Cumpríronse nestes días (o pasado 9 de marzo) catro anos da morte do amigo Carlos Casares. Moitos botamos en falla a súa palabra cálida, o seu xeito peculiar de entender o mundo e de narrar a vida. En homenaxe e lembranza, reproduzo aquí un seu artigo adicado a Salvador Allende, meses antes do golpe de Pinochet. Casares reflexiona con prudencia e intelixencia sobre os perigos do golpismo nun país como Chile, que presumía de ter as forzas militares máis democráticas de América. O artigo publicouse en "La Región", na sección "Con esta lupa" e con este debuxo de Siro López. (Máis textos do primeiro xornalismo literario de Casares no meu libro "Carlos Casares, punto de encontro", Concello Ourense, setembro 2002).

Con esta lupa: Salvador Allende.
A Unidade Popular de Salvador Allende está pasando un dos momentos máis críticos desde a súa ascensión democrática ó poder. O recente golpe de Estado protagonizado polos fascistas de “Patria y Libertad” vai ter moitas máis consecuencias que as que se supuxeron no primeiro momento. Evidentemente, o golpe foi a acción dun grupo minoritario que non conseguiu mover máis que a un pequeño número de militares de baixa graduación, pro sicolóxicamente tivo a súa importancia. Anque o mito do antigolpismo das forzas armadas segue en pé, pois o groso do exército mantívose fiel á Constitución, nembargantes o espectáculo dos tanques maniobrando polas rúas e disparando contra o pazo presidencial deteriorou unha miga a acariñada imaxen do profesionalismo dos militares chilenos. En todo caso, de agora en adiante o golpe aparecerá como máis posible. Os mesmos oficiales que acaban de aplastar o golpe poderían atopar mañá unha xustificación “moral” a favor dunha intervención. A mesma que lle está ofrecendo a Democracia Cristiá de Frei coa denuncia de anticonstitucionalidade e o entorpecemento continuo que leva a cabo contra a xestión socialista. Os militares poderían acabar sendo arrastrados polo clima alarmista e apocalíptico creado pola oposición. Haberá que agardar algún tempo pra ver cómo evolucionan os feitos. Mentras tanto, pase o que pase, Allende terá dado ó mundo unha lección de lealtade e compromiso coa palabra dada ó seu país antes das elecciós: iniciar a construcción do socialismo sin traicionar á Constitución. Outra cousa é xa se tal lealtade é posible frente a un enemigo poderoso que non cre neses valores a non ser que sirvan ós seus intereses. E desta vez non os sirven.
(La Región, 15 xullo 1973)