Opinións críticas sobre literatura, de MIGUEL ANXO FERNÁN VELLO (Galicia Hoxe 14-10-08)

Tres opinións ben diversas: Francisco Rodríguez, Carod-Rovira, Rexina Vega.

A erguer unha videira...

andoliña martes 14-10-08

Que cousa é a vida? Vaia pregunta para un martes pola mañá, nesta contraportada onde sería imposible calquera proxecto de resposta. Cada artista, cada poeta, cada filósofo, ten a súa resposta e todas son quizais válidas. Aínda máis: de certo, cada individuo e en cada hora, en cada etapa da súa vida, tería algo que dicir ó respecto.
Eu gusto sobre todo do que din os poetas. Collo un libro, sempre próximo, O espírito da Terra, de Miguel Torga. E leo a súa Bucólica, escrita en San Martinho de Anta, 1937: "A vida é feita de nadas/ De grandes serras paradas / À espera de movimento; / De searas onduladas pelo vento; / De casas de moradia / Caídas e com sinais/ De ninhos que outrora havia / Nos beirais; / De poeira; / De sombra de uma figueira; / De ver esta maravilha: / Meu pai a erguer uma videira / Como uma mãe que faz a trança à filha". Non é mala resposta, non: a marabilla do pai coa súa videira, da nai facéndolle as trenzas á súa filla.
Vaia en homenaxe, se mo permiten, de Ramiro Fonte, poeta e novelista, autor desa excepcional triloxía que comeza en Os meus ollos. E con el, en lembranza tamén do sociólogo Xoán Bouzada e do pedagogo Suso Jares: tempos mouros estes meses para a nosa cultura.

A MIRADA RETIDA ( Marcos Valcárcel, La Región 12-10-08)

O TRÁFICO.

Esta é unha das fotos antigas que me fixo chegar, de forma moi xenerosa, Xesús G. Tobío. El mesmo sitúaa no tempo cara 1955: así amosaba a súa fisionomía a rúa de Capitán Eloy, naquel momento. Recoñécense ben edificios como o Banco de España ou as casas do Cine Xesteira e a que ten hoxe nos baixos a tenda de Cortefiel. Antes chamouse esta rúa a Estrada de Trives e, na Segunda República, rúa de Basilio Álvarez, o líder agrario e do Partido Radical; hai un ano rebautizouse como rúa da Concordia. Por sorte consérvanse varias fachadas, non todas, desta vía que baixa ata o Progreso e deixa ver ó fondo, aínda hoxe, o edificio do Seminario. No cruce co Paseo pódese ver unha “máquina do tren” dunha castañeira e un neno que baixa todo alegre na súa bicicleta. E ben que podía naqueles tempos! O garda coa chaquetiña branca ó seu carón non ten nada que facer, porque aínda nos 50 o tráfico era moi escaso e case non había accidentes no espazo urbano. De feito, aparcados, eu conto un total de seis automóbiles (un deles, un Seat do pai do amigo que me mandou a foto). De seguro viven hoxe ourensáns que xogaron cando nenos no marco desta evocadora imaxe.

TARDE AFRICANA EN SAN FROILÁN
(Luzada contubernal), de Xosé M. González

Beireando o parque Rosalía de Castro, a rúa Puro Cora fervía de postos, vendedores, transeúntes. En tarde sabatina, véspera das Mozas, o tempo meteorolóxico resolvera definitivamente comportarse, á par da policía. Cousa tal remexía no caletre o Abdul, cincuenta anos, rala barba, chilaba e bonete, entremedias no xentío e aínda axexante. Os días anteriores, a operación contra-manteiros dera duro na súa mercadoría e gaños. Pero o cidadán xeralmente non lles era hostil, e cara a hoxe teoricamente había un acordo de tolerancia final; nada, porén, que merecese confianza definitiva.

No cruzamento Ribadeo-Puro Cora proliferaba o artigo no chan; coiro, discos. Maior e experiente, Abdul exercía o seu primado honorífico e referencial non perdendo ollada sobre os compatriotas máis mozos; agora mesmo, por exemplo, Muhammad falaba lucindo un pouco usual, branco e pleno sorriso, o mesmo que tacitamente ostentaban Ahmed, Amin e o curmán, alí mesmo ao lado. Todos eles dando fronte ou esguello a un weex aparentemente en leria co Muhammad; finalmente, o branco ergueu unha man acenando despedida e o xesto cordial, matizado talvez por un aquel de estrañeza, demorou algúns segundos en abandonar as faces.

Seguiu a andar, a conveniente explicación admitía espera. De súpeto, alguén o interpela, mecanicamente responde e un hábito tan inveterado coma a propia existencia demora comprensión acaída para o suceso inesperado, impensable, case marabilloso: aquel weex, o mesmo branco anteriormente albiscado onda os compatriotas, alto practicamente á súa par, algo falto de Kawar sobre a fronte, estáballe falando en wolóf e xa marcha; reaccionando, chámao decontado: “Kai!” e inquire o modo e ocasión da necesaria e nada accesible aprendizaxe lingüística. “Aquí, en Lugo, hai moi bos enseignants, tal este home”; a apurada negativa, un tanto somnolenta, do indicado, a media risa do que fala africano suxiren broma, así é que retribúe con beizos, menos con ollos e marcha adiando interpretacións, devolvendo atención á njaay. O outro retoma vía cara ás barracas e non anda só, hai outros cinco varóns (un dille ao primeiro algo como “Dakowa”) e tres jigeen en trato notoriamente igualitario. O Abdul nada manifesta, nada amosa da súa desaprobación; como for, unha ausencia de meses, a evidencia súpeta das dúas esposas aló en Dakar impón a súa lei, carne, sangue; e estes femininos, agraciados, rotundos continentes fan evocar, á marxe da vontade, a crianza de numerosa prole.

Chega á praza de Avilés, vira e colle camiño cara a un edificio de Recatelo, onda a Casa Rivas. De alí vén agora ese mociño novo, o Mâlik: “Baye! Antes, un weex que viña de por aí arriba faloume en wolóf. Paréceche que sería un policía?”. O Abdul non contesta, cavila. “Quizá, pero non deixes derramar a vida, non paga a pena cismar moito niso. Estamos nas mans de Allah, o Grande, o Misericordioso, abenzoado sexa o seu Santo Nome”.