25 feb 2008


Un lema de Nóvoa Santos
La Región 25 febreiro
O artigo completo

Ousadía intelectual. Manuel Rivas rescatou nalgún dos seus libros, creo que en ’O lapis do carpinteiro’, unha cita do doutor e humanista republicano Nóvoa Santos que mesmo podería servir como lema ou consigna de vida: dicía Nóvoa Santos que hai que Ser un pouco bo e un pouco rebelde. O de ’un pouco bo’ está difícil, se non é pretencioso. O de ’un pouco rebelde’ pode intentarse como un bo antídoto contra a estupidización xeral que nos envolve. Entendamos ese ’pouco rebelde’ como convite á ousadía intelectual. A cultura galega necesita hoxe mentes ousadas, que vaian máis alá do que son quen de planificar os xestores culturais e os asesores de nómina.Vexamos un par de casos. Chegou a Ourense o concerto de ’Os mozos do coro’, eses rapaciños franceses que fan auténticos milagres coas súas voces. O Auditorio a rebordar, entusiasmo nos aplausos. E eu pensaba (seguro que outras cabeciñas na sala tamén): Por que ningunha cidade galega conta cun coro de nenos ou mozos? Supón iso un esforzo económico imposible de asumir? Ou é un simple problema de vontade (política) e imaxinación? Outro exemplo. Cando sae á venda a casa da rúa da Paz na que viviron Risco e Otero, símbolo espiritual do país, non tería que estar xa a Consellería de Cultura, de acordo co noso Concello e a Deputación, a mover todos os fíos necesarios para que nese lugar tan cargado de historia se poida erguer un centro cultural dedicado á Xeración Nós? Sería moito pedirlles a eses políticos que logo se enchen a boca a falar do exemplo de Nós? Sería só un exercicio de ousadía intelectual.
Kósovo e a diplomacia
Manuel Figueiras

23 comentarios:

Anónimo dijo...

Dúas grandes ideas -e de non moi difícil concreción- que deberían ser tidas en conta por quen corresponda.

Anónimo dijo...

Modestamente, eu dirixín un coro na escola infantil á que foron os meus fillos todos; serían seis ou sete anos, e fun cesado informalmente por cuestións de política interna, puramente partidaria (nada que ver con PP, PSOE ou BNG; de partido interno). Desculpen a alusión persoal, pero ás veces esas cousas teñen esas outras.

Sobre a Xeración Nós: xa hai moitos anos que eu entendo imprescindible un centro ourensán de referencia; pero a importancia do grupo é tal que dificilmente abondaría -tal como se me representa- unha casa de veciñanza. Oxalá aquela se conservarse en dominio público, iso si; tamén se perdeu a de Cunqueiro, e hai ben pouco.

Anónimo dijo...

Non só coros de rapaces, que claro que sí. Tamén de adultos. En Portugal vense moitos, excepcionales. En Galicia, de calidade, que eu saiba, está o do Club Náutico de Vigo. Logo andan por ahí un montón de "corales", por chamarlle de algunha maneira, cobrando subvenciós. Habitualmente grupos de persoas da terceira edade,cantando a unísono, y eso no mellor dos casos. Cando se lles pide facer algo máis que cantar todos o mesmo, dicen: eu veño aiquí pra pasar o tempo, non pra matar a cabeza.XDDD.

O do coro dos rapaces, a ver se me animo a facelo eu, a nivel privado. Grazas pola idea, Marcos.

Anónimo dijo...

O que eu pensaba, amigo Marcos, cheo de sa envexa, era: ¿Que teñen estes nenos/as que non teñan os nosos?
E cavilando no tema acordeime do refrán africano que di que para educar un neno compre toda a tribu.
Xa que logo, eu vexo, polo menos, tres pes nos que se sustenta unha realidade como o coro infantil que puidemos escoitar o sábado.
En primeiro lugar, os centros educativos, que deberían apostar moito máis pola educación artística como unha dimensión fundamental da persoa e, xa en concreto ( por non buscar só fora), o profesorado de música que teriamos que traballar básicamente a voz e o canto do noso alumnado como primeiro instrumento musical.
En segundo lugar, as institucións culturais e educativas (Consellerías, Deputación e Concello)que deberían investir moito máis decididamnete na formación básica, aínda que non resulte tan rendable como os fastos e acontecementos grandiosos.
Por fin, as familias ás que lles pediría que valoren as actividades musicais dos seus fillos/as polo menos tanto como as deportivas, pois todas están contribuíndo a unha formación integral.
A conxunción destes tres ámbitos posibilitaría o nacemento de realidades tan fermosas como os coros infantís.
Xabimusic.

Anónimo dijo...

Ten toda a razón do mundo Xabimusic cando dí que a voz (e tamén o propio corpo, pra xerar ritmos p.ex.) debería ser o primeiro instrumento musical pra calquer músico, profesional ou non. Todos os instrumentos, sobre todo os melódicos, son unha "prolongación" da voz humana. Non se pode aprender a controlalos sen controlar a propia voz, que , por ser do propio corpo, é a que pode "neuralizar", darlle senso, a tolods aspectos da música: senso da altura,da intensidade,dos diferentes efectos (ligados,trémolos,vibrato,etc...), da necesidade dos silencios (hai que respirar!)...
Por poñer un símil: non podes controlar unha ferramenta si non controlas as mans que a sosteñen.

Anónimo dijo...

O edificio no que viviu Otero non lle interesa á consellería de cultura. Hai outras caralladas nas que gastar os ouros, como por exemplo a feira d'Habana na que ninguén feireou.

Hai unha expresión popular tirada das feiras galegas (ese re-invento do século XVIII), "quentar a pedra", que explica a paciencia das mulleres que tiñan que permanecer sentadas toda unha mañá na feira agardando polos clientes que lle levasen un par de pitas ou unha ducia de ovos.

Despois de pasar seis ou sete horas, volta para a casa cos cartiños nun peto da saia.

Pregúntome se a conselleira quentou a pedra n'A Habana (ou lla quentaron) e que réditos sacou a cultura galega de todo isto.

Anónimo dijo...

Eis, Xan da Coba, a importancia do coro e do canto como ferramenta de educación e expresión musical, mais aló da vistosidade e espectacularidade do coro infantil.
Co que xa non estou tan de acordo é co xuízo negativo que fai dos coros de persoas maiores. A miña experiencia non é tan negativa como a súa e parto dun suposto creo que indicutible pola súa fundamentación democrática: tódalas pesoas teñen dereito a cantar (tamén na terceira ou cuarta idade). Máis ben penso que o problema pode estar nos directores.
Pero, coido que nos desviamos do tema. ¡Perdoa Marcos!
Xabimusic

Anónimo dijo...

Concordo con vostede Xabimusic,ao 100%, verbo do valor da música como ferramenta de educación, de potenciación da intelixencia,da imaxinación, do pensamento abstracto xeraletc.Ou sexa, o seu valor na formación integral da persoa. Non sei se sabe que, nos albores da informática, o colectivo de programadores estaba copado por matemáticos e músicos. Os únicos sufientemente familiarizados con modelos abstractos como pra abordar a (entón) nova ciencia.Interésame moito menos o seu valor de "espectáculo", que parece ser o único valorado por moita xente. Como me interesa o deporte-saúde e nada o deporte-espectáculo, por poñer un símil.
Claro que todas as persoas teñen o dereito a cantar, pero, en concordancia có que decía antes,non me interesa a xente que o toma coma un "entreteñemento", sen ansias reáis de mellorar, i ese é o caso de moitas "coráis"· que coñezo. Que se manteñen porque "alguén" cobra dos cartos públicos pra súa continuidade.
Grazas por escribir no blog de Marcos, Xabimusic. Foi un placer lelo.

Marcos Valcárcel López dijo...

Totalmente de acordo con Xabimusic: el dá as claves do asunto, porque sabe do tema e leva moitos anos nese gremio. (Por certo, vinte cando xa estaba sentado, detrás dos alumnos da Carballeira, pero logo xa non che puiden saudar).

Anónimo dijo...

Por certo, Xabimusic, dame a impresión de que vostede usa sombreiro no inverno...Trabúcome?

Anónimo dijo...

Unha cuestión importante para comprender o éxito do coro ese francés é a elección do repertorio. Aquí é común o Galopín, as habaneiras, unha armonización vulgarizada de pezas clásicas e pouco máis. A mín as corais póñenme dos nervios e iso que tiven a miña nai cantando felicísima con voz de soprano nun coro durante anos (cantabamos no coche ela, meu irmán e mais eu durante as tres horas que duraba a viaxe todas as súas cancións). Pero teño que recoñecer que sempre son benvidas polos espectadores: sempre teñen éxito.

Anónimo dijo...

Si é vostede quen estóu pensando, escribíu un artigo na prensa sobor da película, na época na que se estrenóu.Estupendo,por certo.

Anónimo dijo...

OS RAPACES DO CORO.

Marcos Valcárcel López dijo...

Non se lle escapa unha, amigo XDC. Está claro que coñece vostede a todo Ourense. Non traballará nalgunha oficina segreda onde nos teñen fichados a todos/as ourensáns?

Marcos Valcárcel López dijo...

No concerto do Auditorio había bastantes mozas e mozos (tamén uns cantos alumnos/as meus, que foron co profesor de francés, J.M.Fidalgo). E na sala moitos máis mozos e mozas: non sei se algunhas delas non quedarían defraudadas (un pouquiño) por non ver a PIERRE MORHANGE, na película, que é o actor e cantante Jean-Baptiste Maunier (né à Brignoles, Var, 1990): unha voz única e uns ollos para tentación destas mozas. Xa non está no coro, claro, creo que agora dedicase máis ó cine. Pero en YOUTUBE teñen unha chea de videos para recuperalo... sequera por uns momentos.

Marcos Valcárcel López dijo...

O meu favorito da película con todo era PEPINEAU. Por suposto.

Marcos Valcárcel López dijo...

DO BLOG A "LA REGIÓN":
PAN POR PAN martes 26 febreiro
Coros. Moito gustou o concerto de Os mozos do Coro do sábado. Que teñen estes nenos que non teñan os nosos? preguntaba no meu blog un especialista en música. Velaí a súa resposta: Cavilando no tema acordeime do refrán africano que di que para educar un neno cómpre toda a tribo. Vexo tres pes nos que se sustenta unha realidade como ese coro infantil. Primeiro, os centros educativos, que deberían apostar moito máis pola educación artística como unha dimensión fundamental da persoa e, xa en concreto o profesorado de música teriamos que traballar basicamente a voz e o canto dos alumnos como primeiro instrumento musical. Logo, as institucións (Concello, Xunta, Deputación), deberían investir moito máis na formación básica. Por fin, ás familias eu lles pediría que valoren as actividades musicais dos fillos polo menos tanto como as deportivas. E así xurdirían os coros infantís.

Anónimo dijo...

Falando de Risco e de Outeiro, vel-eiquí un artigo do desfacedor de disparates, do noso crítico de garda as 24 horas, do noso salvador das mellores esencias galaxias, Franco Grande, Xosé Luis:

http://www.lavozdegalicia.es/opinion/2008/02/25/0003_6598709.htm

A historia ensina

Quixera saber cantas persoas lembran hoxe a Pedreira, Arias Sanxurxo, Riguera Montero ou García de la Riega. Pero calquera lembra a Murguía, a Pondal, a Curros, a Rosalía e tantos outros. Aqueles foron inimigos a morte de Murguía, da causa galega que el representaba e da lingua propia de Galicia.

Algo semellante poderíamos dicir da Xeración Nós, da que todos lembramos a Otero Pedrayo, Cuevillas, Risco e outros. Entre os seus moitos detractores, ¿hai alguén que lembre un só nome? Confeso que, neste momento, non lembro ningún.

E da chamada Xeración Galaxia supoño que todos lembramos, por recentes e por esgrevios, os seus nomes, a súa obra e a súa significación en e para Galicia. ¿Haberá alguén que lembre aqueles grupiños de Vigo, A Coruña e Ferrol que tamén declararan a guerra á causa galega e, en especial, á súa lingua?

Cando se é ignaro dos pes á coroa, como eses «bilingües» que non son tal, pois na súa covardía moral non teñen valor para dicir o que pensan: que son contrarios ao ensino do galego e á súa supervivencia, e, descoñecen a historia do país, o normal é facer o ridículo.

Se fixesen o favor de se informaren, cousa desavida para os que non acreditan ser autores dunha obra que os ampare e só, iso si, de provocar a outros semellantes a eles, deixarían de permanecer na marxinalidade, tanto na historia de onte como na de agora mesmo.

Nun país libre cabe calquera disparate. Pero ¿como se pode presumir de semellante cousa?

Anónimo dijo...

Vou seguir, co permiso de Marcos, co tema dos coros porque vexo que as experiencias que mostrades son máis ben negativas.
Sen embargo os coros naceron aló polo século XIX, no seo do incipiente movemento obreiro, como centros de educación social e humanística.
Por iso quixera invitarvos a tódolos que sintades interese a un ensaio con calqueira dos meus coros de Ourense: co Coro Universitario, os luns, ás 8 da tarde, na aula de música do edificio de ferro, ou os mércores e venres, ás 9 da noite, co Coro "Tempos Novos" de Cabeza de Vaca, nas escolas vellas.
Cun pouco de sorte gústavos e vos animades a cantar. Asegúrvos que é unha experiencia única e inesquecible. Xabimusic.

Anónimo dijo...

Eu cántolle os baixos, que me gosta moito, pero ten que deixarme libertade pra facer a línea ao meu xeito.Prométolle que non lle fago "cousas raras", como disminuidos e cousas así.XDDD.

Anónimo dijo...

O caso é , sr. Xan da Cova, que nos coros cántase cunha partitura orixinal ou arranxada por un compositor co que as improvisacións, ó estilo poño por caso do Jazz, non teñen cabida.

Porén nós tamén traballamos as improvisacións vocais como un método de desenvolvemento da musicalidade dos cantores/as.

Con respecto ás súas ansias de libertade direille que os coros son organizacións bastante xerarquizadas, nas que cada un debe poñer a súa voz ó servizo do conxunto co que isto supón de capacidade de adaptación e integración no grupo. Neste sentido parécense á propia harmonía tal e como a entendemos en Occidente co seu xerárquico sistema tonal.

Por outra parte, coméntolle que a min tamén me gusta a voz dos baixos, auténtico soporte e fundamento de toda a aquitectura coral.

Sen máis, esperamos que a lo menos nos faga unha visita nun ensaio aberto. Para nós será sempre un estímulo.

Xabimusic.

Anónimo dijo...

Boeno, Xabimusic, eu non dixen que fora a improvisar a línea de baixo. Mais ben referíame, en broma, claro, a que me deixara arreglala a mín.
Desde logo que a capacidade pra cantar de xeito espontáneo unha melodía diatónicamente paralela, ou unhos baixos dice moito do senso musical da persoa.

Efectivamente, o sistema tonal é xerárquico, hai unha nota que "manda", a que asume o rol, ou función tonal, de tónica. Pero ese rol tamén pode ser asumido por outra no transcurso da obra, pra eso están as modulaciós. Ou sexa, que a cousa tampouco é unha dictadura, máis ben unha "dictablanda". Non é casual que a música atonal e o sistema dodecafónico apareceran na época histórica na que se cuestionaban as monarquías e se desenrolaban as democracias.
Sería un placer asistir a algún dos seus ensaios.
Saúdos afectuosos.

Anónimo dijo...

Gustoume moito a súa interpretación histórica e contextual da evolución ( que non descomposición, como adoita cualificarse) do sistema tonal. ¡Moi atinada!

Encantaríame poder conversar directamente con vostede sobre estes temas.

Tamén teñen cabida nos meus coros persoas con afección e capacidade para facer arreglos. Por suposto.

Como pode ver, temos un concepto máis ben "aberto" do coro: como unha comunidade moi proxima a aquelas que soñaron os socialistas utópicos que crearon o primeiro coro popular.

Pois nada. Xa sabe onde e cando ensaiamos. ¡Ánimo!
Xabimusic