Unha lectura de Euskadi
(Andoliña 10 marzo)
Deu unha conferencia en Auria Eduardo Madina, líder hai anos das Juventudes Socialistas de Euskadi e vítima (non mortal, por fortuna) dun atentado de ETA. Escoiteino algunha vez antes na TV e na película La pelota vasca, onde alporizou a algúns por dicir cousas como que na banda dos violentos vascos tamén había dor e sufrimento.Nesa charla ourensá houbo dúas partes claras: unha incursión histórica nas orixes do problema vasco e unha lectura do presente e do (posible) futuro desa comunidade. Gustoume máis a segunda parte. Na primeira falou do conflito de identidades que se dá no País Vasco, o cal é obvio, pero cun sentido para min demasiado reducionista e simplista: presentou o tema vasco como unha confrontación entre Romanticismo e Ilustración, entre sentimentos e paixóns e razón cívica. Pero o certo é que hai paixóns en todas as partes e nin sequera creo que sexa útil nin funcional unha condena tan radical do poder das emocións na política.
Máis atinada foi a súa lectura do presente, dende a necesaria convivencia entre os nacionalistas vascos e o resto dos partidos e na aposta por un proceso de paz e diálogo para rematar coa violencia. Non é iso, non, o que hoxe reclamarán en Madrid certas voces cabreadas.l
Entradas
40 comentarios:
Olá a todos. Son novo neste blog, pero espero achegarme máis miúdo a ler as vosas notas e opinións, pois o emprego dos blog coma ferramenta de reflexión crítica danos espazos de liberdade que nos quitan os MEDIA (o cuarto poder; agora case primeiro).
Eduardo pertence a ese grupo de rapaces que dentro de Eukadi loitaron, e seguen loitando, pola pola liberdade.
Nos momentos máis álxidos da loita urbana por parte da mocidade da esquerda abertzale, tamén houbo rapaces que quixeron entrar en política, pero a través do debate.
El, e Oskar Bilbao (Ezker Batua), son dous rapaces que entenden e comprenden a situación política de Euskadi, e que -a pesar de non compartir as ideas do adversario- buscan espazos para o diálogo e o entendemento.
Non tiven aínda a sorte de escoitalo en directo, pero a través das súas aportacións nos diversos medios (La Sexta), documentais (Euskal Pilota), ou mesmo no propio xuízo, vexo un gran orador, para nada revanchista e que (el si) busca a ansiada PAZ. Alguén que sendo vítima directa nun atentado é capaz de non sentir odio cara o responsábel directo, senón que intenta ademais entender os porques, a razón que levou ao seu brazo executor a cometer tal acto, dignifica a todo un xeito de facer política que deixa o rencor fóra do debate.
Canta xente coma el nos faría falla neste País? e en España? Moitos, asegúrovolo
Coincido co comentario anterior. Un tipo estupendo este Eduardo Madina, e supoño que non resultará doado dicir o que el di sendo vítima dun atentado que lle produciu unhas terrribeis mutilacións.
O dito por Fakirin, cómpre xente coma el, aquí e en calquera parte.
Admirable o Eduardo Madina. A súa voz probablemente se porá en valor cando se implemente e consolide o diálogo vasco.
Canto ao discurso aludido polo anfitrión, pregúntome eu por que algúns considerarán máis moderna a Ilustración do século XVIII có Romanticismo do XIX. Probablemente habería que confrontar criticamente máis mitoloxías ca unha.
Ilustración é Romanticismo son dous marbetes de distintas categorías: utilizounos a Historia da Literatura, pero non outras disciplinas. Para mín, non hai moitas diferencias: romanticismo é igual a ilustración máis tempo.
Pois aínda lle hai ben diferenzas canto á actitude vital, por exemplo. É tema que igual agradecía un debate por extenso.
Esa era a miña intención, porque é asunto que me atrae moitísimo, pero pareceume un poco impertinente desenrolalo neste post.
Se me permite parafrasealo, señor Arume, eu diría que Romanticismo é Ilustración máis abolición do tempo. Aínda que hai, sen dúbida, un Romanticismo liberal, ilustrado e progresista (moi ben representado por Víctor Hugo), o "espírito" dominante nese movemento reacciona contra o que é o cerne da Ilustración: a capacidade dos homes para ir cada vez máis alá, para saber máis e máis, para rematar de vez coa superstición e o mito, para racionalizar o mundo e conquistalo. O Progreso, en fin, encarnado socialmente na burguesía e políticamente na democracia liberal.
O Romanticismo síntese incómodo co progreso ilustrado, con esa racionalización rampante da totalidade, con ese weberiano "desencantamento do mundo", reducido a materia medible, que a Ilustración non fai máis que acelerar. "Luz e progreso en todas partes, mais dúbidas nos corazóns", escribía Rosalía. Ao Romanticismo gustaríalle non tanto volver atrás como parar o tempo. Hai unha especie de temor a que os gaños non compensen as perdas, a que a luz acabe cegándonos, a que o Tempo, xa entendido como mero soporte natural do Progreso, non nos leve a ningures.
A división tallante entre "nacionalismo cívico-político" e "nacionalismo cultural", o primeiro francés e "ilustrado" e o segundo alemán e "romántico", peca de certo esquematismo e simplificación, sen dúbida, como apunta o señor Valcárcel. Pero, con todas as reservas, un nacionalismo como o vasco (nas súas orixes e aínda hoxe)encaixa bastante ben na segunda categoría. É un nacionalismo no que pervive con gran forza o mito da Idade de Ouro, o dunha Euskal Herria non deturpada por unha Historia malfadada, dona do seu verdadeiro Ser, en harmonía consigo mesma, unha comunidade reconciliada coa súa esencia orixinaria. Nestas visións ucrónicas e arcádicas, o tempo, baixo a máscara da historia ou da do progreso, é sempre un inimigo feroz e implacable que só trae destrución.
Grande aportación, señor Leituga 1. Convén ler, nestes días de patriotismos de saldo, a Feijoo, don Benito. Resulta sempre edificante.
Non cadro moi conforme, Leituga, co seu diagnóstico sobre o Romanticismo, se ben recoñezo o valor do método. Digamos de comezo que se algún medo detecto nos románticos é o de perder unha liberdade aínda non conquistada, paradoxo que non explicarei agora. Xorde o romántico, sen medos, fronte á deificación da Razón ou unilateralización da cultura. Por certo que con exceso frecuente e nova unilateralidade que se fai cargante cando a corrente entra en barrena. Entende ou intúe o romántico, dalgún modo, que acervos e, particularmente, potencias relevantes poden esvaerse no declive de non matizarse a ilustración. É a serie e conxunto de teses, antíteses e mesmo algunha síntese da secuencia Ilustración-Romanticismo-Realismo e Naturalismo-Simbolismo (e paralelos) máis Vangardas.
Notoriamente, hai Romanticismo que arela eternidade, que a Ilustración tampouco non desbota; e certos Romantiker (tal Novalis) probablemente así testemuñen. Haino, tamén, a un tempo metafísico, secular e crítico, eis certo Leopardi. Proxección revivificadora e fecunda dun pasado ora recreado e esencial (ossianismo, Pondal) ora marco exemplar e suxestivo coma os de Alexandre Herculano. Aínda un diagnóstico sobre o impacto da modernidade racionalista, urbana e burguesa sobre o espírito e forza de vivir; e eis o "Heroe do noso tempo" de Lérmontov, ou spleen pre-baudelaireán.
Sería o precedente escolma, repertorio limitadísimo de retallos procedente do movemento cultural que funda a mentalidade contemporánea; co concurso imprescindible dunha Ilustración aínda viva na consciencia das elites e cidadáns que protagonizan a historia entre o 1790 e o 1850. De impacto tan poderoso que, por acción e reacción, foi dixerido e incorporado durante, aínda, varias décadas máis.
Desculpen o excursus, en prosa ben menos densa cá do propio Leituga. Non quero, así e todo, deixar de dicilo: en materia vasca, non comparto, por limitado na hermenéutica, o discurso actual sobre o aranismo da chamada esquerda española, polo menos nas súas correntes maioritarias. E hai moito, moito tempo que o nacionalismo vasco ten moitísimo menos de saudoso ca de social, mantendo, obviamente, unha referencia étnica. Resúltanme ben interesantes (e instrutivas) as novelas de Ramiro Pinilla, sobre todo como exercicio literario e prospección evocativa. Pero tamén o relato biográfico de Xabier Arzallus, ao que xa me referín un día aquí.
Sempre (me) adoita quedar algunha cousiña. Unha das consideradas grandezas de Victor Hugo ("Le siècle d' Hugo", lémbrese) é a variedade dos seus rexistros/épocas. Foi liberal, conservador, político, académico... A verdade é que o liberal (ou, en acepción particular) libertario é compoñente notable do Romantismo, de moito Romantismo. Cumpriría non esquecer as vítimas da autocracia, coma parece que fou Puxquin. E outras cousas.
"A verdade é que o liberal ou (en acepción particular) libertario é compoñente notable do Romantismo, de moito Romantismo".
Desculpen sempre. As présas, teño que ir para unha clase.
Uf, hoxe estou preguiceiro de máis para entrar, sequera sexa superficialmente, no asunto este do Romantismo.
En todo caso, o que o primeiro que se pode dicir é que se trata dun fenómeno proteico, constitutivamente plural e radicalmente heteroxéneo, ademais de difícil recondución a categorías unívocas polo solapamente intrínseco das dimesións estéticas, sociais, políticas ou filosóficas.
Con todo, quizais poida valer, como unha primeira tentativa de clarificación, o intento de taxonomía de Michel Löwy e Robert Sayre (Révolte et mélancolie, París, Payot, 1992), e distinguir os seguintes romantismos:
1) Restitucionista.
2) Conservador.
3) Fascista.
4) Resignado.
5) Reformador.
6) Revolucionario e/ou utópico, que se pode subdividir en varias tendencias distintas:
i) Xacobina-democrática.
ii) Populista.
iii) Socialista utópico-humanista.
iv) Libertaria.
v) Marxista.
Aí queda a clasificación, discutible por suposto, por se teñen a ben comentala.
Está o nivel moi alto. Non podo chegar. Fico de espectador abraiado e aprendo. Unhas noraboas moi sentidas e agradecidas.
Pero permítanme o estímulo pavloviano: con que se quedan vostedes? son vostedes románticos ou ilustrados? Ou ámbalas dúas cousas?
Tamén pido licencia para aconsellar este enlace: http://www.thebritishmuseum.ac.uk/enlightenment/
A mostra online dunha exposición extraordinaria no British Museum de hai uns tres anos. Creo. Preciosa.
Con tempo, AP-C, igual podiamos entrar na crítica desa clasificación que xa lera algunha vez. Quede dito que o carácter proteico -que vde. ben atinadamente puntualiza- englóbao todo e posibilita presenzas diversas e parcialmente contraditorias (por que non?) no mesmo grupo, autor, obra...
Arume, non escenifique tanta modestia. Quedando en espazo restrinxido, seguramente arredor de Leopardi ou Manzoni (qué dicir de Mazzini ou Garibaldi) podería ilustrarnos a todos. Sobre a opción, penso que o Romanticismo recolle a Ilustración; eu teño, se cómpre arriscar, un fraquiño por aquel. Era obvio, supoño.
Eu, nin romántico nin ilustrado. Son simplemente un tipo que pasea e olla para dentro dos escaparates.
(Asegúrolles que esta última frase, supostamente transcendente, foi unha piada miña de escritura semiautomática)
Eu non lle sei moito de literatura italiana. Só podo dicir que Leopardi é o máis grande poeta, un Petrarca redivivo. Aínda que convén afirmar que a poesía occidental é unha paráfrase permanente de Petrarca. Unha rescritura constante de "La vita fugge e non s'arresta un'ora".
Eu son un ilustrado sen esperanza, pero con covencemento. Ou sexa, un ilustrado melancólico, case pesimista, case romántico.
Interesantísimo debate. A min gústame esta última definición de Leituga, podo facela miña: ilustrado sen esperanza, melancólico e case romantico. E a APC pediríalle que desenvolvese, sequera brevemente, o valioso esquema que sacou de Lowy: simplemente poñendo algún exemplo (escritor, pensador) de cada un deses romanticismos veriamolo un pouco máis claro. E paga a pena afondar no tema.
Eu sempre creo que os ilustrados levaban consigo o xermolo melancónico, ese optimismo histórico que loitaba co seu natural descreimento persoal. Ver (con Goya) ou ler a Jovellanos (as cartas) é un bó exemplo da memoria ilustrada.
O do pesimismo dos románticos debería ser matizado e peneirado. Ben diferentes serían o ontolóxico de Leopardi e a melancolía do Lamartine, por exemplo. Eu encóntroo, cando presente, integrado na vasteza.
En tal sentido, quero suxerir un icono para o Romanticismo: a Obertura do "Tannhäuser" de Wagner; eminentemente os primeiros 4'40", se ben poderiamos chegar ata os 10'.
O Romanticismo adoita ser unha categoría estética, con ramalazos filosóficos, na que o xénero lírico (efusións, emocións) ou alento épico de idealización medievalizante (mitificación nacional dun pasado) predomina. Fóra deses xéneros, eminentemente poéticos (ou sexa literarios), o romanticismo como concepto non calla.
Mentres, a ilustración, como motor dun cambio epistemolóxico, abrangue toda unha mentalidade, unha cultura. Da súa determinación por saber, o vello sapere aude kantiano, proceden as demáis correntes, movementos, inquedanzas (non sei como chamalo), mesmo as posicións políticas. Sen século das luces ou ilustración non tería sentido o romanticismo, o liberalismo, o nacionalismo derivado dunha conceptualización do territorio, da paisaxe, da patria (ou fogar dos patres), o modernismo, o socialismo, e tutti quanti.
Claro que cando escoito a Wagner, pásame como a Woody Allen: éntranme ganas de invadir Polonia.
Sen dúbida, sen Ilustración non habería Romanticismo. Ora ben, este é tamén unha forma de epistemoloxía á par que vivencia. Pola aparencia, os ilustrados non deberon gustar moito da poesía; faltaba descubrir, seica, que era forma eminente de coñecemento, cousa que nós xa sabemos.
Arume, penso que ve o Romanticismo moi fragmentariamente. Non sei se coñece a Lérmontov, que cadra basicamente fóra dos dous escasos aspectos que vde. menciona; en realidade, nin Larra queda cuberto por eles, que dicir de Chateaubriand, as enormidades de Goethe e Hugo...
Tiña esquecida a cita de Allen, tan ocorrente el. A peza que eu propoño ten múltiples suxestións. Así e todo, contra o perigo indicado espera Chopin, case nada en materia romántica. É que hai de todo nesa casa...
Eu coñezo todo fragmentariamente: xa llo dixen. Non é modestia escenificada. Pero se mete todo eso no lombo do romanticismo vamos ter que cambiarlle o nome a ese caixón de xastre que vostede propón.
Se Goethe, Hugo, Larra non son poetas (no sentido que ten esta palabra no século XIX), que son?
Se Chopin e Wagner comparten rotulación, non será conveniente revisar os papeis e as denominacións, a estas alturas do partido, obsoletas?
As denominacións seguen sendo útiles, supoño. O que está obsoleto, penso, é partir das denominacións para analizar os fenómenos concretos que baixo elas se agrupan. O método debe ser o inverso: partir dos fenómenos para, se acaso, chegar aos "principia". En fin, un método ilustrado.
Claro que son poetas, Arume: Poetas no senso clásico ("autor, creador"); e tamén no senso moderno, aquí xunto con bastantes máis cousas (Goethe cultiva sobranceiramente os catro xéneros canónicos). Por outra banda, non lle propoño eu, senón a Teoría Literaria e maila Historia da Literatura. E non é caixón de xastre, é realidade de enorme vasteza, ao tempo revolución espontánea e reformulación do home´na vida e na Historia.
De aí a grandeza dunha corrente con todo existente, definida non só polo tempo histórico senón por un aquel de irmandade especialmente difícil de apreixar polos compartimentos que certa crítica de matriz racionalista ("ilustrada"?) parece considerar [case] imprenscindible.
Non todo o mundo está dacordo coas taxonomías. É difícil, por exemplo, clasificar a Balzac. A teoría literaria alemá chámalle á súa primeira xeración romática (Goethe, Hölderlin, Schiller) Die Klassiker, e á segunda (Novalis, Schlegel...) Die Romantiker. Quen queira esgazar o Romanticismo (categoría de denominación e alcance discutibles, xaora) debe prover a proba.
Eu estou bastante dacordo co actual estado de cousas. Que, por suposto, integra a Chopin (nacionalista polaco, de patria oprimida) e a Wagner (nacionalista alemán, de, digamos, patria triunfante) na mesma corrente histórica e estética. Se Alemaña estivese no lugar de Rusia, politicamente non estarían no mesmo bando, xaora.
A Historia da Literatura é ciencia decimonónica, gustosa de dar nome e apelidos ás cousas, encadralas (de século en século: coa base do sistema métrico decimal que vale para todo, mesmo para décadas) en corrientes, movementos, tendencias. Facer, pois, tipoloxía. A Historia da Historia da Literatura pode ser moi útil para comprendermos cómo dependemos dun método historicista que é o que predomina na formación educativa, mesmo hoxe.
Iso non quere dicir que non sexa un método moi discutible. É fórmula didáctica, pode que útil para espíritos novos. Pero co tempo demóstrase inoperante e de continuo desmontable.
O que non acerto a entender na cuestión do romanticismo que plantexa González é esa conexión estreitísima ata fundirse en sinónimo coa noción de nacionalismo. O Romanticismo, xa o dixen, é categoría estética: fóra diso, convén empregar outros termos: nacionalismo, liberalismo, socialismo, anarquismo. Un historiador alonxa da súa terminoloxía a denominación romántico porque estórballe, resúltalle improductivo, por ser rótulo da poiesis. Mesmo, un historiador da Arte elude o termo: cál é a arte romántica? Friedrich e quen máis? Goya pertence ao romanticismo? Só na Historia da Literatura e na Historia da Música atopamos un rótulo semellante, pero aínda na primeira (da segunda teño pouco coñecemento, aínda que dentro dese nome atópase mesmo o último Mozart) entran Larra, Leopardi, Wordsworth, Rosalía, Byron, que, abofé, sonche ben diferentes. Romántico, desde un punto de vista laxo, é Manuel Vilanova, e ben romántico.
De literatura galega saben vostedes moitísimo máis ca mín; por iso pregunto atrevidamente ignorante: Rosalía e Pondal son románticos? En qué se parecen, desde ese punto de vista?
Conclúo: convén revisar, porque así o demanda a ciencia filolóxica, eses marbetes (propios dos manuais didácticos). É posible que atopemos máis riqueza e complexidade da que os libros de Historia (ollo, historia) da Literatura amosan. Estudiar literatura consiste en certo modo en desmontar esa andamiaxe historicista que sen dúbida segue a dominar a nosa visión dos textos literarios. E falo de literarios. Dos outros, outro tanto.
Supoño que pode interesar a consulta desta páxina web da que teño información hai tempo: trátase dunha biblioteca virtual de pensamento político hispánico.
http://saavedrafajardo.um.es/WEB/HTML/inicio.html?Open
Demasiado complexa, Arume, a panoplia de suxestións que vde. achega coa súa reflexión; demasiado como para abordala aquí co vagar que merecería. A Historia da Literatura segue a ser unha das catro pólas da teoría literaria, e o único que teño eu que lamentar é que o "ensino" da literatura en secundaria volva ser unha enunciación de datos agrupados cronolóxica e escolarmente. Debémosllo a quen resolveu agrupala curricularmente coa lingua, e non sei cantos seremos os que resistimos a tentación do antes indicado.
Miren, hai dous modos, polo menos, de apriorismo nestes temas: o do que gustando dunha etiqueta amorea na súa caixa os obxectos que desexa; o do que, non gustando, adxudícalle os items non cobizados e retira os caros ao seu espírito vía a máis dilecto destino. A min non me parece lóxico limitar o Romanticismo a efusións e idealización pasadista, nacional e reaccionaria: vostede non usou o termo, pero se cadra queda implícito; tampouco, xa quedou dito, limitalo á emanación artística ou poiesis, por moito que sexa dominio eminente do movemento, en literatura, música, pintura (Turner, Constable, Delacroix..., supoño que certo Goya), e non é pouco, precisamente.
Que lles direi, para que me entendan...? Na materia Literatura Universal Contemporánea, que eu imparto en 1º de BAC, introduzo o Romanticismo mediante un cadro sinóptico que se incia no rótulo "O suxeito individual", do que xorden tres aspectos (Iluminación, Sentimento, Liberdade) tamén desdobrados en varios niveis; entre os diversos rótulos establécense conexións de distinto tipo e todo remata en oito grandes áreas ou complexos motivos temáticos; gustaríame amosalo, pero aínda cousas tan valiosas coma este blog teñen as súas limitacións. Non me propoño como autoridade, só suxiro a complexidade do obxecto tratado. Citemos voces máis ilustres:
"...Toda a extensão e força desse movimento romântico que abalou a nossa sensibilidade, alargou imensamente a nossa imaginação, libertou o individualismo e tornou o homem moderno para sempre insatisfeito do seu destino"; Henri Peyre.
"La época romántica propiamente dicha se establece cuando ese espíritu no sólo llega a ser hegemónico, sino que toma plena conciencia de sí mismo y de su convicción o pretensión de desempeñar un papel decisivo en una coyuntura privilegiada de la historia... En general, no tendría sentido intentar una definición de la mentalidad romántica, porque si algo la caracteriza formalmente es su ambivalencia, su ambigüedad, fácilmente estructutable en dualidades polares"; José María Valverde.
Non vive só na literatura ou na arte, é mentalidade nova, corrente fundacional. O nacional (ou nacionalismo) é un aspecto que eu usaba -referido a Wagner e Chopin- non con intención totalizadora, senón parcial e paradigmática. Pondal e a Rosalía en galego non son románticos nin deixan de selo, porque o Rexurdimento responde a aquel impulso, pero responde a unhas motivacións e desenvólvese nun momento (os últimos corenta anos do XIX) xa con outras sensibilidades e apetencias; se queren -e o anfitrión non perde a paciencia comigo de vez- poderá haber ocasión para maior argumento.
Todo isto poderá ser visto doutra maneira, e propostas diferentes categorizacións e taxonomías. Ora ben, a crítica do existente esixe partir do existente. Refútese, que o veremos; xurda novo discurso, e lerase.
Se seguen este fío, dispensarán a miña presenza. Marcho mañá para a imperial Toledo por dous días.
Emociona e, ao tempo, ilumina ver e ler canto saben vostedes, amigos contertulios, sobre o Romanticismo.
Alén da miña preguiza que se me vai convertindo en proverbial, ríndome á súa capacidade e comprensión dese fenómeno tan fuxidío como a auga entre os dedos. Non teño nada que aportar despois das súas mensaxes, esa é a verdade.
Unhas palabras finais para o amigo González. Henri Lapeyre talvez, ou Henri Pirenne por un casual?
Bonito, moi bonito aquel libriño de Valverde "Vida y muerte de las ideas", de onde, coido, pode ser que saia a cita. Conviriame volver a relelo, agora que a memoria fraquea.
E que o goce por Toledo: que teña, quizais, unha (nova) revelación na esteira do Solovio.
Se vai por Toledo non deixe de ir tomar algo á terraza do Parador doutro lado do río. Alí estará o Greco, o romántico avant la lettre, amosándolle a cidade imperial. Ou ben o grande Garcilaso, con aqueles versos da égloga III:
Estaba puesta en la sublime cumbre
del monte, y desde allí por él sembrada,
aquella ilustre y clara pesadumbre
d’antiguos edificios adornada.
D’allí con agradable mansedumbre
el Tajo va siguiendo su jornada
y regando los campos y arboledas
con artificio de las altas ruedas.
Quen puidera!
Nun momento antes de marchar:
AP-C: Henri Peyre, "Qu'est-ce que le Romantisme".
Arume: grazas por me dar a idesa, teño que mercar as églogas de Garcilaso, e que mellor lugar.
O do Parador verase de facer. Teñan boa fin de semana.
Miren por onde, vostedes van ser "culpables" da muda súpeta da idea inicial das inmediatas vacacións: no canto de Londres é moi probable que vaiamos a Segovia, Ávila, Toledo e Cuenca. (Ben, para sermos sinceros, tamén inflúe o parné).
Haberá logo que ir lendo a Garcilaso, a Teresa de Ávila e demais, así como prepararse para ser tildados de "españolistas" polo amigo Marcel (que é broma, ho, non se me enfade).
Este país, digamos España, eche ben fermoso e ben raro e ben distinto. Por iso me gusta e moito. E para as vacacións teño reservado praza no estranxeiro, pero vou botar de menos, moito de menos, a primavera en Andalucía, Sevilla baixo o perfume do azahar e os pasos de Semana Santa, festa grandísima, das máis fermosas e extraordinarias do mundo. E, ollo, a laico, ateo, agnóstico, poucos poden gañarme. Pero ver pasar á caída da tarde ao cachorro pola ponte de Triana non hai deus que o pague.
Coñezo case toda España. Agora ando de revisita. A Toledo et alli, hai moitos anos que non vou. Por iso é unha boa idea volver.
Da España imperial e cervantina o que máis me gusta é Salamanca. E Cáceres, orgullosa, maciza e pobre. Tamén Ávila, que prefiro no inverno e onde sempre comín de marabilla. Pero esta Semana Santa irei a Cataluña, para ensinarlle ás miñas fillas Barcelona, Girona e a súa xudería, algo do románico, Cadaqués e un día, para a máis nova, en Port Aventura. Achegarémonos a Port Bou, a Argeles-Sur-Mer e a Collieure, seguindo a ruta do exilio español. Aproveitarei para visitar "La Central" do Raval, "Herder", talvez "Proa", e cargar a maleta cuns cantos libros.
Aproveite para darlle aos caracois no Pinotxo da Boquería e deixe os libros para a tarde. Pasear polas ramblas é experiencia única: é o aleph borgesiano: todo o mundo nun só instante. Qué envexa me dan vostedes e iso que eu vou a Viena, que non coñezo. Acéptanse recomendacións.
Agora ben: das declaracións de Madina que deron lugar ao post ata aquí, menudo viaxe. Perdoe, señor Valcárcel, estes desvíos.
Non coñezo Viena, pero seguro que a disecciona tan ben como Italia, amigo Arume, Non se esqueza de contarnos algo chamativo e peculiar do caso.
Amo Barcelona, amigo Leituga 1, e Cataluña en xeral. Non só porque teño bos e queridos amigos, senón por todo o que ofrece. Vou ano si e ano non, aproximadamente. A primeira vez aos 18/19 anos ao derradeiro festival de Canet Rock.
Un ano pasei, a golpe de coche, máis dun mes e medio percorrendo Cataluña de arriba a abaixo, Port Bou incluido (onde, como non podía ser doutro modo, visitei a tumba de Walter Benjamin, como fará tamén vostede).
Nunha destas xeiras, recén chegandos a La Seu d´Urgell, vemos desde lonxe un tipo que non podía ser outro que Jordi Savall (daquela andaba entusiasmado coas súas gravacións). Seguímolo un minuto e tras del entramos nunha pequena igrexa conventual -qué mala memoria, non lembro cal- na que o mestre estaba a impartir un seminario. Acomodámonos discretamente no fondo e asistimos a unha lección maxistral de viola de gamba para un selecto grupo de catro alumnos, dous deles xaponeses.
Por certo que, para os rapaces, Port Aventura está moi ben (e para os adultos tampouco está tan mal, para qué imos negalo). Pena que non vaia no verán, porque ao seu carón hai un excelente parque acuático.
En fin, que, como se pode apreciar, teño unhas ganas tolas de saír de viaxe.
Vaia agobio o de onte á tarde: para conseguir aloxamento decente a un prezo razoable durante sete días, pasei (pasamos) nada menos que catro horas, co teléfono nunha man, co libriño de Week-End Plan de Halcón na outra, e coa Guía Campsa no ordenador. Dúas noites témolas que durmir, por necesidade, nun lugar do que seguro que ningún vostedes oíu falar: Alpedrete. E é que en Segovia e El Escorial e arredores, os únicos hoteis que había libres tiñan un prezo prohibitivo. Avila-Cuenca-Toledo-Aranjuez-El Escorial-Segovia: ese será, deuses mediante, o traxecto. Debezo por que chegue o día da partida.
Os románticos tamén viaxaban, non? Daquela, non nos desviamos tanto!
Irei ao tal Pinotxo da Boquería, que non coñezo. Grazas pola recomendación, señor Arume. Lamento non poder corresponderlle poñéndoo sobre aviso dalgún segredo vienés, pero nunca tiven a fortuna de vistar esa cidade, aínda que xuro solemnemente que non morrerei sen facelo.
Eu tamén son moi catalanista, amigo AP-C. E moi castelanista (Aranjuez é delicioso e hai unha procesión espectacular)e moi asturianista e moi andalucista e moi aragonesista. Mesmo moi vasquista son. Pero sobre todo son catalanista, non podo negalo. Non sei se levar ás miñas fillas á tumba de Benjamin, a verdade. Ata dubido en levalas á de Machado se non vexo que elas (a maior) demostren algún interese. Quizais non sexan os camposantos a mellor maneira de introducir á mocidade nas cousas culturais, agás que sexan desa tribu que chaman os "góticos". A min gústanme os cemiterios e visito todos os que me saen ao paso. Pero é unha afección que me entrou xa de maior, pasados os 40. Supoño que se aos 18 anos me propuxesen como "plan" ir dar unha volta entre as tumbas, cambiaría de pandilla.
O cemiterio de Port Bou onde repousa Walter Benjamin, amigo Leituga 1, é -ou así coido lembralo na miña traidora memoria- un camposanto pequeno, sobrio, luminoso, con florciñas naturais adornándoo, nada aterrador, situado nun outeiro e desde o que se divisa o mar. E a brisa mariña que adoita correr disipa os malos agoiros, acouga o espírito e produce, se cabe, unha lene e reconfortante sensación de melancolía. Apto, para todos os públicos, pois. Pode, de paso, facerlles as súas fillas un breve e condensado comentario da atribulada historia de Europa, na que non debe faltar un canto á vida.
Publicar un comentario