LAICISMO. E TRES FOTOS.
La Región 28 xullo 08

Laicismo. No recente congreso federal do PSOE anunciáronse unha serie de medidas laicistas que logo quedaron en nada. Os alcaldes de Santiago e Lugo, socialistas os dous, opuxéronse ás mesmas, por exemplo. Aínda máis, supoño que para xustificarse, Sánchez Bugallo, o alcalde compostelán, declaraba nunha entrevista que el non percibía que a sociedade demandase máis laicismo. Pois depende onde se mire. Como todo. Nestes días as Xuventudes Socialistas de Galicia sacaron un comunicado reclamando que non se participase, dende instancias políticas, en cerimonias relixiosas. O concello vigués, da man do concelleiro de cultura (nacionalista), o ourensán Xesús López Carrera (fillo de Anselmo L. Morais), vén de desvincularse tamén da procesión oficial do Cristo da Victoria. E hai moitos datos estatísticos (matrimonios relixiosos e civís, etc.) que indican que un sector cada vez máis numeroso da sociedade non quere que a vida política siga subordinada ás mitras episcopais. Dende logo un partido progresista como o PSOE debería atender estas demandas e non outras máis inconfesables. Unha sociedade plenamente democrática casa moi mal con rituais que fan depender dun Apóstolo ou dun santiño calquera a solución do paro, do terrorismo ou do cambio climático.
Dúas fotos. Dúas fotos foron noticia estes días. Polo seu valor expresivo, a foto do monarca collendo a Adolfo Suárez polos ombros está cargada de significado: en calquera persoa minimamente sensible, esperta un sentimento de empatía co líder político da Transición castigado pola enfermidade. A outra foto para a historia foi a da recuperación do pazo de Baión. En tempos vimos os colectivos antidroga loitando contra as mafias do narcotráfico ó pé da porta dese pazo: a escena recreouse con xeito na película “Heroína”, de Gerardo Herrero. Agora vemos a Carme Avendaño, en nome dos que loitaron con tanto esforzo e intelixencia, atravesar fachendosa esa porta como símbolo da vitoria da sociedade civil contra Oubiñas e similares. Ó seu carón, o presidente da Xunta e o ministro de sanidade, Bernat Soria, e outras autoridades: se eu fose responsable de protocolo pediríalles que se quedasen tres ou catro pasos por detrás nese momento. O impacto da foto sería aínda maior no recoñecemento dunha xusta causa.
Karadzic. A outra foto da semana pode ser a da detención do criminal de guerra e exlíder dos serbios de Bosnia, Radovan Karadzic. Algúns autores matinan niso tan clásico de que a cara é o espello da alma: dende logo a fisionomía do carniceiro de Saraxevo hai anos, con vestimenta militar, non inspiraba para nada confianza. Pero un sinxelo disfrace con longas barbas brancas e lentes xa o converteron nun xeito de místico e curandeiro case bonachón. A Xustiza chega con 13 anos de retraso, pero chegará e Karadzic será xulgado polo Tribunal Penal Internacional da ex-Iugoslavia: as vítimas non merecen menos. En fin, tamén hai aquel dito de non fiarse nunca das aparencias.

MANDELA, O PRESO 46. 664 (La Región, 21-7-08)
90 anos. Puxo o nome de Soweto no mapa e pasou 27 anos no cárcere: con ese número, o do preso 46.664. Hai anos estaba na lista dos máis perigosos terroristas, por loitar contra o racismo e pola democracia, e hoxe a súa antiga cela é cita turística de peregrinación laica. É o nome que encarna a loita contra o apartheid. Recibiu en 1993 o premio Nobel da Paz xunto con F.W. de Klerk, o último mandatario da Sudáfrica racista que tamén deu os pasos necesarios para poñer punto e final a décadas de segregación racial implantada xa polos colonizadores holandeses.
Pero Mandela é moito máis que iso. Querido polos seus concidadáns, que lle chaman Madiba, título honorario reservado ós maiores da tribo, Mandela non é só un líder antiracista e da negritude. É en realidade un líder mundial pola liberdade e a dignidade humanas, comparado con Gandhi e situado entre as grandes personalidades do século XX, ese tempo en que foi perseguido e encarcerado: foi posto en liberdade no ano 1990.
Un símbolo. Mandela é ademais un símbolo necesario para África. Tan necesario para un continente que só aparece nos noticiarios asociado ás catástrofes e novas negativas: guerras tribais, fames e epidemias, o xenocidio da SIDA, a extrema pobreza, etc. Todos os días temos novas de líderes africanos asociados ó horror das ditaduras militares: dende o estrafalario Idi Amin ata o presidente de Sudán, Al Bashir, agora condenado pola Corte Penal Internacional por crimes de guerra en Darfur, ou dirixentes corruptos e criminais como Robert Mugabe, aferrado ó poder coas armas e a mentira ós seus 84 anos en Zimbabue.
Mandela é a outra África, que tamén existe, a que aposta pola liberdade, a democracia e o desenvolvemento. A que sabe que África merece outra esperanza. Non é fortuíto que no seu discurso do 90 aniversario Mandela se centrase na cuestión da pobreza: “A pobreza aínda afoga a nosa xente. Se es pobre, non é probable que vivas moito tempo”. A fronteira económica é moito máis poderosa que as liñas que debuxamos nos mapas: basta ver as cifras do PIB per cápita, das dúas bandas do Mediterráneo (acaba de celebrarse un cumio euromediterráneo). Países como Marrocos, Mauritania ou Exipto teñen cifras do PIB por baixo dos dous mil euros, Alxeria un pouquiño máis. Da outra beira, a rica Europa ofrece datos moito máis alentadores: 22.300 euros en España, índices maiores en Francia ou Italia.
En galego. Todos os anos visítannos estudantes universitarios de todo o mundo que asisten a cursos de galego nas nosas Universidades, na de Compostela ou na de Vigo. Varios deles estiveron estes días en Allariz, croatas, eslovacos, norteamericanos, curdos, palestinos, etc. Todos se declaran encantados co noso idioma e a nosa cultura. Moito máis que outros galegos aquí nacidos que renegan de calquera sinal de identidade. Que andazo padeceremos neste país?

Nais e fillas (Andoliña 19-7-08)

Leo nun magacín da fin de semana unha extensa reportaxe sobre Christina Crawford. É unha das fillas adoptadas pola xenial actriz Joan Crawford. Cando morreu esta, en 1977, Christina escribiu un libro demoledor sobre a súa nai, Queridísima mamá, onde a acusaba de ser unha muller colérica, alcohólica e obsesionada coa limpeza, chegando mesmo a facela responsable de malos tratos físicos contra ela. Outros familiares dan versións totalmente diferentes e falan de intereses espurios naquel libro, do que tamén se fixo unha película. Christina segue insistindo na súa versión: dende logo a súa nai xa non lle pode responder: tería máis valor que publicase o libro cando ela aínda vivía.
A min sempre me cheiraron mal estas biografías resentidas. Aínda que algúns teñan motivos para facelas. Penso en Mussolini, que non era ningún santiño dende logo. A súa filla Eda, que compartía co pai militancia fascista e a admiración por Hitler, casou en 1930 con Galeazzo Ciano, co que tivo tres fillos. O ditador condenou a morte a Ciano en 1944 por diferenzas na política da guerra e a propia Eda viviu confinada en Lipari. Co tempo un fillo de Eda, Fabrizio, publicou un libro cun título abraiante pero verdadeiro: Cando o avó fusilou a papá.

ARMAS E SUBDESENVOLVEMENTO
Andoliña mércores 16 xullo

Hai uns días varias organizacións non gobernamentais, Amnistía Interrnacional, Greenpeace, Interpón Oxfam e Fundació per a Pau, denunciaban publicamente que o goberno español segue vendendo armas a estados nos que se violan os Dereitos Humanos como Paquistán, Marrocos, Colombia ou Israel: GALICIA HOXE informaba con xeito dese comunicado, no que reclamaban do goberno que aplicase de xeito correcto a Lei do Control do Comercio de armas e material de dobre uso aprobada no 2007 e que evitase contribuír a esas violacións dos Dereitos Humanos facilitando armas a tales países.
O tema é complexo, sen dúbida. Vemos a Zapatero todos os días dando consellos éticos sobre os males do mundo e os seus posibles remedios. Ofrecendo as cidades españolas como sede de grandes encontros internacionais pola paz e a convivencia das civilizacións. E todo iso está moi ben e sae en grandes titulares, pero as notas das ONGs quedan, agás excepcións como GH, nas marxes dalgunha páxina par, onde case non se vexan. A razón é evidente: o negocio de armamento move cada ano máis de 900 millóns de euros. Algúns producidos dende fábricas galegas. E en tempo de crise, ademais.

Unha visión crítica do Maio

A distancia do Maio 68,

de Afonso Monxardín (LR. 7. 6. 08)

Interesante entrevista (EP 25-4-08)

YEN DINH UOC Ex jefe de propaganda del Ejército de Vietnam: "Vencimos a EE UU porque supimos engañarles"

(Entrevista de Georgina Higueras, enviada especial en Hanoi)

Luther King.

Pan por Pan sábado 5 abril

Onte cumpríronse 40 anos da morte de Martin Luther King, un dos grandes nomes do século XX. Símbolo da loita polos dereitos civís e dos métodos de non violencia activa e de desobediencia civil, na liña de Gandhi e Thoreau, foi quen de axuntar un cuarto de millón de persoas en Washington e ser recibido polo presidente Kennedy. En 1964, con 35 anos, logrou converterse no Premio Nobel da Paz máis novo da historia. Catro anos despois sería asasinado. Non sabemos se Luther King estaría contento cos Estados Unidos de hoxe: abolidas as leis racistas, cada vez hai máis políticos e executivos negros, pero o 23 por cento das persoas de color viven na pobreza. Podería mesmo chegar a haber un presidente negro, Barak Obama: supoño que iso sería unha gran vitoria para a memoria do líder de Montgomery, Alabama. E para a loita antiracista en todo o mundo.

Irmaus

Camiñan ao meu rente moitos homes.
Non os coñezo. Sonme estranos.
Pero ti, que te alcontras alá lonxe,
máis alá dos desertos e dos lagos,
máis alá das sabanas e das illas,
coma un irmau che falo.
Se é túa a miña noite,
se choran os meus ollos o teu pranto,
se os nosos berros son igoales,
coma un irmau che falo.
Anque as nosas palabras sean distintas,
e ti negro e eu branco,
se temos semellantes as feridas,
coma un irmau che falo.
Por enriba de tódalas fronteiras,
por enriba de muros e valados,
se os nosos soños son igoales,
coma un irmau che falo.
Común temos a patria,
común a loita, ambos.
A miña mau che dou,
coma un irmau che falo.

(Celso Emilio Ferreiro, Longa noite de Pedra)

Ferocidades, de Anxo Tarrío Varela (GH 31 xaneiro)

O artigo completo

Vasili Grossman adoita narrar cunha minuciosidade que por veces resulta exasperante se o lector non asume o ritmo lento que lle impón a escritura. É unha extensa e delongada novela que produce perplexidade pero que nos esmigalla pacientemente a vida civil e militar en torno aos acontecementos próximos ao asedio e defensa do sitio de Stalingrado, decisivo, como ben se sabe, xunto ao desembarco de Normandía por parte das tropas aliadas, para a derrota de Hitler na segunda guerra mundial. A miserábel vida nos campos de concentración, a persecución e exterminio de millóns de xudeos, que se viron acosados dobremente, por alemáns e rusos, as tremendas noticias dos millóns de mortos víctimas de Stalin durante os programas de colectivización, entre kulaks e todo aquel que, polo si ou polo non, caía na acusación de "burgués", a desacougante vida diaria de quen dependía da delación do veciño ou do amigo máis íntimo, o condicionamento do pensamento filosófico e científico aos dogmas do partido comunista, todo iso e moito máis se nos vai dando nunha prosa lenturosa, chea de digresións e de parsimonia, mesmo nas descricións físicas dos personaxes, ás que xa había moito tempo que renunciara a novela do século XX, todo exposto sen o máis mínimo xesto de revancha, malia ter sido o autor e a súa familia víctimas das barbaries que se narran.

(...) E tirando deste fío torguiano chego ao meu amigo João Pedro Mésseder, quen abre o seu libro Abrasivas (Deriva Editores, 2005), inesgotábel de sabedoría, con esta reflexión aforística: Apesar de pouco dotados, certos homens guardam um grão de lucidez, a que basta para intuírem a inteligência de outros. Sentem-na porém como um insulto à própia cegueira. Dedícam-se então a cultivar um ódio surdo. Por vezes tornam-se ferozes.

Núñez Seixas analiza no seu novo libro a guerra nazi-soviética

Un libro do que xa se falou nesta casa e moi ben, por certo:

Núñez Seixas analiza en "Imperios de muerte", o seu último libro, a guerra xermano-soviética desde a perspectiva sociocultural

Entrevista de Anxa Correa (AGN) en Galicia Hoxe

O principio sexto de Goebbels e a legal negación (Afonso Vázquez Monxardín en GH, 20 novembro)

Seguramente coñecen o nome de Joseph Goebbels e o de August Friedrich Kellner non lles di nada. E son dous alemáns para lembrar. O primeiro, sábeno, é un preparadísimo dirixente nazi, sensible coas artes, creador da manipulación política moderna e un abominable monstro que non dubidou en matar os seus seis fillos antes de se suicidar na caída de Berlín. O segundo, Kellner, un modesto inspector de xustiza, socialdemócrata, escribiu durante a segunda guerra mundial un diario titulado A miña oposición desde a consciencia de que a súa loita interna na Alemaña daqueles momentos era imposible. A propósito escribiu: "Non podería combater os nazis hoxe porque teñen o poder de calar a miña voz, por iso, decidín loitar contra eles no futuro. Dareilles ás xeracións vindeiras unha arma contra o rexurdir de tal demo: a miña testemuña dará fe dos actos bárbaros e amosará como paralos". E escribiu un diario de 800 páxinas que paseou medio mundo.
Pero hoxe imos lembrar o sexto dos dez mandamentos da teoría da propaganda elaborados polo sabio e criminal comunicólogo alemán (o principio da orquestración) aquel que en síntese di que unha mentira repetida continuamente pasa por verdade. Precisamente porque é así, nos países avanzados de occidente é delito a negación do holocausto xudeu. Porque o pobo hebreo xa padeceu varias veces na historia a infamia da mentira: desde as acusacións de asasinatos rituais de nenos na España medieval, aos protocolos de Sión, difundidos por verdade, aínda hoxe, nos medios islamitas, a dicir, que non houbo xudeus nas Torres Xemelgas. Contra a mentira criminal, é bo lexislar para impedir sequera a posibilidade de que a unión orquestrada de moitos medios poderosos puidese chegar a relativizar, arrecunchar, ocultar e acabar negando a verdade.
Por iso, a decisión do Constitucional Español amparando na liberdade de expresión o dereito dos neonazis españois de Cedade á negación do holocausto énchenos de tanta vergoña como a Ahmadineyad de satisfacción. Non me estrañaría que quixese subvencionar un próximo congreso de negación neste Madrid, capital dunha ridícula tolerancia. Mentres o bo de August Friedrich Kellner se ha de revolver na súa tumba alemá baixo a ollada triste de millóns de xudeus que chegaron ao ceo, directamente, desde as chemineas do inferno.

Imperios de muerte (Xosé M. Núñez Seixas)

Polo seu interese, transcribo en comentarios nota editorial da edición do último libro de Xosé M. Núñez Seixas, Imperios de muerte. La guerra germano-soviética, 1941-1945 (Alianza Editorial).

EN POLEIRO ALLEO

Mal ensinados (Bieito Iglesias en ECG)

Non lle dean máis voltas, a solución ao fracaso educativo é moi parecida á panacea que acaba cos incendios forestais: que chova! Desde logo non se amañará coa supresión do ensino mixto, que recomendan algúns pedagogos avinagrados. Eu estudei nunha escola que acollía a ambos sexos, separados os pupitres femininos e masculinos por un corredor a modo de liña Maginot. Non sobreviviría ás mentiras sobre a Reconquista sen a presenza xentil da Olguita e da Rosa Mari, docísimas nínfulas.

A historia segundo o Kremlin (El País, 27 set. Pilar Bonet)

Polémica en Rusia por un manual para profesores que equipara a Stalin e Putin como modernizadores do Estado.
Vladímir Putin xa ten un lugar privilexiado na historia de Rusia. Un polémico manual para uso de profesores, editado baixo a tutela dos ideólogos do Kremlin, considera ó actual líder como un dirixente de éxito que, como Josef Stalin, soubo manter a integridade do Estado e modernizalo.

As grandes preguntas.

Andoliña 23 maio

Moito se ten escrito xa sobre o caso Günter Grass e a súa confesión sobre os seus anos de mocidade: ós 17 anos pertenceu ás SS hitlerianas. “Fun seducido por Hitler. Crer nel e na vitoria non cansaba, era facilísimo”, di o escritor alemán nun xornal. Pregúntase agora Grass por que non dubidou. Por que non preguntou por aquel profesor desaparecido ou por aquel compañeiro de clase que era Testemuña de Xehová e nunca máis volveu?

Toda unha xeración foi seducida, sen facer preguntas. Non foi Grass o único: hai unha longa lista de escritores, filósofos, intelectuais, seducidos polo irracionalismo nazi. As preguntas facémolas agora: Carlos Casares escribiu Deus sentado nun sillón azul movido polas mesmas preguntas, despois de coñecer en Alemaña o palacio onde se tomou a decisión final: nin máis nin menos que eliminar toda unha raza, os xudeus, e seis millóns de persoas.

Preguntas que renacen ó ver películas tan maxistrais como O pianista, de Polanski, que repoñen na TVG, baseada en boa parte nas súas lembranzas do gueto de Varsovia cando a persecución nazi: agardo que os mozos de hoxe si se fagan moitas preguntas. Porque, de certo, non temos outro antídoto posible contra a barbarie e a senrazón.

Jerry Falwell, telepredicador

andoliña 19 maio

Morreu nestes días, sen que a prensa destacase moito a nova, Jerry Falwell, o pastor evanxélico ultraconservador que creou no seu día o movemento Maioría Moral, en 1979, e todo un lobby para apoiar a campaña cara a presidencia de Ronald Reagan. Toda a súa carreira está chea de xoias como esta: para el, o 11-S foi un castigo contra os pagáns e laicistas, enténdase abortistas, feministas, homosexuais e activistas dos dereitos civís. Tamén defendeu o apartheid surafricano e afirmou que a sida era un castigo contra os pecados dos homosexuais.

A cousa viña de vello. Fillo dun alcohólico, formou unha banda xuvenil na súa mocidade antes de converterse en cristián renacido e fundar a súa propia Igrexa en 1956. Opúxose nos 60 ós dereitos dos negros e ó movemento de Martín Luther King. E soubo ver o poder dos novos medios de masas: dende os programas de radio e TV chegou a millóns de norteamericanos ós que lles contaba cousas como que Tinky Winky, un dos personaxes da serie Teletubbies, era en realidade un homosexual escondido.

O seu mérito, por riba desta xeira de disparates, foi crear un discurso ultraconservador que logo acolleu Reagan. Deixou discípulos privilexiados: non só nos Estados Unidos.

GALICIA-EUROPA-NÓS (2)

Solicitouse aquí información da exposición Galicia-Europa-Nós, que se exhibe no Museo do Pobo Galego e que organizou a Fundación Otero Pedrayo.
Polo de agora, ofrecemos ós lectores o esquema de toda a mostra e os textos dos primeiros paneis (o panel 2, de seguido e os paneis da primeira parte en comentarios).

A nova da inauguración da mostra en Galicia Hoxe e en La Voz de Galicia. Foto Xoán Crespo, de Galicia Hoxe.
A mostra estará nos locais do Museo do Pobo Galego ata o 15 de xullo.

1. Portada e título da exposición. Presentacion.Créditos.
PRIMEIRA PARTE
2. A Galicia atlántica. Mapa das relacións da Galicia prerromana coa Europa mediterránea e atlántica. O comercio do estaño. A cultura dos megalitos. De Dombate a Carnac e Stonhengue.
3. Galicia na romanización e os suevos. Prisciliano, Hidacio, Exeria, etc.
4. O mito artúrico e Galicia
5. O camiño de Santiago e a arte románica
6. Poetas occitanos. Poetas galego-portugueses.
7. O colexio dos Irlandeses. Comercio das vilas marítimas co norte de Europa
8. Ilustrados e liberais. Relacións con Europa.
9. Galicia vista polos europeos. Románticos e viaxeiros.
SEGUNDA PARTE
10. O galeguismo e Europa. O discurso da xeración Nós
11. Castelao viaxa por Europa. As cruces de pedra na Bretaña. Diario...
12. Vicente Risco viaxa por Europa. Mitteleuropa...
13. Otero Pedrayo e Europa. Adrián Solovio e Arredor de si...
14. Plácido Castro no Congreso das Nacionalidades Europeas
15. A Xeración Galaxia
16. A BBC e os programas en lengua galega.
TERCEIRA PARTE
17. O nacemento da Nova Europa. Despois da segunda guerra mundial
18. Continuación
19. Declaración Schuman. 9 Maio. Día de Europa. O Discurso de Castelao en pro da federación europea (1948).
20. A evolución do mapa europeo dende 1957.
21. Institucións europeas. Presenza de Galicia nelas.
22. Continuación.

(2) Memoria de pedras e ouro (a Galicia atlántica).
A historia naceu, como nace o sol, en oriente. O paleolítico, do que tan pouco sabemos, iníciase nas terras do leste de África e pasa a Europa, hai centos de miles de anos. O neolítico, a produción dos alimentos e a sedentarización, acougar nun lugar, comezou nas terras do Tigris, Eufrates e Nilo, uns 10 mil anos atrás. Pouco e pouco foise achegando ás terras occidentais e atlánticas polo curso do Danubio e polo gran camiño aberto do mar Mediterraneo. Así, ao redor do terceiro milenio antes de Cristo, conviven as culturas megalíticas mediterraenas –Malta, Cerdeña, Baleares, Almería...- coas occidentais de Portugal e Galicia e, máis alá, de Bretaña e das illas Británicas. A posición de metade de camiño entre o Mediterraneo e o norte de Europa de que goza Galicia, fará que xogue un papel de relación entrambos mundos que só coñecemos de forma difusa, e que se vai aclarando a medida que avance o tempo. O Dolmén de Dombate, os menhires como a Lapa de Gargantáns, e os petroglifos de Campo Lameiro, terán as súas correspondencias nos outros fiesterres atlánticos como Carnac (Bretaña) Stonehenge (Inglaterra) ou Newgrange (Irlanda).
Os contactos de orixe fanse máis intensos e constantes desde a Idade do Bronce, pois as producións materiais –espadas, alabardas, etc- entre os fisterres atlánticos da Bretaña, Inglaterra, Irlanda e Galicia, son idénticas, e moi semellantes os tesouros aureos de brazaletes e vasos, como o de Caldas de Reis.
Naquela altura, sabemos que fenicios e tartesos percorrían os mares occidentais en busca do estaño que precisaban para a elaboración do bronce. No século IV a.C. Rufo Festo Avieno fálanos das antigas expedicións en busca das Casitérides, illas de localización difusa, no occidente atlántico. A Avieno tamén debemos a información duns novos poboadores -“saefes” – que se superporían a outro anterior, “oestrimnios”, máis antigos. Esta noticia dos “saefes” vén sendo interpretada como a única referencia escrita á chegada dos pobos célticos a Galicia en varias ondas a partir do século IX. Estes celtas, se cadra non foron moi numerosos pero si o suficientemente importantes para deixar fondas pegadas en varios campos da nosa historia. Na ourivería, os torques, arracadas, brazaletes... Na toponimia, Lugo, Coruña... e o propio nome de Galicia. No sistema de poboamento... “castros” para nós, “hill forts” para os ingleses... E sobre todo tamén, como pezas claves no proceso de construción dunha identidade mítica no século XIX, tal e como aconteceu con outras culturas todo ao longo da Europa daqueles tempos.

Primo Levi (Pan por Pan 13 abril)

Cumpríronse 20 anos da morte de Primo Levi, vítima do nazismo, testemuña indeleble do alegato contra o Holocausto. Na súa lembranza, estes seus versos:

Se isto é un home/ os que vivides seguros / nas vosas casas caldeadas/ os que vos topades, ao volver pola tarde,/ o xantar quente e os rostros amigos: / considerade se é un home/ quen traballa na lama/ quen non coñece a paz/ quen loita pola metade dun panciño/ quen morre por un si ou por un non. / Considerade se é unha muller/ quen non ten cabelos nin nome/ nin forzas para lembralo/ baleira a mirada e frío o colo/ como unha ra invernal. / Pensade que isto aconteceu: / Encoméndovos estas palabras. / Gravádeas nos vosos corazóns/ ó estar na casa, ó ir pola rúa,/ ó deitarvos, ao erguervos;/ repetídeas aos vosos fillos. / Ou que a vosa casa se derrube,/ a enfermidade vos imposibilite,/ os vosos descendentes vos volvan o rostro.

Curioso, curioso ...

Non lin en ningún xornal (non sei na COPE, que non a sei coller no dial) que a emisión desta película en Televisión formase parte da coñecida campaña de Zapatero e os seus muchachos para romper España en anaquiños, descristianizar os españois e rebaixar os cafés a 80 cts. Se o lese, non me sorprendería nada: babecadas moito máis grandes lemos todos os días nos xornais.

Seica son Os Grandes Portugueses.

Andoliña sábado 31 marzo

Imaxe de J. Opie (Este tema está tamén a debate no blog Fragmentos de Galaxia)

Con este título, Os grandes portugueses, un programa da televisión pública portuguesa (RTP) elixiu, cos votos emitidos polos espectadores, o gran portugués máis importante de todos os tempos. Na lista estaban nomes como Afonso Henriques, primeiro rei de Portugal e fundador do país, Vasco de Gama, Pessoa e Saramago. Pero o gañador foi António Salazar, ditador nese país case 40 anos, entre 1932 e 1968. Co 41 por cento dos votos emitidos. A esquerda do país veciño protesta e di que se quere branquear o salazarismo.

Sorprendeu o segundo elixido: Álvaro Cunhal, do Partido Comunista que loitou contra Salazar. Como explicar o paradoxo? A min non me sorprende moito. Moita xente admira as personalidades fortes, contundentes. Cantos galegos, por exemplo, admiraban por igual a Manuel Fraga e a Fidel Castro? Por tras de Salazar e Cunhal, quedou Arístides de Sousa Mendes, diplomático que axudou a miles de xudeus perseguidos polos nazis, contra a vontade de Salazar.
En Alemaña tamén se fixo esta enquisa e eliminouse o nome de Hitler, porque non se admitiron personaxes que non respectaran os Dereitos Humanos. En España? Se se fai, mellor co modelo alemán.

Máis sobre José Almoina.
Pan por Pan xoves 29 marzo. Imaxe de J. Opie

O tal José Almoina Mateos que citei onte ten tamén ligazón con Ourense: fíxolle o prólogo a José Adrio Menéndez para o seu libro “Del Orense Antiguo” publicado en 1935 na Imprenta Popular. Alí deixa constancia da súa erudición no xénero das biografías literarias da época. Almoina nacera en Lugo (1903), estudou en Compostela e era cónsul da República en Burdeos cando a guerra. Exiliouse en Santo Domingo e alí foi secretario do ditador dominicano Rafael Trujillo. Vargas Llosa conta en “La muerte del chivo” como o ditador o condenou á morte por publicar en Guatemala, co seudónimo Gregorio Bustamante, o libro “Un sátrapa en el Caribe”. Logo rectificou e sacou en Arxentina “Yo fui secretario de Trujillo”, gabando o ditador. Pero os sicarios de Trujillo remataron con el en 1960 en México: un personaxe que pide a berros unha biografía.

Historia de Europa nas escolas?

Colgo aquí o artigo que J.A.Marina publicou o domingo en El Mundo (debe ser a primeira vez que uso un texto dese "xornal"). Non estou totalmente de acordo co que di (teño as miñas distancias sobre o que se afirma do ensino da Historia en España), pero si acepto a idea central: a necesidade dunha Historia de Europa nas escolas. O problema sería sempre o cómo. Ben, pode servir para abrir un debate, se a alguén lle interesa (Na imaxe, un dos retratos de Rembrandt).

"La canciller alemana, Angela Merkel, considera que sería muy útil que existiera una asignatura de Historia de Europa en la enseñanza secundaria de todos los miembros de la Unión Europea"
No útil, sino imprescindible. Las narraciones históricas se utilizan cada vez más para robustecer las identidades nacionales. Hay un egocentrismo nacional que impide comprender a las otras naciones, de la misma manera que el egocentrismo individual impide comprender a las demás personas. En el sistema educativo español estamos yendo en dirección contraria a la recomendada por Merkel, fragmentando la Historia hasta extremos ridículos, y por eso nos entenderemos cada vez peor. Pero me temo que si la Unión Europea no elabora una directiva contundente, esa asignatura nunca existirá, al menos entre nosotros. La Historia de Europa, el gran proyecto kantiano de una historia cosmopolita, nos permitiría entender muchas de las cosas que suceden fronteras adentro.
Acaba de aparecer un libro que les recomiendo -«Encyclopedie», de Philipp Blom (Anagrama)- que cuenta una página importante de esa historia común: la elaboración y edición de la Enciclopedia francesa. La cristiandad produce la aparición de los valores laicos. La tensión entre ambos elementos, que ahora vivimos en España, forma parte esencial de la cultura europea, y conviene conocer los terrores de la intolerancia. Estoy leyendo «A history of Europa», de Norman Davies, recién publicada por Oxford. Muestra la complejidad del tema. Pero no hay que matar al mensajero. La realidad es compleja, y quien no lo entienda así es que es un simple.