Outra volta atrás
A actitude de López-Chaves e Pedro Arias usando o castelán no Parlamento desafía o pacto tácito mantido polos partidos desde os 80 e a Lei de Transparencia aprobada co bipartito
M. DOPICO
Galicia Hoxe, 27.02.2010
A actitude amosada esta semana polos deputados do PP Ignacio López-Chaves e Pedro Arias, intervindo en castelán no Parlamento, supón un desafío aberto ao pacto tácito mantido e adoptado na cámara en favor do galego xa desde o goberno tripartito, cando se estreaba a autonomía, co obxectivo de prestixiar a lingua propia do país nun contexto social marcado pola diglosia.
Precedentes do comportamento de López-Chaves e Pedro Arias poden lembrarse, porén, facilmente. Mentres o actual líder da oposición ao goberno do PSOE en Madrid, Mariano Rajoy, manifestaba a súa vontade de usar o castelán nas súas funcións como vicepresidente da Xunta, o daquela presidente, Xerardo Fernández Albor, defendía o deber de coñecer o galego e o dereito de usalo fronte á sentenza do Tribunal Constitucional que negaba ao galego un estatuto de deber.
Polos mesmos anos que o tamén deputado, e alcalde da Coruña, Francisco Vázquez, se pronunciaba en contra dunha suposta "imposición" do galego, o PP, con Manuel Fraga, artellaba o seu programa "galeguista". O que foi presidente da Xunta durante 15 anos chegou mesmo a recomendarlle a Rajoy que aprendese galego...
O actual presidente do goberno galego, Alberto Núñez Feijóo, defendeu a "liberdade de elección persoal" dos deputados para expresarse no idioma que consideren, en coherencia co discurso da "liberdade" que o PPdeG abrazou co seu liderato, en confluencia con UPyD, Galicia Bilingüe ou certos medios de comunicación. -O xornalista Federico Jiménez Losantos tense posicionado de xeito claro neste debate-. Núñez Feijóo sostivo que "a comunidade é bilingüe e o regulamento do Parlamento recolle esa liberdade". En efecto, o regulamento da cámara di que os deputados poderán facer uso, indistintamente, do castelán e do galego. A Lei de Normalización Lingüística establece que o galego, "como lingua propia de Galicia, é lingua oficial das institucións da Comunidade Autónoma", sen prexuízo de que o sexa tamén o castelán.
O Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega (PXNLG), aprobado por unanimidade de todos os grupos políticos no ano 2005, salienta que "non deixa de ser sorprendente que todos os cargos públicos, sen diferenzas de partido e só con contadas excepcións, asumisen o uso oral da lingua galega no exercicio do seu cargo. Antes da autonomía este era un terreo infranqueable". Sinala como punto forte o "uso unánime no Parlamento de Galicia" e como punto feble a "utilización ritual do galego por parte dalgúns cargos públicos" e a "instrumentalización política".
Non existía, así, un mandato legal claro en favor dun uso preferente do galego no Parlamento, -o Tribunal Constitucional avala que se estableza unha utilización normal, habitual, da lingua propia, sempre que non se exclúa o castelán-. Pero co goberno bipartito aprobouse, -a iniciativa da consellaría de Presidencia, que dirixía o socialista Xosé Luis Méndez Romeu-, a Lei de Transparencia e Boas Prácticas, que no seu artigo 15 recolle como un dos principios de actuación dos membros do Goberno e altos cargos da administración que "usarán normalmente o galego, oralmente e por escrito".
Esta lei, xunto co PXNLG, constitúe o soporte da proposición non de lei que, por iniciativa do voceiro en materia lingüística do BNG, Bieito Lobeira, foi aprobada por unanimidade dos tres grupos parlamentarios hai só uns días para que "o Parlamento de Galiza inste a Xunta de Galiza para que en cumprimento da legalidade vixente poña en coñecemento dos seus cargos públicos a necesidade de facer uso público, tanto oral como escrito da lingua galega no desempeño da súa responsabilidade pública".
Lobeira lembrou que "o presidente da Xunta, a conselleira de Facenda, Marta Fernández Currás, o conselleiro de Cultura, Roberto Varela, a conselleira de Traballo, Beatriz Mato, o conselleiro de Industria, Xavier Guerra, e a conselleira de Sanidade, Pilar Farjas, utilizan o español nas súas intervencións". O propio Feijóo recomendara aos seus deputados que se non sabían galego a aprendesen. López-Chaves e Pedro Arias negáronse, esta semana, a usar en galego no Parlamento, malia as protestas do BNG, e malia que o PP apoiou o acordo proposto por Lobeira.
OPINIÓNS Unha cuestión de coherencia
Bieito Lobeira lembra, -ademais da negativa de Rajoy a falar en galego-, que a "primeira vez que se rompeu" o pacto tácito entre os partidos polo uso da lingua propia do país no Parlamento foi "co deputado Castelao Bragaña. Aínda que era un caso especial, pois acababa de chegar de Arxentina". Se non se avanzou máis na desgaleguización da cámara galega, opina este deputado, foi grazas "á firmeza do BNG". -Poderiase recordar, co gallo desta reflexión de Lobeira, a postura activa en prol do galego de Xosé Manuel Beiras cando era o único parlamentario nacionalista-.
A profesora de dereito administrativo na Universidade de Santiago e experta en dereito das linguas Alba Nogueira sinala que "non hai unha norma taxativa" que estableza a obrigatoriedade de que os cargos públicos usen o galego no Parlamento, alén dese principio que recolle a Lei de Transparencia. Pero apunta que se o PP apoiou unha proposición non de lei neste sentido, "iso debería ter algún tipo de efectos".
Ademais, indica, utilizar o galego no Parlamento é unha cuestión de "responsabilidade" coherente coas "funcións de autogoberno". O mesmo pensa o presidente da Mesa pola Normalización Lingüística, Carlos Callón, que sinala que "se son os representantes de Galicia, deben falar en galego, e non porque unha lei llelo teña que mandar".
Entradas
