15 dic 2007

A boutade do día

A de onte, na entrevista con Rexina Vega, en El País:

Sobredimensionada, porque o país é pequeno e igual se lle presta demasiada atención a algunhas cousas. Á Xeración Nós no ensino, por exemplo, cando arestora é unha burrada terlle que explicar Risco aos rapaces. E isto convive cunha atención desmadrada polo novo e polo de muller [acenea] nos medios de comunicación e nas esquelas.

Quizais a gañadora do último Xerais non quixo dicir isto - que a obra de Risco sobra nas escolas- ou quizais non o recolleu ben o xornalista. En calquera caso, creo que Rexina Vega debería aclaralo, se non se sente representada nas palabras recollidas.
Pregunto eu, nos programas de Literatura Castelán dos Institutos: sobra Unamuno? ou sobra Dámaso Alonso?

19 comentarios:

Anónimo dijo...

Eu creo que o texto da entrevista debe ser sometido a dúbida razonable a tenor das expresións. Para mín, en todo caso, é lícito someter a discusión as dimensións de cada aspecto do canon. A mín por exemplo sempre me pareceu excesiva a atención á mal chamada Xeración do 98 na literatura española e para sermos máis exactos a importancia concedida a Unamuno por riba de Baroja ou do grandísimo Valle. Unha cousa é a historia da literatura e outra os programas de estudio.
Pero xa digo, boa culpa da posible boutade está na redacción da resposta. Mirena ben e díganme que significa eso de "unha atención desmadrada polo de muller nas esquelas"

FraVernero dijo...

Bon, eu non acho que o texto-entrevista sexa demasiado boutadesco. Como moito, forma parte do que xa é case un xénero máis da nosa literatura: o Pranto (por chamarlle dalgunha maneira).
Canto aos canones, tampouco sería bon esquencer, por exemplo, que os criterios que empregan son moitas veces nada estéticos. A literatura-nación castelá coma proxecto non pode simplemente alcumar o XVIII e XIX coma 'seculos escuros', ou marxinar aos escritores 'malos' pero sistémicamente importantes (e Unamuno, horríbel, é deles. Ou o Baroja que Arume rescata, e que na miña modesta opición, é un tipo que non sabe escribir, anque conte sainetes e esceas que poden ter certo interese).

Anónimo dijo...

"Bon", fravernero, cóidese do lleísmo.

Anónimo dijo...

Non, ollo, eu non rescato a Baroja. Simplemente puxen o exemplo. A mín dos do Noventa e oito poucos ou ningún. Puiden poñer o Libro de Buen Amor fronte ao Poema de Mio Cid, que é millor exemplo.

Anónimo dijo...

Mira Ferrín que ben ven:

Constatamos, unha e outra vez, con infinita malenconía que a historia da literatura que nós chamamos, respectuosos, en lingua castelá, e, eles, soberbios, Española, non evolúe co tempo e, nos seus termos xerais, consiste no esquema imposto por Marcelino Menéndez y Pelayo e corrixido por Ramón Menéndez Pidal e a súa Escola (esta tamén con maiúscula). Dado que á tal Escola de Menéndez Pidal pertencía os chamados "poetas profesores", estes, un día, puxéronse a falar ben os uns dos outros e de aí saía a Xeración do 27, de perfil inamovíbel. Ou polo menos iso é o que me parece ao ler un suplemento "Babelia" no que o que había era: Dámaso Alonso, Gerardo Diego, Rafael Alberti, Pedro Salinas, Luis Cernuda, Jorge Guillán, Federico García Lorca, Vicente Aleixandre. Como sempre, só ensaístas e críticos literarios (os introductores da estilística) e poetas. Sen variación, os xeniais (Lorca) e os magníficos (Aleixandre) no mesmo plano e nivel que os de pobre alento (Alberti) e os da sobrevaloración circunstancial (Cernuda). A verdade é que se levaron entre eles moi ben e falaron moito os uns dos outros e varios foron coincidir na Casa de las Flores con Neruda, co cal funcionou o enchufe e a foto de Sevilla canda o centenario de Góngora nunca se moveu. Observo, divertido, que se levantan voces tímidas en favor de Emilio Prados e de Manuel Altolaguirre, humildes poetas, que seguirán polos séculos dos séculos á marxe, aínda que na reclamación dos circunspectos e pouco arriscados non entran esta vez nin Concha Lagos nin Ernestina de Champourcin. A grande dama sombría do pensamento da época, María Zambrano, brilla en "Babelia" pola súa ausencia. Ou sexa, que un grupo de amigos sigue a subplantar toda unha xeración da literatura que eles din Española. É certo que Buñuel sempre se lles coa por medio da evocación tópica da Resi da Colina, entre outras cousas porque non ver con ollos orgánicos as súas películas resulta imposíbel. Pero Juan Gil Albert, flor dun día, acaba de extinguir o seu perfume morboso na Literatura Española.
E seguen os críticos españoleiros sen atreverse a abrir a boca para decer o que sexa sobre o único poeta español do 27 que pode medirse hombreiro con hombreiro con Vicente Huidobro, Manuel Antonio, Salvart-Papasseit, que é Juan Larrea.
A xeración do 27 é moito máis do que di a Historia da Literatura Española, e vou pensando que a súa España non a merece. Ignoran a novelística riquísima do 27, así a social, tipo Carranque de Ríos, tipo Arconada, tipo Zugazagoitia, coma a alta e non menos política de Max Aub. En canto á narrativa intelectualista e debedora de Ortega e da idea limitadora da deshumanización esteticista, non parece saber nada. Ao Madrid literario perdéuselle, despois de abusar dela, Rosa Chacel, e Antonio Espina desapareceu física e autorialmente na Guerra Civil, o mesmo ca Rafael Dieste. Por colocar ese último no canon (perdón polo topicazo) Español partíronse a alma con esforzo diversos e valiosos críticos, que os encargados da alfándega non tiveron en conta por consideralos afectos ao nacionalismo galego e máis simpatizantes da gaita que da lira, por pedirlle as palabras a un J.A. Primo de Rivera que, tamén, foi orteguiano e membro da Xeración do 27 (Deus confonda a súa mamoria- que diría o católico republicano Bergamín, cadáver en Euskadi, excluído permanente en "Babelia".
Ou sexa, que Rafael Dieste segue, na Historia da Literatura Española, de portas afóra. Non sei se pensar que lle estivo ben: lástema!

Anónimo dijo...

Leva parte de razón, lembro a Andrés Carrande de Rios e a súa novela CInematógrafo, ambiciosa, e abocada a ir mais alá do horizonte literario daquelas.

No gosto de Lorca, para nada.

Anónimo dijo...

Poeta en Nueva York son palabras moi maiores.

Anónimo dijo...

O problema de Dieste non me parece a min que sexa tanto o que comenta Ferrín como a súa condición irrevocable de exiliado. Max Aub e outros autores que cita Ferrín no seu artigo, como Zugazagoitia ou Arconada, ou o propio Larrea, non tiveron nada que ver con ningún nacionalismo. Pero nin sequera a esquerda triunfante e rememoradora do exilio, a través de fundacións, residencias de estudiantes, exposiciones, libros, deuvedés, coloquios e congresos puido sacar a estes escritores afíns das simas do esquecemento. E ao falarmos de Max Aub e de Dieste nomeamos a dous dos escritores perdedores da guerra e desterrados que acabaron tendo unha maior fortuna e éxito editorial. Aínda puidemos velos representados no teatro, aínda podemos ler algúns dos seus libros. Moitos outros descansan nun esquecemento eterno.

En canto ao de Risco e Rexina Vega, non vexo necesidade ningunha de reconvención. Nin sequera me parece unha "boutade" que a escritora e profesora viguesa cuestione o papel, que a min tamén me resulta sobredimensionado, recargado dun ambiguo "plus" ideolóxico e político, de Vicente Risco nas historias da literatura galega. Non me parece inútil comparar o seu caso co de Unamuno, que é outro deses escritores que sobreviven a base de rendas escasamente literarias. Claro que todo depende de como se entenda a literatura e, por tanto, o seu ensino e transmisión.

Anónimo dijo...

Xa léstedes este artigo de Alvite, no Faro De Hoxe:

Deconstructing Rosalía

Anónimo dijo...

Pa mín que Alvite xa pensaba eso no 77. E se me apuran, no 67.

Anónimo dijo...

Deconstructing Beckham

Victoria Beckham dice que David la tiene «como la tubería de un camión».

Non temos esta altura para as boutades: onde vamos competir?

Anónimo dijo...

Ou como unha serpe "pitón"...

Por certo: os Alvites oriundos da nosa nación xa non enganan a ninguén, por moitas pantasmas que nos tenten facer ver: "El gallego lo cambian cada año...", "los únicos que hablan bien el gallego son los pail... paisanos", "el gallego nos lo quieren imponer", etc.

Anónimo dijo...

"Dicho lo cualo", a segunda parte do artigo de Alvite está moi ben, pois bota algunha luz sobre o fenómeno do dandismo e/ou vedettismo, tan presente nalgúns "criadores" das nosas letras.
[Escritores en potencia ou actuais deste blog, ide tomando nota se vedes que non tendes éxito]

Deconstructing Rosalía (II)

José Luis Alvite
Hay muchos criterios para verificar la calidad de una obra literaria, pero sea cual sea la vara de medir y con independencia de los cánones empleados como contraste, siempre será determinante la opinión del lector. "Sospecho que mi última novela no está al alcance de cualquier persona", dice el escritor pedante, incapaz seguramente de admitir que una obra inteligente y profunda queda fuera del alcance de cualquier lector solo si es demasiado cara o si está escrita con un candado. Por desgracia, mucha de la producción editorial en lengua gallega es recibida de espaldas por un público que no es lo bastante estúpido como para suponer que lo profundo tiene que resultar por fuerza ininteligible. Supongo yo que la comprensión de una novela de Suso de Toro, pongamos por ejemplo, no tiene por qué resultar más difícil que descifrar los complejos epígrafes de impreso de la declaración de la renta, aunque pueda suceder que produzcan la misma angustia fiscal. Claro que también puede ocurrir que sea la fácil comprensión de una novela lo que haga más insoportable la mediocridad de su contenido y más recomendable su quema inmediata. Personalmente sigo en la selección de obras en gallego el mismo criterio que aplico en la compra de libros en castellano. Me guía en esto la razonable intuición de que una novela es mala si su lectura produce en el lector más cansancio que el que se supone que pudo causarle al autor su redacción, dando por sentado que, además, le sale más cara. Cosa distinta es que se deje uno influir por la publicidad y caiga en la tentación de confundir el pulso literario de un autor con su manera de vestir. En un chat del diario ..

El Mundo alguien le preguntó hace tres años a Suso de Toro por qué usaba gafas oscuras. El escritor respondió que se ponía gafas oscuras porque la contemplación diáfana de su rostro en un espejo le producía grima, supongo yo que una grima existencial o algo por el estilo, es decir, una grima metafísica de la que él, en vez de acudir al sicólogo de su editorial, se refugiaba en la óptica. Digo yo que si a un escritor su propia obra le produjese la grima que sin duda se merecen sus novelas, tendría que ponerse guantes antes de seguir escribiendo. ¿Era la suya una explicación razonable? ¿Encubría acaso la tendencia de algunos escritores a llamar la atención haciendo notorio su falso afán de pasar inadvertidos? Es sabido que en su fingida pretensión de no dar en la vista, muchos famosos se ponen gafas de sol para que los reporteros de El Tomate los localicen a lo lejos en los aeropuertos. Que algo semejante ocurra en la literatura se debe tal vez a que la divinización de la cultura audiovisual ha obrado una creciente confusión entre popularidad y prestigio, confiando a la plasticidad y al colágeno el impacto que tendría que estar reservado a las ideas. En la trepidante rotación de imágenes sin sustancia intelectual alguna, la condición de escritor ha de hacerse notar por el aspecto físico, por la apariencia, es decir, por la simple y odiosa publicidad. En ese sentido, ¿qué mejor que llevar sombrero, gafas oscuras y bufanda para que en un abrir y cerrar de ojos el telespectador sepa que eres escritor, aunque solo hayas abierto la boca para tener un buen motivo por el que volver a cerrarla de inmediato? ¿No es eso lo que ocurre con frecuencia? Hace poco se le rindió un merecido homenaje a Manu Leguineche en el transcurso de un acto sin apenas eco informativo. El soberbio reportero y escritor acudió en una silla de ruedas que lo hizo invisible. La televisión solo consagra a los rápidos, a los trepidantes y pretenciosos, a todos aquellos cuya hondura intelectual se presta sin bochorno alguno a ser retratada en el raudo tiempo publicitario con el que se inculca al telespectador su identificación cultural con un refresco, una sopa instantánea o una compresa. Manu Leguineche no podía competir con eso, a no ser que hubiese aceptado acudir a su homenaje subido en un monopatín, en un columpio o en un cadalso. Corren malos tiempos para el pensamiento, lo que explica que no es tu alma, sino tu foto, lo que puede despertar expectación. Por eso muchos escritores actúan como actúan, conscientes de que a sus lectores lo que verdaderamente les interesa de sus cabezas no son las benditas idea, ¡Dios Santo!, sino el puto sombrero.

Anónimo dijo...

Ten vostede razón: este artigo non está mal, sobre todo esa especie de homenaxe (con dianas sutiles para ST, que, por certo, leva unha semán!) a un grande das letras e de tantas cousas: Manu Leguineche, que debe andar mal o pobre.
Aínda recordo os aplausos que levou nunha conferencia de hai máis de 25 anos na Caixa Galicia de Carreira do Conde en Santiago, co auditorio ata os topes. Das mellores que eu escoitei na miña vida.

Anónimo dijo...

O libro aquel seu de Londres para pobres eandaraá descatalogueited? [Algúns non saímos de pobres a pesar dos anos...]

Anónimo dijo...

O deconstructing rosalía IV por quen vai?

Anónimo dijo...

Que tirria vos tén o Alvite ós poetas.

Manuel Ángel Candelas Colodrón dijo...

O poeta en cuestión para mín que ten nome, apelidos e alcume. Xa digo.

Anónimo dijo...

Si, nome, apelidos e alcume ben claros. A alguén de vós lle parece de mal gusto escribilos? Porque na miña opinión, el merece iso e moito máis. E o inefábel Alvite tamén: antes de que os malvados remuden o galego para 2008 e xa non o entenda...

O *Londres para turistas pobres*, un libro impagábel tanto polo seu humor como pola extremada precisión de moitos zuízos e consellas que á primeira ollada parecerían esaxerados, era de certo Joaquín Merino. Non entendo por que se menciona aquí, nin en relación con Leguineche nin moito menos co Resendite Altivo... co resentido Alvite.