PALABRAS PARA CAMBIAR O MUNDO (SEGUNDA PARTE)

3. A lectura non só nos axuda a medrar como persoas, senón que tamén é imprescindible para construírmos unha sociedade mellor, máis xusta, con cidadáns críticos e responsables. Mais a lectura é unha conquista que require tempo e enerxía. Por iso se precisan políticas activas de promoción do libro. De pouco valen as boas palabras como as que eu podo pronunciar hoxe aquí. Precísase dunha rede de bibliotecas atractivas, precísase que os poderes públicos aposten pola lectura, precisase recoñecer e apoiar o papel que os mediadores fan nos distintos ámbitos, desde as librerías, desde as bibliotecas, desde as aulas, desde as casas.
Hai coincidencia xeral en afirmar que vivimos tempos difíciles para o libro e a lectura. Sobran razóns para dicilo, mais eu prefiro salientar os moitos síntomas que nos invitan á esperanza. A infancia e a mocidade nunca tanto leron coma hoxe; Internet está a ser un inesperado aliado na extensión da lectura; desde os poderes públicos comeza a haber algo máis que medidas propagandísticas. E, malia todos os agoiros, o mundo do libro segue con forzas anovadas, non hai máis que velo hoxe aquí.
Manuel Bragado explicaba nun dos seus artigos por qué ler é unha urxente necesidade pública e privada. Unha persoa que non le limita as súas posibilidades de apropiarse das claves da linguaxe, indispensables para a construción do coñecemento e para a comprensión do mundo. Unha sociedade onde a lectura non estea estendida está limitando a súa liberdade e a súa vitalidade democrática, dicía o meu editor e amigo.
Por iso a promoción da lectura ten que formar parte das prioridades estratéxicas de calquera goberno democrático. Por iso é importante que as administracións apoien dun xeito decidido leis e medidas que favorezan a biodiversidade cultural, tanto a través do libro tradicional como a través da Rede. Por iso é urxente e necesaria esta revolución silenciosa na que tantas persoas andamos embarcadas. A revolución da lectura, coas librarías abrindo camiño, pois elas son canle imprescindible para que se produza o encontro entre os lectores e os libros. Unha canle necesaria para conseguirmos unha sociedade máis democrática, máis xusta, máis feliz.

4. Podería determe aquí, mais o certo é que non podo esquecer a miña condición de escritor galego e as dificultades coas que nos enfrontamos os que usamos como ferramenta esta lingua de noso. Non as atopamos ao crear, pois a creación é o reino da liberdade, mais si cando a nosa escrita se converte en libro. Aí é onde comezan as dificultades para podermos chegar aos nosos destinatarios primeiros, os lectores e lectoras deste país.
Precísase que haxa medidas de acción positiva a prol do libro galego, tantas veces marxinado e desprazado, oculto socialmente coma se fose un parente pobre que non queremos ensinar. É certo que nos últimos anos hai avances significativos que alegra recoñecer, mais non o é menos que se precisa un esforzo continuado e persistente, pois cómpre superar as moitas décadas de abandono que sufrimos.
Gustaríame que se me entendese ben: non quero privilexios, só pido podermos competir en pé de igualdade cos outros libros. Pido que buscar un título galego en segundo qué lugares non se converta nunha aventura digna de Indiana Jones, pido abandonar o recuncho onde están amoreados “los de gallego”. Pido que os lectores tamén poidan ver as capas dos meus libros nas mesas de novidades e nos escaparates e decidir por si mesmos se queren mercalos ou non. Busco saír do gueto onde ás veces se nos encerra, porque a cultura galega, desde a Xeración Nós, se algunha vocación ten é a de ser universal, pois só se pode ser universal desde a asunción plena das propias raíces.

Finalizo xa: Nesta Rúa do Paseo está hoxe a humanidade enteira. Os soños, as ilusións, as teimas, as fantasías, as descubertas, as paixóns... A fervenza inesgotable que é a vida atópase nestes libros que nos rodean, agardando a que os collamos e a que, deste xeito, todas as voces que albergan nas súas páxinas volvan soar tan cheas de vida como cando outra persoa as escribiu. Están a esperar por nós, porque só nós podemos facer posible que, coma nun xogo infinito, ese milagre íntimo e cotiá que é a lectura se produza unha vez máis. Para, como dicía o meu admirado José Ángel Valente, axudar a cambiar o mundo por medio das palabras.