RELECTURAS. O NACIONALCATOLICISMO (e II)
La Región 5 maio 2008. Imaxe da Enciclopedia Estudio, anos 50.

Ceo e diñeiro. Abordamos o pasado luns a primeira parte dunha relectura: a do libro “Cielo y dinero. El nacionalcatolicismo en España (1881-1975)”, un estudo de Alfonso Botti (1992). Vimos como o NC se definía como unha ideoloxía marcada pola consubstancialidade entre o elemento católico e o nacional na Historia de España e como asentaba as súas bases no pensamento antiliberal do século XIX: Donoso Cortés, o carlismo, Menéndez Pelayo, e logo nos intelectuais axuntados nos anos 30 arredor da revista “Acción Española” (Maeztu, Pradera, Montes, etc.). Xa desde antes da guerra civil o NC vai subliñar dúas claves que marcarán despois todo o período franquista: o ideal panhispánico, que considera a América de fala española como obra do catolicismo (12 Outubro, Festa Nacional) e a vea africanista que tería a súa orixe no “mandato de civilización” contido no testamento da raíña Isabel (1504) e como desexo de desquite contra o Islam. O ideal panhispánico queda reflectido tamén no propio programa de Falange que reclama un Imperio para unha España como “eje espiritual del mundo hispánico”: dalgún xeito, a mesma tese do “espazo vital” que reclamaron tamén os fascismos en Italia e Alemaña. O crego vasco residente en Buenos Aires Zacarías de Vizcarra escribe destas cousas neses anos e nos anos 40 o réxime lanza revistas tan significativas como “Cuadernos Hispanoamericanos” e “Mundo Hispano.”
Papel unificador. O NC tivo dende os anos 40 un poderoso papel de unificación das forzas gobernantes e o citado “hispanismo” serviulle a Franco para rachar o illamento internacional do ONU: só os países latinoamericanos tiñan relacións co ditador e por exemplo a chegada de Perón ó poder significou un aluvión de importacións dende a Arxentina. A linguaxe vaise axeitando ás necesidades: os bispos, xa en agosto do 36 o bispo de Santiago, falan de “Cruzada” para xustificar a guerra civil e da necesidade de recristianizar a sociedade. Os párrocos rurais son os encargados de expedir certificados de boa conduta, que podían librar do cárcere ou da morte. O xesuíta Francisco Peiró non só pide a camisa azul e a asistencia ós desfiles, senón tamén a militarización interior do espírito. Nos primeiros anos do franquismo, figuras como Areilza, Castiella e Martín Artajo son fundamentais no NC español, como o será no pensamento García Morente, que escribe en favor dun Imperio Católico Mundial. Xorde tamén o grupo católico-falanxista da revista “Escorial”, da que sairía un núcleo crítico co réxime (Ridruejo, Laín Entralgo, Torrente Ballester, etc.). Moi cedo prodúcese tamén o despegue do Opus Dei, fundado en 1928 e que encherá de ministros tecnócratas os gobernos franquistas dende os anos 50: a santificación polo traballo e a lexitimación da ambición por amor a Deus. Botti subliña o papel no NC de figuras como Ángel López Amo e Rafael Calvo Serer, que tiña gran amizade con Caetano e admiraba o model portugués salazarista. Apostaban polo desenvolvemento económico como camiño para o político e por unha monarquía social na figura de Juan Carlos, de feito designado sucesor por Franco en 1968.