes chegaron informes de Punta Arenas. Sobre o chilote había orde de busca e captura: era un perigoso criminal fuxido do penal de Puerto Natales. Soltárono. Voltou ao cabo xurando non saír de alí na vida. Pasou aínda trinta e sete anos vixiando o marco e sobrevivindo tamén coas cousiñas que vendía aos que se achegaban: cachos de ferros retortos e botellas rotas, madeiras talladas de naufraxios e contando historias soñadas a quen quixese oílas... Un día xa vello e canso, sentiu que lle estralaban os ósos dos cadrís e caía ao chan. Soubo que a cousa era a fin. Vira moitas ovellas, moitos guanacos, moitas maras vellas ás que lle acontecía o mesmo. Sen os ósos dos cadrís tiña a arquitectura da vida fundida.
Nada se podía agardar. De alí non ía saír.
Arrastrouse sobre os cóbados suando no frío ata o estremo da cabana. Apañou unha coitela de desbastar coiro. Sen pensar máis, cun sorriso de alivio, pasouna premendo con forza e suavidade sobre a xugular e notou ao tempo un chorro quente sobre o pescozo e axiña que se lle varría a vista e se enchía todo de luz. Moita luz. Tanta como vira xunta en toda a súa vida nas néboas daquela terra estraña e fría.
Entradas
