GALICIA-EUROPA-NÓS (2)

Solicitouse aquí información da exposición Galicia-Europa-Nós, que se exhibe no Museo do Pobo Galego e que organizou a Fundación Otero Pedrayo.
Polo de agora, ofrecemos ós lectores o esquema de toda a mostra e os textos dos primeiros paneis (o panel 2, de seguido e os paneis da primeira parte en comentarios).

A nova da inauguración da mostra en Galicia Hoxe e en La Voz de Galicia. Foto Xoán Crespo, de Galicia Hoxe.
A mostra estará nos locais do Museo do Pobo Galego ata o 15 de xullo.

1. Portada e título da exposición. Presentacion.Créditos.
PRIMEIRA PARTE
2. A Galicia atlántica. Mapa das relacións da Galicia prerromana coa Europa mediterránea e atlántica. O comercio do estaño. A cultura dos megalitos. De Dombate a Carnac e Stonhengue.
3. Galicia na romanización e os suevos. Prisciliano, Hidacio, Exeria, etc.
4. O mito artúrico e Galicia
5. O camiño de Santiago e a arte románica
6. Poetas occitanos. Poetas galego-portugueses.
7. O colexio dos Irlandeses. Comercio das vilas marítimas co norte de Europa
8. Ilustrados e liberais. Relacións con Europa.
9. Galicia vista polos europeos. Románticos e viaxeiros.
SEGUNDA PARTE
10. O galeguismo e Europa. O discurso da xeración Nós
11. Castelao viaxa por Europa. As cruces de pedra na Bretaña. Diario...
12. Vicente Risco viaxa por Europa. Mitteleuropa...
13. Otero Pedrayo e Europa. Adrián Solovio e Arredor de si...
14. Plácido Castro no Congreso das Nacionalidades Europeas
15. A Xeración Galaxia
16. A BBC e os programas en lengua galega.
TERCEIRA PARTE
17. O nacemento da Nova Europa. Despois da segunda guerra mundial
18. Continuación
19. Declaración Schuman. 9 Maio. Día de Europa. O Discurso de Castelao en pro da federación europea (1948).
20. A evolución do mapa europeo dende 1957.
21. Institucións europeas. Presenza de Galicia nelas.
22. Continuación.

(2) Memoria de pedras e ouro (a Galicia atlántica).
A historia naceu, como nace o sol, en oriente. O paleolítico, do que tan pouco sabemos, iníciase nas terras do leste de África e pasa a Europa, hai centos de miles de anos. O neolítico, a produción dos alimentos e a sedentarización, acougar nun lugar, comezou nas terras do Tigris, Eufrates e Nilo, uns 10 mil anos atrás. Pouco e pouco foise achegando ás terras occidentais e atlánticas polo curso do Danubio e polo gran camiño aberto do mar Mediterraneo. Así, ao redor do terceiro milenio antes de Cristo, conviven as culturas megalíticas mediterraenas –Malta, Cerdeña, Baleares, Almería...- coas occidentais de Portugal e Galicia e, máis alá, de Bretaña e das illas Británicas. A posición de metade de camiño entre o Mediterraneo e o norte de Europa de que goza Galicia, fará que xogue un papel de relación entrambos mundos que só coñecemos de forma difusa, e que se vai aclarando a medida que avance o tempo. O Dolmén de Dombate, os menhires como a Lapa de Gargantáns, e os petroglifos de Campo Lameiro, terán as súas correspondencias nos outros fiesterres atlánticos como Carnac (Bretaña) Stonehenge (Inglaterra) ou Newgrange (Irlanda).
Os contactos de orixe fanse máis intensos e constantes desde a Idade do Bronce, pois as producións materiais –espadas, alabardas, etc- entre os fisterres atlánticos da Bretaña, Inglaterra, Irlanda e Galicia, son idénticas, e moi semellantes os tesouros aureos de brazaletes e vasos, como o de Caldas de Reis.
Naquela altura, sabemos que fenicios e tartesos percorrían os mares occidentais en busca do estaño que precisaban para a elaboración do bronce. No século IV a.C. Rufo Festo Avieno fálanos das antigas expedicións en busca das Casitérides, illas de localización difusa, no occidente atlántico. A Avieno tamén debemos a información duns novos poboadores -“saefes” – que se superporían a outro anterior, “oestrimnios”, máis antigos. Esta noticia dos “saefes” vén sendo interpretada como a única referencia escrita á chegada dos pobos célticos a Galicia en varias ondas a partir do século IX. Estes celtas, se cadra non foron moi numerosos pero si o suficientemente importantes para deixar fondas pegadas en varios campos da nosa historia. Na ourivería, os torques, arracadas, brazaletes... Na toponimia, Lugo, Coruña... e o propio nome de Galicia. No sistema de poboamento... “castros” para nós, “hill forts” para os ingleses... E sobre todo tamén, como pezas claves no proceso de construción dunha identidade mítica no século XIX, tal e como aconteceu con outras culturas todo ao longo da Europa daqueles tempos.

EUROPA, GALICIA E A XERACIÓN NÓS
Andoliña 9 maio . Imaxe de Castelao, "Versión dun retrato de Cranach", no Diario 1921)

Vaise inaugurar hoxe en Compostela, coa presenza do presidente da Xunta, a exposición “Galicia, célula de universalidade. Europa e a Xeración Nós” que organizou a editorial Galaxia e que se exhibirá no Museo do Pobo Galego. Afonso Monxardín e o que escribe somos os responsables do comisariado da mesma, convidados para ese labor por Víctor Freixanes. Agardamos que esta mostra e as actividades paralelas que se van facer en Compostela e en Trasalba chamen a atención sobre a íntima vinculación que o galeguismo histórico tivo dende sempre coa idea de Europa. A Xeración Nós foi o momento central desa relación e na obra de Vicente Risco, Otero Pedrayo, Castelao ou Plácido Castro faise ben patente esa comunicación: todos eles beberon na cultura europea e definiron a idea deste país dende as súas máis fondas raíces como unha ponla do edificio cultural que naceu arredor do mito artúrico, o Camiño de Santiago e a arte románica.
“Europa non ten pra nós ren que nos adeprender. Somos Europa, traballamos no cerne europeo”, escribiu Otero Pedrayo con orgullo e clara conciencia de que o futuro da cultura galega era inseparable da nosa identidade europea. E niso andamos aínda.

O Doutor Gallego. // Consolo Armesto.
Pan por Pan 9 maio. (+) Necrolóxica de XRQ en La Región.

Case todos os ourensáns poderían contar moitas anécdotas sobre o querido doutor Luís Gallego Domínguez. Eu tamén: tratoume dende neniño e lembro velo chegar a casa para sacarnos da febre con algunha inxección ou amaño semellante. Curaba tanto coa súa bonhomía como cos seus moitos saberes. Moitas décadas despois tratou a miña nena, aínda un bebe, e sempre con acerto. Tiña un ollo clínico asombroso: persoas máis vellas que o que escribe andan por Auria e débenlle a vida. Era tamén un home bo, na definición máis profunda da palabra: como todo o mundo sabe, só pensaba nos seres humanos e non no beneficio económico. Todos o querían. O azar quixo que onte coñeceramos tamén a morte de Consolo Armesto, a nai do amigo e historiador Alberte Romasanta, á súa vez moi grave hai moitos meses. A miña solidariedade, nesta hora de dor, coas dúas familias.

CHELO ARMESTO IN MEMORIAM (XRQG)

Chelo Armesto, muller vital e entusiasta, e o seu home, o cabal Antón Romasanta, foron durante sesenta anos un exemplo de parella unida e aberta a todo o mundo: a amizade e o galeguismo eran os seus sinais de identidade. Paseantes incansables das nosas rúas, a súa palabra amable e o seu saúdo cortés formaron parte da paixase urbana durante décadas. Sempre atentos e cariñosos, alegrándose das cousas boas dos demais, e tolerantes e comprensivos cos defectos humanos, a voz melodiosa e os ollos espelidos da Chelo e a voz grave e serena do Antón, eran unha inxección de optimismo, de vida.

Nos anos sesenta Chelo e Antón, ou Antón e Chelo, fóronse achegando ás ideas galeguistas a través das misas en galego da Catedral. Logo, nos anos setenta, participarían na nova xeira da Agrupación Cultural “Auriense”. Eran tempos de cambio, de renovar fidelidades co País, e Antón e Chelo deron de forma natural, consecuente, no novo nacionalismo galego. Sen pedir nunca nada a cambio, sempre con discreción e eficacia, achegaron os seus recursos persoais á causa nacionalista.

No seu antigo piso de San Francisco fraguáronse moitas xuntanzas semiclandestinas. Alí reuníase o comité electoral da coalición Bloque Nacional-Popular Galego (BN-PG), formado pola UPG e máis a AN-PG, durante as primeiras eleccións de 1977. Como anfitriona, todas as noites Chelo ofrecía, xentil e xenerosa, café, auga mineral, licor café, whisky e todo o que fixera falta, aos dirixentes nacionalistas alí reunidos: Bautista Álvarez, Xaquín Méndez Anta (o “Rubio”), Fernando Pérez López (o “Fernando de Sarria”), Alfredo Suárez Canal ou Antón Sánchez Rivero (o “Antón da armería”).

Chelo Armesto e Antón Romasanta gardaron sempre fidelidade aos seus amigos e ás súas ideas, liberadoras, positivas, dunha Galicia dona de seu. Pais amantísimos, os seus tres fillos, Ana, Anxo e Alberte, herdaron deles a bonhomía e o amor a Galicia e a súa lingua e cultura. Pero non como adoutrinamento pasaxeiro, senón como emanación natural dunha humanidade que xurdía imparable a mans cheas.

Chelo Armesto, a cálida e bondadosa Chelo, deixou este mundo hai uns poucos días, despois dunha enfermidade que soubo encarar coa súa discreta dignidade. Moitos dos seus familiares, amigos e coñecidos dixéronlle adeus nunha calurosa tarde de maio co corazón encollido. Queda Antón, o cabal e xeneroso Antón, e os seus fillos. Vaian para Chelo e para todos eles o noso recordo e a nosa aperta: en nome de tantos e tantos que tivemos, temos e teremos a fortuna de coñecelos e de querelos.