.jpg)
BLANCO AMOR E A MEMORIA DA CIDADE (e 2)
Continuación do artigo do 3-XII. La Región. Imaxe: El Orense Perdurable, Conde Corbal.
A mesma realidade urbana que vimos en A esmorga aparece reflectida en La catedral y el niño, Os Biosbardos ou Xente ao lonxe. Ás veces a definición dos espazos urbanos sérvelle ó autor para marcar o perfil dunha cidade que gardaba aínda fortes xerarquías no seu plano físico, como manifestacións dun clasismo que viña de moi vello; así no inicio do conto A arrasadeira, cando nos lembra que os mozos do pobo non entraban no paseo do medio, porque “era o do señorío”.
Véxase o papel simbólico da igrexa de Santa Eufemia no conto Primeira Comunión ou o retrato dun día de Corpus en Auria arredor da Praza Maior, a rúa da Paz, a Praza da Verdura e a Fonte Nova, rúa de Alba, a Travesía, Progreso, para rematar nos espazos sagrados das igrexas de Santa María Madre, a Trinidade e Santa Eufemia ou no cemiterio de San Francisco (O estreno). Tamén son identificables os lugares da liberdade e da transgresión, recunchos que escapaban o peso abafante das xerarquías dominantes na cidade; velaí no remate do conto O estreno o papel do Campo dos Remedios, territorio da ilusión do rapaz namorado, ou a fuga dos mozos de A arrasadeira polas terras de Oira, Peliquín, Cudeiro, realidade transustanciada desde o mundo onírico do protagonista.
O mesmo simbolismo encerra o Campo dos Remedios como lugar de concentración das organizacións agrarias e sindicatos obreiros no remate de Xente ao lonxe. As mobilizacións obreiras permitían vivir a ilusión, sequera por un día, da posesión real da cidade polos obreiros e campesiños, cando as clases fidalgas e o Bispo marchaban para os seus aposentos extraurbanos, á espera de que pasase a marea popular. No resto dos días os obreiros retirábanse “pra os arrabaldos de casas de pallabarros onde vivían os máis dos traballadores”. Entre os territorios propios figuran tamén a Escola Laica e as asembleas obreiras en casas particulares (a Casa del Pueblo non se inauguraría ata maio de 1929).
Téñase en conta, ademais, que EBA escribe sobre o pasado, mesmo un pasado arredado, pero sen esquecer nunca un presente que en paralelo empezaba a debuxar posibilidades reais de democracia e liberdade. Como sinalan Mª Victoria Moreno e Xesús Rábade, os sucesos de Oseira, contados en 1973, facían relembrar necesariamente as loitas labregas aínda recentes en Castrelo de Miño e, aínda de forma máis evidente, a apoteose obreira de Xente ao lonxe ten moito que ver tamén coas loitas obreiras e a organización sindical galegas de fin do franquismo e particularmente co pulo das grandes folgas obreiras en Vigo e Ferrol no ano 1972, moi pouco antes da publicación da novela.
Moitos outros espazos simbólicos aparecen nos contos e novelas de EBA: O Posío, a Praza de Abastos, a Praza do Trigo, o río Barbaña, o camiño de Seixalbo e as proximidades do Cumial, etc.. Realmente ningún lugar significativo da cidade daquela época está ausente do microcosmos blancoamoriano. Existe outro Ourense desde que Eduardo Blanco Amor pisou as pedras de Auria e, sobre todo, desde que, moitas décadas despois, desde América, recreou na súa memoria un espazo literario novo, que xa é tan ou máis auténtico que o Ourense histórico daqueles días.
Véxase o papel simbólico da igrexa de Santa Eufemia no conto Primeira Comunión ou o retrato dun día de Corpus en Auria arredor da Praza Maior, a rúa da Paz, a Praza da Verdura e a Fonte Nova, rúa de Alba, a Travesía, Progreso, para rematar nos espazos sagrados das igrexas de Santa María Madre, a Trinidade e Santa Eufemia ou no cemiterio de San Francisco (O estreno). Tamén son identificables os lugares da liberdade e da transgresión, recunchos que escapaban o peso abafante das xerarquías dominantes na cidade; velaí no remate do conto O estreno o papel do Campo dos Remedios, territorio da ilusión do rapaz namorado, ou a fuga dos mozos de A arrasadeira polas terras de Oira, Peliquín, Cudeiro, realidade transustanciada desde o mundo onírico do protagonista.
O mesmo simbolismo encerra o Campo dos Remedios como lugar de concentración das organizacións agrarias e sindicatos obreiros no remate de Xente ao lonxe. As mobilizacións obreiras permitían vivir a ilusión, sequera por un día, da posesión real da cidade polos obreiros e campesiños, cando as clases fidalgas e o Bispo marchaban para os seus aposentos extraurbanos, á espera de que pasase a marea popular. No resto dos días os obreiros retirábanse “pra os arrabaldos de casas de pallabarros onde vivían os máis dos traballadores”. Entre os territorios propios figuran tamén a Escola Laica e as asembleas obreiras en casas particulares (a Casa del Pueblo non se inauguraría ata maio de 1929).
Téñase en conta, ademais, que EBA escribe sobre o pasado, mesmo un pasado arredado, pero sen esquecer nunca un presente que en paralelo empezaba a debuxar posibilidades reais de democracia e liberdade. Como sinalan Mª Victoria Moreno e Xesús Rábade, os sucesos de Oseira, contados en 1973, facían relembrar necesariamente as loitas labregas aínda recentes en Castrelo de Miño e, aínda de forma máis evidente, a apoteose obreira de Xente ao lonxe ten moito que ver tamén coas loitas obreiras e a organización sindical galegas de fin do franquismo e particularmente co pulo das grandes folgas obreiras en Vigo e Ferrol no ano 1972, moi pouco antes da publicación da novela.
Moitos outros espazos simbólicos aparecen nos contos e novelas de EBA: O Posío, a Praza de Abastos, a Praza do Trigo, o río Barbaña, o camiño de Seixalbo e as proximidades do Cumial, etc.. Realmente ningún lugar significativo da cidade daquela época está ausente do microcosmos blancoamoriano. Existe outro Ourense desde que Eduardo Blanco Amor pisou as pedras de Auria e, sobre todo, desde que, moitas décadas despois, desde América, recreou na súa memoria un espazo literario novo, que xa é tan ou máis auténtico que o Ourense histórico daqueles días.
Entradas
3 comentarios:
Ó falar dos sucesos de Castrelo de Miño lembréi a Amadeo Varela, o abogado que defendéu ós veciños propietarios da "terra asulagada". Como sabe, foi membro da xeneración nós. Mantivo sempre un certo resentimento contra Risco. Morreu fai non moito, sen ningún tipo de recoñecemento.
Por certo. O outro día aloxéime na casa que foi de Vicente Risco, en Castro Caldelas, convertida agora en pousada rural. Moi recomendable. A ver se se me pega algo do seu xenio.
Non sabía o dos sucesos de Castrelo de Miño. O Amadeo era un bo home. Eu coñecino xa moi maior pero a miña nai, que naceu na súa casa na rúa do Progreso, sabe moito del e da súa dona Consuelo. Os dous foron mestres. Poucos anos antes de morrer entregueille a Amadeo unha copia dunha información publicada en La Zarpa na que se falaba dunha conferencia que el dera en Leiro alá polo ano 1934, sendo el aínda moi novo. Emocionouse moito ao lembrar aqueles tempos de xuventude.
Eu tamén coñecín a Amadeo Varela. Dediqueille unha breve necrolóxica en La Región, que sei que agradeceron os seus fillos. Un deles é bo amigo de vello, Fernando Varela e a súa dona Marisol, que percorreron medio mundo en tarefas económico-diplomáticas para acabar recalando en Compostela. Amadeo Varela foi tamén o responsable en Galicia, así figura, da revista VIEIROS. Habería que afondar no personaxe: seguro que oculta moitas sorpresas de interese.
Publicar un comentario