Pobo e lingua FUNDACIÓN PREMIOS DA CRÍTICA GALICIA
PROPOSTA pública a favor do galego auténtico, a favor dun idioma non artificioso.
PROCLAMA a favor dunha humilde e entrañable partícula mergullada nas raíces da realidade vital da lingua.
MANIFESTO DOS CENTO SETENTA en defensa da verdadeira conxunción copulativa: a que nos conforta en “pan e viño”, a que nos divirte en “cóxegas e moxetes”, a que nos orballa en “Laiño e Lestrove”, a que nos compromete en “dereitos e deberes”, a que nos anima en “saudiña e que cante o merlo”, a que nos engaiola en “liberdade e xustiza” e a que nos confraterniza en “galegos e galegas”, “galegos e galegas”.
Desde hai séculos, as persoas verdadeiramente identificadas co xenio da lingua galega nunca pronunciaron “i” nas formulacións idiomáticas que encabezan este CHAMAMENTO ( Outra cousa sería se o segundo termo comezase por vogal: neses casos a opción e ou i dependería dos criterios fónicos e estilísticos dos falantes).
Hai tempo que o noso oído fisiolóxico e idiomático percibe, en non poucos falantes, “galegos i galegas”, con ese “ i ”que é, filoloxicamente, ilexítimo, ilegal, iletrado, ilícito, iincuo.
Por se fose pouco, a ilicitude medra dun xeito especial, entre cidadáns e cidadás que ocupan postos importantes no eido político e sindical (infelizmente, tamén, no cultural e mediático). Trátase, pois, de cidadáns e cidadás que, polo mero feito de falaren desde tribunas relevantes, lexitiman o “ i “ ilexítimo e inepto, e , en certos casos, sementan o desconcerto nos herdeiros auténticos do xenio do idioma.
Sabido é que hai pais e avós, galegofalantes enxebres, non sofisticados, que, cando oen (na radio, na televisión, no Parlamento, no mitin…) ós seus fillos, ós seus netos (conselleiros, deputados, directores xerais…), chegan á conclusión de que o seu vello falar( o seu honrado “pan e viño) non é bo, non é moderno, non é fino: que é da aldea.
Tamén sabemos que hai pais e avós que, ante os seus fillos e netos instalados no poleiro mediático, defenden, con dignidade, o pan e mailo viño e mesmo os alcuman de castelanistas ( “pan y vino” ) mesturados de lusistas, pois, en portugués, a pronuncia desta conxunción copulativa é i . Aínda así, a tribo dos do “ i “ medra, e cómpre que non se consolide.
Sexa cal for a explicación deste sofisticado fenómeno, sexa cal for a explicación (que non xustificación) de pronuncia tan ilexítima, chegou a hora de dirixírmonos ós falantes con responsabilidades públicas para que asuman comportamentos lingüísticos dignos da súa relevancia social, non só no caso denunciado neste MANIFESTO senón en todos aqueles que revelan nula ou ínfima sensibilidade idiomática (a desaxeitada colocación do pronome átono, os lleismos, cantas formas verbais compostas, a ausencia de infinitivos conxugados,etc.etc.etc.)
Hoxe por hoxe a nosa PROCLAMA, o noso MANIFESTO, é un aturuxo filolóxico a favor da humilde, da entrañable, da enxebre conxunción copulativa e , tan frecuente no noso idioma.
Con pan e viño ándase o camiño.
Na Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra, 24 de febreiro de 2007.
(170 aniversario do nacemento de Rosalía de Castro, da escritora que dixo que a poesía galega era “toda música e vaguedade)
PROPOSTA pública a favor do galego auténtico, a favor dun idioma non artificioso.
PROCLAMA a favor dunha humilde e entrañable partícula mergullada nas raíces da realidade vital da lingua.
MANIFESTO DOS CENTO SETENTA en defensa da verdadeira conxunción copulativa: a que nos conforta en “pan e viño”, a que nos divirte en “cóxegas e moxetes”, a que nos orballa en “Laiño e Lestrove”, a que nos compromete en “dereitos e deberes”, a que nos anima en “saudiña e que cante o merlo”, a que nos engaiola en “liberdade e xustiza” e a que nos confraterniza en “galegos e galegas”, “galegos e galegas”.
Desde hai séculos, as persoas verdadeiramente identificadas co xenio da lingua galega nunca pronunciaron “i” nas formulacións idiomáticas que encabezan este CHAMAMENTO ( Outra cousa sería se o segundo termo comezase por vogal: neses casos a opción e ou i dependería dos criterios fónicos e estilísticos dos falantes).
Hai tempo que o noso oído fisiolóxico e idiomático percibe, en non poucos falantes, “galegos i galegas”, con ese “ i ”que é, filoloxicamente, ilexítimo, ilegal, iletrado, ilícito, iincuo.
Por se fose pouco, a ilicitude medra dun xeito especial, entre cidadáns e cidadás que ocupan postos importantes no eido político e sindical (infelizmente, tamén, no cultural e mediático). Trátase, pois, de cidadáns e cidadás que, polo mero feito de falaren desde tribunas relevantes, lexitiman o “ i “ ilexítimo e inepto, e , en certos casos, sementan o desconcerto nos herdeiros auténticos do xenio do idioma.
Sabido é que hai pais e avós, galegofalantes enxebres, non sofisticados, que, cando oen (na radio, na televisión, no Parlamento, no mitin…) ós seus fillos, ós seus netos (conselleiros, deputados, directores xerais…), chegan á conclusión de que o seu vello falar( o seu honrado “pan e viño) non é bo, non é moderno, non é fino: que é da aldea.
Tamén sabemos que hai pais e avós que, ante os seus fillos e netos instalados no poleiro mediático, defenden, con dignidade, o pan e mailo viño e mesmo os alcuman de castelanistas ( “pan y vino” ) mesturados de lusistas, pois, en portugués, a pronuncia desta conxunción copulativa é i . Aínda así, a tribo dos do “ i “ medra, e cómpre que non se consolide.
Sexa cal for a explicación deste sofisticado fenómeno, sexa cal for a explicación (que non xustificación) de pronuncia tan ilexítima, chegou a hora de dirixírmonos ós falantes con responsabilidades públicas para que asuman comportamentos lingüísticos dignos da súa relevancia social, non só no caso denunciado neste MANIFESTO senón en todos aqueles que revelan nula ou ínfima sensibilidade idiomática (a desaxeitada colocación do pronome átono, os lleismos, cantas formas verbais compostas, a ausencia de infinitivos conxugados,etc.etc.etc.)
Hoxe por hoxe a nosa PROCLAMA, o noso MANIFESTO, é un aturuxo filolóxico a favor da humilde, da entrañable, da enxebre conxunción copulativa e , tan frecuente no noso idioma.
Con pan e viño ándase o camiño.
Na Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra, 24 de febreiro de 2007.
(170 aniversario do nacemento de Rosalía de Castro, da escritora que dixo que a poesía galega era “toda música e vaguedade)
Entradas
26 comentarios:
Alguén ten unha explicación axeitada para este inzar do "i"?
...lusismo? non creo...descoñecemento?...tampouco...
Sempre está aí a imaxe e proposta do castelán como lingua A, cada vez máis presionante por vía mediática. No caso do "i" e os políticos, penso que se introduciu na súa fala vía discurso formal, un tipo de expresión oral que necesariamente frecuentan. Aínda nos políticos nacionalistas, o aprendido na escola (neste caso, como "contido actitudinal") opera no sub e inconsciente. A conxunción copulativa é forma abundantisimamente utilizada como conector, moi a miúdo incluso en momentos particular e prosodicamente marcados (por exemplo, como elemento intensificador, prolongando a articulación do fonema e introducindo unha pausa posterior: "iii.....").
A escola, a TV... pesan moito. Entra "i" como no seu día entrou "Dios". Aínda falaba eu disto hai tres días cunha figura ben significada do BNG de Lugo, dos que saen case a diario na radio. É absolutamente galegofalante, de berce. Recoñecíao e dicíame: "E que queres que faga?".
Pois algo terán que facer, digo eu. Así é que esta proclama débese difundir masivamente.
É absolutamente impresentable o desleixamento dos políticos galegos verbo dun uso minimamente correcto do galego.
E non só nos neofalantes, senón tamén noutros que levan unha morea de anos no nacionalismo:
Que carallo fai Camilo Nogueira usando sempre cando fala ese ignominioso "i", por exemplo?
as persoas verdadeiramente identificadas co xenio da lingua galega nunca pronunciaron “i” nas formulacións idiomáticas
Mmm... non o teño eu nada claro. Este tipo de regras universais na lingua, Marcos, rematan por ter miles de excepcións. Non creo en grandes fronteiras linguísticas entre os espazos galego e luso e non serei eu quen vaia de hipergaleguista. ¿Estás certo ao 100% de que non poucos escritores galegos chegaron mesmo a usar o "i" na escrita e non só antes de vogal?
Aínda lembro unha leria coa que os profesores de galego me deron moito a lata, tanto que mesmo os cheguei a odiar: a segunda forma do artigo (unha mala copia da colocación pronominal lusa como despois descubrín estudando portugués) e cos centos de regras de colocación dos pronomes átonos. Por suposto, na práctica cada galegofalante remata colocando o pronome diante ou detrás ou no medio en función da entonación, tal e como fan os ingleses cos adverbios, e non hai mais regra.
Tampouco serei eu quen malle nos neofalantes que fixeron os esforzo de usar o galego a cotío, aínda que digan "galegos i galegas".
Xa era tempo!!! Xa esta ben de escoitar xentiña que aterra a política recen convertida empregando un ¨galego fino¨ (os prexuicios contra o noso rural pesan ainda) pra diferenciarse do galego dos nosos avós, pais , etc. A maioria dos que empregan o ¨iísmo¨ son os do BNG, eu non teño nin idea de onde o sacaron, mais estánlle a facer un dano inmenso a nosa lingua. Temén lembro que xa non e o primeiro nin o segundo caso, os ¨para¨ en troques do noso ¨pra¨, o ¨ao¨en vez do noso ¨ó¨,.... Mais hai que refacela normativa pra contentar ás capeliñas (que son unhas cantas), asi dentro de pouco tocara outra normativa e meterannos o ¨i¨ coma de toda a vida, algo tan noso coma o GRAZAS...
Quede claro tamén unha cousa, non estou acusar os neofalantes de nada,teñen todo o meu respecto. Mais moito millor lles seria que fosen os pobos e aldeas do seus pais ou avós a aprendelo galego non imitar ó galego trapalleiro dos politiquiños trapelos(linguisticamente falando).Eso si, decontado denantes que non nos quede rural!!!
Velaí a miña teoría.
Dáme a impresión de que este "i" que non dá desaparecido da fala dos que normalmente empregan a normativa oficial é un deses trazos distintivos dos que aprenderon galego na época pre-normativa e que aínda persiste na súa fala, coma os consabidos "verba" (palabra), "voltar" (volver), "cras" (clase), etc. Como ademais esta conxunción é unha palabra moi frecuente na fala, o seu uso automatízase e iso facilita que quedase "conxelada" na fala destes individuos.
A orixe dese "i" penso que hai que buscala nun uso lusista, aínda que tamén é probable que se impuxese por analoxía co uso de "i" antes de vogal no galego popular: "o viño i a auga"
Xógome unha cea a que a meirande parte dos "urbanitas" menores de 30 anos e non tendentes ao reintegracionismo xa non teñen este uso.
PAN POR PAN martes 20 febreiro 2007
Manifesto do E. Un amigo, pertencente á Fundación dos Premios da Crítica, mandoume para asinar o Manifesto do E, que xa conta co meu apoio. Trátase de algo tan sinxelo como unha proposta pública a favor dun galego auténtico e dun idioma non artificioso. E céntrase na defensa da nosa verdadeira conxunción copulativa: o noso “e”, din os promotores, “que nos conforta en pan e viño, que nos divirte en cóxegas e moxetes, que nos orballa en Laiño e Lestrove e que nos compromete en dereitos e deberes. Noso dende sempre. Pero é certo que nos últimos tempos medra un “i” ilexítimo e inepto, cada vez máis habitual en personaxes do mundo da política, da televisión ou do aparello administrativo da Xunta. Defendamos, pois, o noso “e” e procuremos evitar aquelas malas prácticas que deturpan a riqueza secular desta lingua de fondas raiceiras que merece todos os respectos e agarimos.
Acho que a pronúncia do do "e" como "í" entrou no galego (como tantas outras couas) por pressom do castelhano: Pan "y" vino, nom dos lusistas nem do português.
Por que entón a maioría dos do BNG falan co ¨i¨ ? Falase co ¨i¨ nalgures da nosa Terra? Son iles os mais contaminados polo castelán? Se ainda foran os do PP...
ai ai, tanto anti-lusismo e afinal tes o blog co "template" en castelán, vaia por deus, oh!
filoloxicamente non pode haber nada que sexa ilexítimo ou ilegal, en tal caso normativamente aceptábel ou inaceptábel.
o animal ese que di que non hai regra para a colocación dos pronomes, había que capalo(estuda papón):
"que fosen os pobos e as aldeas", quererás dicir: que fosen ás vilas e mais ás aldeas? reprobado cun cero.
medrar, percibir... son castelanismos!
"voltar" é galego, ao é só na escrita
suspensos, suspensos, todos, non asino manifesto ningún...
o animal ese que di que non hai regra para a colocación dos pronomes, había que capalo(estuda papón)
Na colocación dos pronomes átonos, na miña escasa experiencia, pois non son filólogo, non encontrei dous libros coas mesmas regras de colocación, o cal me fai pensar que non hai regras universalmente válidas sen milleiros de excepcións, e recoméndolle que escoite os brasileiros e abrirá a súa mente fundamentalista.
Polo menos o manifesto xa conseguiu saltar ao Chuza. Parabéns polo éxito, Marcos.
Pois eu creo que o uso do "i" é simple castelanismo, nada máis: mestura de códigos en xentes que usan tamén a cotío o castelán. E, se é certo o que se di da súa abundancia en cadros do BNG, tamén pode ser, penso eu, que os do BNG falan máis en público en galego (que os do PSOE, sobre todo, e os do PP)e, xa que logo, cometen máis erros. Que deben corrixir, por suposto.
O que debedes facer é poñer as orellas a traballar, ídevos ao medio rural, e xa oiredes ou ouviredes (como queirades)se a pronuncia é /i/ ou /e/. Evidentemente o /i/ aparece nistes neofalantes que non se enteran do "parchís", iso si, meten cazadas coma esta: "Pedro i Xoán".
Creo que independentemente das orixes do "i", este recurso funciona como unha especie de marca ou trazo inconsciente de identidade fetén, nacionalista, diferencialista, etc. É dicir, é un estereotipo tipo "Galiza". Por iso o empregan eses falantes urbanos, que non o perciben como un castelanismo.
E digo eu, nom será que a conjunçom "e" tende ao som do "i" porque é um "e" pechado? Nom tenho certeza mas acho que esta poderia ser esta a razom.
Pois eu tampouco asino o manifesto.
Creo que é excesivo dedicarlle ao carallo do i tanta atención específica.
Nos foros adecuados, reivincidación do galego enxebre. Menos light, menos nescafé. Máis seica, che, se cadra, fraseoloxía, etc. Menos ortodoxia ortoléxica. Máis enxebreza, que é a nosa palabra para autenticidade.
Pero de aí a facer un manifesto, creo que é de máis.
Home, sr. Etxookai, non se trata dun manifesto que esixa que metan alguén no cárcere. Trátase dun xeito de chamar a atención sobre un problema que, de seguir así, vai estragar aínda máis o uso da nosa lingua.
Por Deus, con todolos respectos, non nos tomedes por ¨Candidos¨.Que os do BNG falan mais o galego e por iso estan mais contaminados? Que o ¨i¨ven do castelán? Si,
home, si. Vai ser que os do BNG son os que estan mais castelanizados , mais
que todos os demais xuntos. Obviamente eso é culpa do galego do BNG, non se chamaba galego de ¨minimos¨?. Unha cousa verdaderamente increible no
mundo.Imaxinaivos un catalán de ERC e outro de CIU, ou un euskera do PNV e outro de HB. Ou un castelán do PP e outro do PSOE.Por certo, debinme perder unha ou varias normativas, nos meus tempos un pobo era un pobo, ou unha aldea, agora é unha vila...baixamos poboación mais dannos mais categoría...
Está moi entretido este debate do i
A cantos /as lle escoito falar deste xeito engádolles a etiqueta de "galego falantes de novo cuño porque o require o guión". Dende a miña morea de anos podo dicir que pais , abós , e máis vellos do lugar xamais fixeron uso del.
Eu si firmarei o manifesto, a lingua non pode ter matices diferenciadores como algúns pretenden.
Eu tamén quixera asinar ese manifesto, pero non sei a onde acudir. Alguén me pode dar algunhas indicacións ao repecto? Graciñas.
Se quere asinar, pode enviar un correo a:
ourensalia@terra.es
Para mais información pode visitalo blog: http://www.ourensalia.blogspot.com/
Francamente, a min ese manifesto paréceme dunha pedantería insufrible. Xa o feito de facer un manifesto tan pomposo porque a xente diga "i" en vez de "e" resulta asombroso, pero tampouco pasa de ser unha curiosidade. Eu creo que, á medida que nos imos facendo vellos, vannos aparecndo cada vez máis manías.
O iísmo é a punta de iceberg dunha grande desfeita
Cando me chegou a os oídos a existencia deste manifesto pensei en que por fin este problema do ¨i¨ ía acadar un eco máis que notable debido á súa procedencia,é dicir: A FUNDACIÓN PREMIOS DA CRÍTICA GALICIA. Xa era hora de que se manifestase deste xeito a utilización deste castelanismo,intrusismo ou o que carallo sexa que o único que está a facer e provocar é a contaminación da lingua galega.Eu tamen descoñezo se esta nova forma de sustituilo noso ¨E¨ por ese ¨i¨ é por mor do descoñecemento ou do lusismo (pensamento do que estou totalmente en contra xa que o galego é o galego e o portugués é portugués.A filosofía de moitos de ¨Na Galiza e Portugal escribese e falase igual¨ nin a comparto nin me parece algo coherente.Penso que quen puxo ¨de moda¨ iso do ¨i¨ e creou unha xeracion de seguidores desa nova fala está mais perdido que un polbo nun garaxe e que por moito que fale galego o seu sentimento non é moi nacionalista.En resumo,gracias a OS PREMIOS DA CRITICA por acordarense de este problema e teño claro que este manifesto ademais de estar dando que falar ( e que dará) vai ter unha grande repercusión que todos agardamos que faga reflexionar a todos aqueles que utilizan esa nova conxunción e que volvan á orixinal galega: o E .Saúdos e Felicidades
Antes de mais nada, olá. É a primeira vez que intervenho neste blogue.
O que mais me chama a atenção do texto é a incidência que se faz na copulativa E como marca de pureza. Chama-me a atenção porque um sector do galeguismo ainda está nessas enquanto outro sector estamos noutra:
http://www.agal-gz.org/modules.php?name=Content&pa=list_pages_categories&cid=1
Estamos em 2007, não estamos?
Publicar un comentario